برخى از بايسته‌ هاى پژوهشى علوم حديث از نگاه دكتر حسين على محفوظ - صفحه ۱۸۸

كتابها و تأليفات. و اميدوارم كه برخى از دانشوران خود را براى اين مهم آماده كنند و بررسى مجدّد، احياء و آبيارى علوم حديث را به عهده گيرند؛ پس از آنكه باغهاى آن به زردى گراييده و شاخه‌هاى آن خشك شده، برگهاى آن پراكنده و آبها فرورفته و ركود طولانى شده است!
و باز اميدوارم كه پس از اين نهضت و بيدارى، تأليفات و مقالاتى جديد در اين علم پديد آيد. برخى موضوعاتى هست كه كسى از پژوهشگران پيشنهاد نكرده و اميد است كه دلهايى به سوى آن گرايند و همّتهايى به اوج آن رسند و چشمهايى اوج و فراز آن را ببينند و دريابند. اين پيشنهادها حاوى جنبه‌هايى بسيار مهم و فراموش شده است كه همچون عهد و عقدى است بر عهده ما كه بدان وفا كنيم و از آن روى نگردانيم؛ چرا كه در آن خدمتى به ميراث فرهنگى و امّت و به جهان دانش نهفته است. از اين‌رو اين تلاشها، تأليفات، بحثها و بررسيها را پيشنهاد مى‌كنم:
۱. تأليف سه فرهنگ جديد (بزرگ و متوسّط و كوچك) به ترتيب الفبايى، شامل مدخلهايى كه همه واژه‌هاى احاديث را دربر داشته باشد و نيز كتابهاى جالب و شگفت و معانى اخبار و احاديث را دربر گيرد.
۲. تأليف فرهنگ الفبايى، شامل كلّيّه الفاظ احاديث كه جامع همه كتب اصول و صحاح و سنن و مسندها باشد. زيرا فرهنگ «ونسنك» حتّى شامل كتابهاى [ اهل ]سنّت نيست؛ بلكه شايد شامل همه مراجع نه‌گانه‌اى كه خود بر آن تكيه داشته نيز نشود.
۳. تأليف فرهنگ جديدى شامل رجال اثر و راويان حديث كه شامل زندگى‌نامه مختصر آنان و منابع تفصيلى آنها باشد.
۴. تأليف كتابى جديد كه در بررسى اصول و صحاح و سنن و مسندها، كافى و وافى باشد.
۵. تأليف كتابى جديد كه در موضوع زندگى‌نامه صاحبان (و مؤلّفان) اصول و صحاح و سنن و مسندها، كافى و وافى باشد.
۶. تأليف كتابى جديد در علوم حديث كه جامع قواعد و اصطلاحات و

صفحه از ۱۹۱