مبانى فقه‏ الحديثى آية الله ميرزا مهدى اصفهانى (4) - صفحه 22

معناى اصلى لغوى آن رجوع شود تا فهم صحيحى از آيات و روايات به دست آيد. امّا اگر به جاى آن، سراغ اصطلاحات متشرعه برويم و آنها را ملاك فهم و درك قرآن وروايات قرار دهيم، قطعا دچار انحراف و كژفهمى خواهيم شد، زيرا كه اين اصطلاحات در قرن‏هاى بعد و به مناسبت ملاحظاتى جعل و وضع گشته‏اند.
17 ـ برخى از ويژگى‏هاى مكتب اصولى مرحوم ميرزا (ره) را مى‏توان در چند نكته بيان داشت: يكى آسانى اين مكتب. توضيح آن كه روش مرسوم حوزه‏هاى شيعى براى رسيدن به اجتهاد و فقاهت، احتياج به مقدمات علمى فراوانى دارد. براى اين كار، بايد افرادى وارد ميدان شوند كه استعداد خيلى زيادى دارند. از ميان اين افراد نيز، اشخاص بسيار كمى به پايان راه مى‏رسند و بقيه در ميانه راه متوقّف مى‏شوند، زيرا بايد در علوم زيادى مجتهد و متخصّص شوند كه اين خود، نيرو و توان زيادى را مصرف مى‏كند و به نوعى اختلال نظام است. در همين روش، بسيارى از بحث‏هاى اصولى بى‏حاصل و بدون ثمره عملى است. از اين رو، بسيار طول مى‏كشد. براى نمونه از قول مرحوم آية الله حاج ميرزا حيبب رشتى نقل است كه چهارده سال درباره مقدمه واجب بحث كرد و بعد از آن نتيجه گرفت كه اين بحث فايده‏اى ندارد. از قول مرحوم آقا نجفى قوچانى (ره) نقل شده كه مى‏گويد:
«درس آن مرحوم (ميرزا حبيب‏الله رشتى) را اگرچه نديده بوديم، لكن شنيده‏ايم كه دوره اصول، برحسب تدريس آن مرحوم، ششصد سال طول مى‏كشيده!» ( سياحت شرق يا زندگى‏نامه آقا نجفى قوچانى، به نقل از كتاب راه خورشيدى، محمد اسفنديارى، ص 204)
امّا مكتب اصولى مرحوم ميرزا(ره) بسيار ساده و آسان است، به ويژه آنكه احتياج به مقدمات زياد و معلومات قبلى فراوان نيست. شخص بايد وجدانى پاك و فطرى داشته باشد، مقدارى علوم ادبى از قبيل لغت و صرف و نحو را بداند، به آيات قرآنى و احاديث معصومان در ابواب مختلف فقهى همواره رجوع كند، دائما از ارواح مقدسه معصومان مخصوصا از ولى زمان حضرت بقية الله (عج) استمداد جويد و مدد طلبد. در اين صورت، اميد است كه به مراد و مقصود خود ـ يعنى فهم و عرفان احكام الهى ـ برسد. به ويژه از آن رو كه دين اسلام، دينى سهل و آسان و پاك و بدون آلودگى و كدورت است.

صفحه از 24