7 / 23

التَّثـاؤُب ^۱

۳۴۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم وشِدَّةَ التَّثاؤُبِ فِي الصَّلاةِ ، فَإِنَّها عَوَّةُ ^۲ الشَّيطانِ ، وإنَّ اللّهَ يُحِبُّ العُطاسَ ويَكرَهُ التَّثاؤُبَ فِي الصَّلاةِ ^۳ .

۳۴۴.أبو اُمامَةَ :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ يَكرَهُ التَّثاؤُبَ فِي الصَّلاةِ ^۴ .

۳۴۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا تَثاوَبَ أحَدُكُم فِي الصَّلاةِ فَليَكظِم مَا استَطاعَ ^۵ .

۳۴۶.الإمام عليّ عليه السلام :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ إذا تثاءَبَ وهُوَ فِي الصَّلاةِ رَدَّها بِيَمينِهِ ^۶ .

8 / 23

النُّعـاس

الكتاب:

«يا أيُّها الَّذينَ آمَنوا لا تَقرَبُوا الصَّلاةَ وأنتُم سُكارى حَتّى تَعلَموا ما تَقولونَ» ^۷ .

۳۴۷.زَيدٌ الشَّحّامُ :قُلتُ لِأَبي عَبدِاللّهِ عليه السلام : قَولِ اللّهِ عز و جل : «لا تَقرَبُوا الصَّلاةَ وأنتُم سُكارى» ؟ فَقالَ : سَكرُ النَّو ^۸ .

۳۴۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا نَعَسَ أحَدُكُم في صَلاتِهِ فَليَنصَرِف وليَرقُد ^۹ .

۳۴۹.الإمام عليّ عليه السلام :إذا غَلَبَت عَينُكَ وأنتَ فِي الصَّلاةِ فَاقطَعِ الصَّلاةَ ونَم ، فَإِنَّكَ لا تَدري لَعَلَّكَ أن تدعُوَ عَلى نَفسِكَ ^۱۰ .

7/23

خميازه كشيدن

۳۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مبادا در نماز زياد خميازه بكشيد، كه صداى شيطان است. همانا خداوند عطسه را دوست وخميازه را در نماز ناپسند دارد ^۱۱ .

۳۴۴.ابو امامه:پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، خميازه را در نماز ناپسند مى داشت .

۳۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما در نماز دچار خميازه شد، تا آنجا كه مى تواند آن را فرو خورد ^۱۲ .

۳۴۶.امام على عليه السلام :هرگاه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در نماز دچار خميازه مىشد، با دست راستش جلوى آن را مى گرفت .

8/23

خواب آلود بودن

«اى ايمان آورندگان، در حال مستى به نماز نزديك نشويد ، تا آنگاه كه بدانيد چه مى گوييد» .

۳۴۷.زيد شحّام:به امام صادق عليه السلام عرض كردم: معناى گفته خداى عز و جل در آيه «در حال مستى به نماز نزديك نشويد» چيست؟ فرمود: مستى خواب ^۱۳ .

۳۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما در نمازش خواب آلود شد، آن را رها كند و بخوابد ^۱۴ .

۳۴۹.امام على عليه السلام :هرگاه در نماز، خواب بر چشمت غلبه كرد، نماز را قطع كن
و بخواب كه تو نمى دانى، شايد بر ضد خودت دعا مىكنى.

۳۳۹.ابنُ أبي جُمهُور :وَرَدَ فِي الخَبَرِ : إذا أحرَمَ العَبدُ بِالصَّلاةِ جاءَهُ الشَّيطانُ فَيَقولُ : اُذكُر كَذا ، اُذكُر كَذا ، حَتّى يَصِلَ الرَّجُلُ إلى أنَّهُ لَم يَدرِ كَم صَلّى ^۱ .

راجع : الفصل 13 / 13 و 14 / 13 و 11 / 23 و 6 / 27 ؛ والحديث 325 و 570 .

