حاشيه ابن ادريس بر صحيفه سجاديه - صفحه 98

داشت. استنساخ كتاب‏هايى چون قرب الاسناد حميرى، مصباح المتهجد شيخ طوسى، رجال شيخ طوسى، كتاب سكونى، الجوهر فى الفروع ابن براج و معدن الجواهر علامه كراجكى، و در نهايت استنساخ صحيفه‏ى سجاديه از جمله كتاب‏هايى است كه اطلاع از استنساخ آنها به دست ابن ادريس به ما رسيده است.
دقت نظر، تسلّط به علوم مختلف اسلامى خاصه لغت و ادب عربى، اطمينان خاصى به علماى بعد از وى در استناد به آثار كتابت شده توسط وى داده است.
ابن ادريس خود در باب مقابله صحيفه نگاشته‏ى خود اينگونه آورده است:
«بلغ‏العرض بأصل خبر الموجود و بذل فيه الجهد و الطاقة إلا ما زاغ عنه النظر و حسر عنه البصر» ۱
دو نكته‏ى قابل توجه در اين سخن ابن ادريس به چشم مى‏خورد: اول آنكه ابن ادريس در مقابله‏ى صحيفه‏ى سجاديه، بهترين نسخه از صحيفه را به دست آورده و آنگاه نسخه‏ى خود را با آن مقابله كرده است. ديگر اينكه تمام سعى و اهتمام خود را در مقابله به كار بسته است، مگر آنكه خطايى سهوا در اين ميان اتفاق افتاده باشد.
بعدها همين نسخه‏ى ابن ادريس مورد توجه سديدالدين على بن احمد الحلى قرار گرفت و نسخه‏اى از صحيفه را كه از روى صحيفه‏ى على بن السكون در ذى‏الحجة سال 642 قمرى نگاشته بود با نسخه‏ى ابن ادريس در ذى‏القعده سال 654 قمرى مقابله كرد و رمز نسخه‏ى ابن ادريس را سين و خ س قرار داد.
أبو عبداللّه محمد بن مكى (شهيد اول) نيز نسخه‏اى از روى نسخه‏ى سديدالدين على بن احمد الحلى در تاريخ يازدهم شعبان 772 قمرى كتابت كرد. ۲ بعد از وى نيز شمس‏الدين محمد بن على الجبعى جد شيخ بهائى نسخه‏اى از روى نسخه‏ى محمد بن مكى نگاشته است. ۳

1.ـ بحارالانوار: ۱۰۵ / ۱۳۴؛ الصحيفة السجادية الجامعة: ۶۴۳.

2.ـ بنگريد به مقاله «نسخه شهيد اول از صحيفه» نوشته حجة الاسلام سيد حسن موسوى بروجردى در سفينه شماره۷.

3.ـ بحارالانوار: ۱۰۴ / ۲۱۱؛ الرسائل الرجالية: ۲ / ۴۵۶؛ الصحيفة السجادية الجامعة: ۶۴۳. نيز بنگريد به مقاله «عالمان صحيفه نگار» نوشته حجه‏الاسلام ابوالفضل حافظيان در سفينه شماره ۷.

صفحه از 104