۸۹.الإمام عليّ عليه السلامـ في كِتابِهِ لُِمحَمَّدِ بنِ أبي بَكرٍ ـ: إنَّ رَجُلاً سَأَلَ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آلهعَن أوقاتِ الصَّلاةِ فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أتاني جَبرَئيلُ عليه السلامفَأَراني وَقتَ الصَّلاةِ حينَ زالَتِ الشَّمسُ فَكانَت عَلى حاجِبِهِ الأَيمَنِ ، ثُمَّ أراني وَقتَ العَصرِ فَكانَ ظِلُّ كُلِّ شَيءٍ مِثلَهُ ، ثُمَّ صَلَّى المَغرِبَ حينَ غَرَبَتِ الشَّمسُ ، ثُمَّ صَلَّى العِشاءَ الآخِرَةَ حينَ غابَ الشَّفَقُ ، ثُمَّ صَلَّى الصُّبحَ فَأَغلَسَ بِها والنُّجومُ مُشتَبِكَةٌ ، فَصَلِّ لِهذِهِ الأَوقاتِ ، والزَمِ السُّنَّةَ المَعروفَةَ والطَّريقَ الواضِحَةَ ^۱ .

۹۰.الإمام الصادق عليه السلام :وَقتُ الفَجرِ حينَ يَنشَقُّ الفَجرُ إلى أن يَتَجَلَّلَ الصُّبحُ السَّماءَ ، ولا يَنبَغي تأخيرُ ذلِكَ عَمدًا ، لكِنَّهُ وَقتٌ لِمَن شُغِلَ أو نَسِيَ أو نا ^۲ .

۹۱.عنه عليه السلام :إذا زالَتِ الشَّمسُ فَقَد دَخَلَ وَقتُ الظُّهرِ حَتّى يَمضي مِقدارُ ما صَلَّى المُصَلّي أربَعَ رَكَعاتٍ ، فَإِذا مَضى ذلِكَ فقد دَخَلَ وَقتُ الظُّهرِ والعَصرِ حَتّى يَبقى مِنَ الشَّمسِ مِقدارُ ما يُصَلِّي أربَعَ رَكَعاتٍ ، فَإِذا بَقِيَ مِقدارُ ذلِكَ فَقَد خَرَجَ وَقتُ الظُّهرِ وبَقِيَ وَقتُ العَصرِ حَتّى تَغيبَ الشَّمسُ ^۳ .

۸۹.امام على عليه السلامدر نامه اش به محمد بن ابى بكر: شخصى وقتهاى نماز را از پيامبر خدا پرسيد. پيامبر پاسخ داد: «جبرييل نزد من آمد و وقت نماز ظهر(زوال خورشيد) را به من نشان داد. پس آفتاب بر ابروى راستش بود و وقت [ نماز ] عصر را نشان داد. پس سايه هر چيز به اندازه خودش بود. و نماز مغرب را هنگام غروب خورشيد خواند. سپس هنگامى كه شفق ناپديد شد، نماز عشاء را گزارد و نماز صبح را در تاريكى پايان شب، در حالى كه هنوز ستاره ها فراوان بودند، خواند.
پس در اين وقتها نماز بخوان و پيوسته با سنّت شناخته شده و در راهى روشن باش.

۹۰.امام صادق عليه السلام :هنگام [ نماز ] صبح ، از دميدن سپيده است تا اينكه صبح، بيشتر آسمان را فرا بگيرد و سزاوار نيست عمدا از اين وقت به تأخير انداخت ، ولى آن وقتى است، براى كسى كه سرگرم شده يا فراموش كرده و يا خوابيده است.

۹۱.هنگامى كه خورشيد فرود مى آيد، وقت(نماز)ظهر رسيده است تا اينكه به اندازه خواندن چهار ركعت نماز بگذرد. پس از آن ،وقت مشترك نماز ظهر و عصر است تا به اندازه خواندن چهار ركعت نماز از خورشيد بماند كه در اين هنگام، وقت نماز ظهر پايان مى پذيرد و وقت نماز عصر باقى مى ماند تا خورشيد ناپديد شود .