6 / 23

الكَسَـل

الكتاب:

«إنَّ المُنافِقينَ يُخادِعونَ اللّهَ وهُوَ خادِعُهُم وإذا قاموا إلَى الصَّلاةِ قاموا كُسالى يُراؤونَ النّاسَ ولا يَذكُرونَ اللّهَ إلاَّ قَليلاً» ^۲ .

«وما مَنَعَهُم أن تُقبَلَ مِنهُم نَفَقاتُهُم إلاّ أنَّهُم كَفَروا بِاللّهِ وبِرَسولِهِ ولا يَأتونَ الصَّلاةَ إلاّ وَهُم كُسالى ولا يُنفِقونَ إلاّ وهُم كارِهونَ» ^۳ .

۳۴۰.أنَسُ بنُ مالِكٍ :دَخَلَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله (المَسجِدَ) فَإِذا حَبلٌ مَمدودٌ بَينَ السّاريَتَينِ ^۴ ، فَقالَ : ما هذَا الحَبلُ ؟ قالوا : هذا حَبلٌ لِزَينَبَ ، فَإِذا فَتَرَت تَعَلَّقَت ، فَقالَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله : لا ، حُلّوهُ لِيُصَلِّ أحَدُكُم نَشاطَهُ ، فَإِذا فَتَرَ فَليَقعُد ^۵ .

۳۴۱.الإمام عليّ عليه السلام :تَكاسُلُ المَرءِ فِي الصَّلاةِ مِن ضَعفِ الإِيمانِ ^۶ .

۳۴۲.الإمام الباقر عليه السلام :لا تَقُم إلَى الصَّلاةِ مُتَكاسِلاً ولا مُتَناعِسًا ولا مُتَثاقِلاً فَإِنَّها مِن خِلال النِّفاقِ ، فَإِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ نَهَى المُؤمِنينَ أن يَقوموا إلَى الصَّلاةِ وهُم سُكارى يَعني سَكرَ النَّومِ وقالَ لِلمُنافِقينَ : «وإذا قاموا إلَى الصَّلاةِ قاموا كُسالى يُراؤونَ النّاسَ ولا يَذكُرونَ اللّهَ إلاّ قَليلاً»^۷ .

۳۳۹.ابن ابى جمهور :در روايت چنين آمده است: هرگاه بنده به نماز مى ايستد و كارهايى را در آن هنگام بر خود حرام مى گرداند، شيطانش نزد وى مى آيد و مى گويد: اين را بياد آر ، آن را به ياد آر ، تا به آنجا مى رسد كه نمى داند چند ركعت خوانده است.

6/23

سستى كردن

«منافقان، با خدا نيرنگ مى كنند و حال آنكه او با آنان نيرنگ مى كند و چون به نماز ايستند، به سستى برخيزند، با مردم ريا مى كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى كنند .»

«و هيچ چيز مانع پذيرفته شدن انفاقهاى آنان نشد ، جز اينكه به خدا و پيامبرش كفر ورزيدند و جز با سستى نماز به جاى نمى آورند و جز با كراهت انفاق نمى كنند .

۳۴۰.انس بن مالك:پيامبر داخل مسجد شد و با طنابى كشيده شده ميان دو ستون روبرو شد. فرمود: اين طناب براى چيست؟ گفتند: اين طناب زينب است، هرگاه سست مى شود بدان مى آويزد. پس پيامبر فرمود: نه، آن را باز كنيد. هر يك از شما تا آنگاه كه نشاط دارد، نماز بخواند و هنگامى كه سست شد بنشيند ^۸ .

۳۴۱.امام على عليه السلام :سستى كردن انسان در نماز از سستى ايمان است.

۳۴۲.امام باقر عليه السلام :سست و خواب آلود و سنگين به نماز نايست كه اين ها از خوى منافقان است. همانا خداوند سبحان، مؤمنان را از ايستادن به نماز در حالت مستى ـ يعنى مستى خواب ـ باز داشته و در وصف منافقان گفته است: «و چون به نماز ايستند، به سستى برخيزند، با مردم ريا مى كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى كنند.»^۹ .