برخى از بايسته‏ هاى پژوهشى علوم حديث از نگاه دكتر حسين على محفوظ - صفحه 188

كتابها و تأليفات. و اميدوارم كه برخى از دانشوران خود را براى اين مهم آماده كنند و بررسى مجدّد، احياء و آبيارى علوم حديث را به عهده گيرند؛ پس از آنكه باغهاى آن به زردى گراييده و شاخه‏هاى آن خشك شده، برگهاى آن پراكنده و آبها فرورفته و ركود طولانى شده است!
و باز اميدوارم كه پس از اين نهضت و بيدارى، تأليفات و مقالاتى جديد در اين علم پديد آيد. برخى موضوعاتى هست كه كسى از پژوهشگران پيشنهاد نكرده و اميد است كه دلهايى به سوى آن گرايند و همّتهايى به اوج آن رسند و چشمهايى اوج و فراز آن را ببينند و دريابند. اين پيشنهادها حاوى جنبه‏هايى بسيار مهم و فراموش شده است كه همچون عهد و عقدى است بر عهده ما كه بدان وفا كنيم و از آن روى نگردانيم؛ چرا كه در آن خدمتى به ميراث فرهنگى و امّت و به جهان دانش نهفته است. از اين‏رو اين تلاشها، تأليفات، بحثها و بررسيها را پيشنهاد مى‏كنم:
1. تأليف سه فرهنگ جديد (بزرگ و متوسّط و كوچك) به ترتيب الفبايى، شامل مدخلهايى كه همه واژه‏هاى احاديث را دربر داشته باشد و نيز كتابهاى جالب و شگفت و معانى اخبار و احاديث را دربر گيرد.
2. تأليف فرهنگ الفبايى، شامل كلّيّه الفاظ احاديث كه جامع همه كتب اصول و صحاح و سنن و مسندها باشد. زيرا فرهنگ «ونسنك» حتّى شامل كتابهاى [ اهل ]سنّت نيست؛ بلكه شايد شامل همه مراجع نه‏گانه‏اى كه خود بر آن تكيه داشته نيز نشود.
3. تأليف فرهنگ جديدى شامل رجال اثر و راويان حديث كه شامل زندگى‏نامه مختصر آنان و منابع تفصيلى آنها باشد.
4. تأليف كتابى جديد كه در بررسى اصول و صحاح و سنن و مسندها، كافى و وافى باشد.
5. تأليف كتابى جديد كه در موضوع زندگى‏نامه صاحبان (و مؤلّفان) اصول و صحاح و سنن و مسندها، كافى و وافى باشد.
6. تأليف كتابى جديد در علوم حديث كه جامع قواعد و اصطلاحات و

صفحه از 191