الفصل الثامن: أوقاتُ الصَّلاةِ

الكتاب:

«أقِمِ الصَّلاةَ لِدلُوكِ الشَّمسِ إلى غَسَقِ اللَّيلِ وقُرآنَ الفَجرِ إنَّ قُرآنَ الفَجرِ كانَ مَشهودًا» ^۱ .

۸۸.زُرارَةُ :سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام عَمّا فَرَضَ اللّهُ عز و جل مِنَ الصَّلاةِ فَقالَ : خَمسُ صَلَواتٍ فِي اللَّيلِ والنَّهارِ ، فَقُلتُ : فَهَل سَمّاهُنَّ وبَيَّنَهُنَّ في كِتابِهِ ؟ قالَ : نَعَم ، قالَ اللّهُ تَعالى لِنَبيِّهِ صلى الله عليه و آله : «أقِمِ الصَّلاةَ لِدُلوكِ الشَّمسِ إلى غَسَقِ اللَّيلِ»ودُلوكُها زَوالُها ، فَفيما بَينَ دُلوكِ الشَّمسِ إلى غَسَقِ اللَّيلِ أربَعُ صَلَواتٍ سَمّاهنّ اللّهُ وبَيَّنَهُنَّ ووَقَّتَهُنَّ ، وغَسَقُ اللَّيلِ هُوَ انتِصافُهُ ، ثُمَّ قالَ تَبارَكَ وتَعالى :«وقُرآنَ الفَجرِ إنَّ قُرآنَ الفَجرِ كانَ مَشهودًا»فَهذِهِ الخامِسَةُ ، وقالَ اللّهُ تَعالى في ذلِكَ : «أقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ»^۲ وَطرَفاهُ المَغرِبُ والغَداةُ ، «وزُلَفًا مِنَ اللَّيلِ»^۳ وهيَ صَلاةُ الظُّهرِ ، وهيَ أوَّلُ صَلاةٍ صَلاّها رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهوهيَ وَسَطُ النّهار ووَسَطُ الصَّلاتَينِ بالنَّهارِ : صَلاةُ الغَداةِ وصَلاةُ العَصرِ ^۴ .

فصل هشتم: وقتهاى نماز

قرآن:

«نماز را از زوال خورشيد تا نيمه شب بر پا دار و نيز نماز صبح را كه نماز صبح در حضور فرشتگان است.»

۸۸.زراره:از امام باقر عليه السلام ، نمازهايى را كه خداى عز و جل واجب كرده است، پرسيدم فرمود: پنج نماز در شبانه روز. گفتم: آيا در قرآن آن ها را نام برده، بيان كرده و وقتشان را معين نموده است؟ فرمود: آرى، خداوند تعالى به پيامبرش فرمود : «نماز را از زوال خورشيد تا نيمه شب بر پا دار» و دلوك همان زوال خورشيد (هنگام ظهر) است و غسق الليل يعنى نيمه شب. پس ميان اين دو وقت ، چهار نماز را نام برده ، بيان كرده و وقت آن ها را تعيين كرده است. سپس خداى تبارك و تعالى فرمود: «و نماز صبح كه نماز صبح در حضور فرشتگان است» . پس اين هم پنجمين نماز . و خداوند تعالى فرمود: «نماز را در دو طرف روز بر پا دار» و دو طرف روز، همان مغرب و صبح است و «نخستين ساعات شب» و آن نماز عشاى آخر است و فرمود : «بر نمازها و نماز ميانه مواظبت كنيد» و آن نماز ظهر است؛ نخستين نمازى كه پيامبر خدا خواند و آن در ميان روز و دو
نمازى است كه در روز خوانده مى شود: نماز صبح و نماز عصر.