نظرخواهى راجع به كتاب كافى و ثقة الاسلام كلينى - صفحه 23

كتاب كافى از جامعيّت لازم در تمام جهات دينى برخوردار است، لذا به يقين مى‏توان گفت: يك كتاب كامل از وظايف بندگى انسان را در خود جاى داده است. به همين جهت، از همان زمان تأليف تا عصر حاضر، مورد مراجعه عالمان شيعه بوده و هيچ عالم شيعى خود را بى‏نياز از آن نمى‏دانسته است. و به ضرس قاطع، مى‏توان گفت كه تشيّع، حيات خويش را مرهون وجود كتاب كافى است. اگر كافى از فرهنگ دينى شيعه برداشته شود، ديگر نمى‏توان جاى آن را پر نمود.
جواب 3) مرحوم كلينى در روزگارى مى‏زيسته كه فرهنگ غالب در آن زمان، فرهنگ اعتزال و اهل حديثِ تعديل يافته توسط اشعرى بوده است. روشن است كه هر دو فرهنگ و ديدگاه با معارف حقّه اهل بيت عليهم ‏السلام متفاوت بودند. متكلّمان شيعه در اين راستا ـ با توجّه به درگيرى علمى و كلامى كه با اهل سنّت داشتند ـ براى پاسخگويى به آنان ناچار بودند به مطالب عقلى و نظرى معتزله مسلّح شوند. در نتيجه اين گونه جبهه‏گيرى در مقابل آنان، به تدريج از معارف اصيل دينى ـ كه توسّط امامان اهل بيت عليهم ‏السلام بيان شده بود ـ تحت شعاع قرار مى‏گرفت. به نظر مى‏سد مرحوم كلينى براى احياى اين معارف اصيل و توجّه دادن عالمان شيعى به اصالت معارف موجود در كلمات امامان اهل بيت عليهم ‏السلام و زدودن برخى افكار و آراء غير دينى كه در حوزه معارف دينى رخنه مى‏كرده، دست به اين كار زده و در اين كار، به يقين مى‏توان گفت كه موفّق و مورد تأييد بوده است.
جواب 4) به نظر مى‏رسد در زمان حاضر، همان ضرورتى كه در زمان كلينى براى تدوين و جمع آورى كافى وجود داشته، براى پرداختن به تحقيق و ترويج كتاب كافى و ديگر اصول روايى شيعه وجود دارد. زيرا اگر در آن زمان، افكار بيگانه توسّط معتزليان و مترجمان فلسفه در حوزه دينى وارد مى‏شد، امروزه هم افكار بيگانه با روشهاى مختلف و گوناگون، معارف اصيل دينى تشيّع را مورد هدف قرار داده است. در آن زمان، مرحوم كلينى با تدوين و جمع‏آورى كلمات نورانى اهل

صفحه از 33