171
جوان، شادي و رضايت از زندگي

خواندن رمان و يا ديدن فيلم‌هاي تخيّلي، به آرزوهاي دست‌نيافتني خود برسند و از آن لذّت ببرند.
به عقيده گروهي از کارشناسان، بعضي از برنامه‌هاي راديو و تلويزيون، حتّي مي‌توانند با انتشار اخبار و داستان‌هاي جنايي و
پليسي، بسياري از بيماري‌هاي رواني را که ريشه در عقده‌هاي سرکوب شده و تمايلات خشونت‌آميز و ناخودآگاه دارند، در افراد جامعه درمان کنند و يا باعث جلوگيري از بروز چنين رفتارهايي در سطح اجتماع شوند. ۱
نقش تفريحي و سرگرم‌کنندگيِ راديو و تلويزيون، به حدّي بود که نه تنها توانست اوقات فراغت افراد را پُر کند، بلکه از آن جا که مانند صحبت کردن و خواندن، نياز به تمرکز زياد نداشت، خود را به عرصه‌هاي کاري افراد هم کشانيد و در واقع، به يکي از همکاران انسان عصر مُدرن، تبديل شد که در موقع کار کردن، آشپزي کردن، رانندگي کردن و...، همواره همراه او بود.
راديو و تلويزيون، هر چند که به انسان اجازه دادند که خود را در يک فضاي اجتماعي مجازي بزرگ‌تر و در ارتباط با افراد بيشتري احساس کند و از اين که جزئي از اين جامعه بزرگْ به شمار مي‌آيد، احساس رضايت کند، امّا از آن جا که به او اجازه نمي‌دادند که با اين توده عظيم مخاطبان، به طور مستقيم ارتباط برقرار کند، قدرت ابراز وجود و اظهار نظر کردن را از او گرفتند و به عبارتي، او را به يک مصرف‌کننده صِرْف و منفعل، تبديل کردند که فقط مي‌توانست از هر آنچه در اختيارش قرار مي‌دادند، لذّت ببرد و يا با آنها در درون خود، مخالفت کند.

1.. همان، ص۸. نيز ر.ک: ايران در چهار کهکشان ارتباطي، مهدي محسنيان راد، تهران: سروش، ۱۳۸۴، ج۱، ص۲۱.


جوان، شادي و رضايت از زندگي
170

امّا پس از اختراع چاپ، اين روابط جمع‌گرايانه، کم‌کم جاي خود را به انزواطلبي و فردگرايي دادند؛ چرا که افراد، ديگر مجبور
نبودند در جمع دوستان و اقوامشان حضور داشته باشند؛ بلکه براي پُر کردن اوقات فراغتشان، به خواندن روزنامه، کتاب‌هاي علمي، رمان و... روي مي‌آوردند و بدين ترتيب، از طريق آشنايي با تجربه نويسندگان آن آثار، خود را در جهان، بزرگ‌تر و گاه رؤيايي و خيال‌انگيز، احساس مي‌کردند و از اين خيال‌پردازي‌ها و تصويرسازي‌هاي ذهني، لذّت مي‌بردند و به نوعي، در فضاي رمان‌ها و مطالبي که خوانده بودند، زندگي مي‌کردند.
پس از سال 1920م، با ورود راديو و تلويزيون به درون خانه‌هاي مردم، ديگر کتاب‌ها و مطالب روزنامه‌ها، رونق گذشته خود را از دست دادند و جاي خود را به برنامه‌هاي سرگرم‌کننده و تفريحي و آموزشي و خبري، مانند: خبرها، گزارش‌ها و داستان‌هاي مصوّر مطبوعات، برنامه‌هاي موسيقي و هنري راديو‌ها و تلويزيون‌ها، فيلم‌هاي متنوّع تلويزيوني و سينمايي و... دادند که هر روز از هزاران شبکه راديويي و تلويزيوني، پخش مي‌شدند.
از آن جا که در هر جامعه‌اي، هنجارهاي اجتماعي و ديني و يا حتّي تکنولوژيکي وجود دارد که به انسان، اجازه نمي‌دهند دست به هر کاري بزند و به نوعي، او را در چارچوب قوانين و مقرّرات، محدود مي‌کنند، مخاطبان رسانه‌هايي چون راديو و تلويزيون، مي‌توانند با فرافکني و همذات‌پنداري با قهرمانان قصّه‌ها و فيلم‌ها، براي مدّتي هر چند کوتاه، خود را به جاي آنها قرار دهند و آرزوها و تمايلاتي را که در دل دارند، ولي به خاطر رعايت آداب و رسوم و محرّمات جامعه، از بيان آنها خودداري مي‌کنند، در خارج از فضاي ذهن خود، مجسّم ببينند و به نوعي، هنجارشکني را تجربه کنند و يا با

  • نام منبع :
    جوان، شادي و رضايت از زندگي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
تعداد بازدید : 192266
صفحه از 192
پرینت  ارسال به