چه شيرين) و سپس کوشش براى تغيير آنچه هست (امّا مطلوب نيست)، به آنچه بايد باشد.
شخص شاداب، در دل هر مانعى، فرصتى و در کنار هر دشوارى، آسانى ^۱ و در پى هر سياهى، سپيدى را مى‌بيند و انتظار مى‌کشد. او عميقاً ايمان دارد که رنج و سختى، بخش ناگسستنىِ وجود انسان ^۲ و زمينه شکوفايى استعدادهايش و لازمه رشد و تکامل است و «نابرده رنج، گنجْ ميسّر نمى‌شود».
انسان شاداب، ناکامى و تلخى را انکار نمى‌کند؛ امّا معتقد است که مى‌توان آنها را به کاميابى و شيرينى تبديل کرد. او فشارهاى زندگى را چونان حرکات ورزشى مى‌داند که هر چه شديدتر باشد، بدن او را نيرومندتر خواهد کرد. او شکست را مقدّمه پيروزى و سختى را طلايه آسانى مى‌داند.
چنين کسى با داشتن رويکردى مثبت به زندگى و اعتماد به خدا و در نتيجه، اميد به هدايت او و اعتقاد به نيروهاى درونى خود، دليلى براى افسردگى نمى‌بيند و چون عميقاً بر اين باور است که «هر انسانى در گروِ کارى است که مى‌کند» ^۳ و چون بر آن است که:
اين جهان، کوه است و فعل ما ندا
سوى ما آيد نداها را صدا.
ناگزير، مسئوليتى جدّى در خود احساس مى‌کند و به جاى سرخوردگى و نوميدى و سستى و خود را چون پرِکاهى در توفان حوادث دانستن، با استوارى، در برابر ناخوشى‌ها قد علم مى‌کند و با چهره‌اى باز، براى گشودن راه خويش و آفريدن سرنوشت خود، پيش مى‌رود.

هر نعمتى، کليدى و قفلى دارد؛ کليدش شکيبايى و قفلش تنبلى است.^۱
ايشان از سوى ديگر، براى توفيق در کارها، کنار گذاشتن خودپرستى و سُستى را توصيه مى‌کند و مى‌فرمايد:
هر کس خودشيفتگى و تنبلى را کنار بگذارد، گزندى به او نمى‌رسد.^۲
ايشان همچنين با تأکيد بر پشتکار و تن سپردن به سختى‌ها براى رسيدن به بهروزى، از کسالت و اندوه، با عنوان «گورستان پيروزى» نام مى‌بَرَد و در شعرى که به ايشان نسبت داده شده است، مى‌فرمايد:
بر رنج شبروى و بيدارى و بر راه سپردن شام و بام که در رَه نياز پويى، بشکيب. دلتنگ مباش و از طلب، ناتوان منشين که در ميانه زبونى و اندوه، پيروزى از دست برود. ^۳

ج. تشويق نشاط و شادابى

شادابى، به معناى انکار واقعيت‌ها و ناخوشى‌ها و نديدن مشکلات خود و ديگران نيست. شادابى، به معناى چشم بستن بر پاره‌اى واقعيت‌هاى تلخ و فراز و نشيب زندگى نيست و بالاخره، شادابى به معناى خوش‌بينى بى‌پايه و خودفريبى نيست. نه؛ شادابى هيچ يک از اينها نيست؛ بلکه شادابى، به معناى اعتقاد به هدفدارى هستى و داشتن رويکردى است براى حلّ مشکلات و چيرگى بر موانع. شادابى يعنى پذيرفتن همه واقعيت‌هاى موجود (چه تلخ و