آیین رونمایی از ترجمه فارسی دانشنامه ۱۱ جلدی امام امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) تالیف علامه باقر شریف القرشی در سالروز میلاد رسول اکرم(ص) در بیت مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی در شهر قم، برگزار شد.
ترجمه کتاب دانشنامه امام علی(ع) در ۱۰ سال
حجت الاسلام و المسلمین رضا مختاریمدیر موسسه کتاب شناسی شیعه شناسی در این آیین، بیان کرد: ترجمه این اثر فاخر ۱۱ جلدی طی یک فرآیند ۱۰ ساله آماده انتشار شده است. ترجمه کتاب دانشنامه امام علی(ع) در ۱۱ عنوان آماده نشر می باشد که در هر یکی از عناوین به یکی از موضوعات محوری سخنان امام علی(ع) پرداخته شده است.
وی ابراز داشت: قلم روان، تناسب با نیاز مخاطب امروزی و پرهیز از بیان مطالب غیر ضروری از ویژگیهای مهمباقر شریف قریشیدر تالیف آثار است. باقر شریف القریشی از انقلابیون مطرح عراقی بود که برخی از آثار خود را به اشاره سید محمدباقر صدر به رشته تحریر درآورده است. باقر شریف القریشی در دوران فعالیت رژیم بعث همیشه از روحانیون ایرانی ساکن حوزه علمیه نجف حمایت می کرد.
وی در پایان تصریح کرد: حل اختلافات درون شیعی یکی از موضوعات محوری علما بوده و آنها نسبت به توجه به اصل عقاید شیعه اثنی عشری تاکید و از پرداختن به برخی امور حاشیه ای پرهیز داده‌اند.
وزانت علمی دانشنامه امام علی(ع)
«آیت پیمان» دبیرکل مجمع جهانی شیعه شناسی در این مراسم طی سخنانی گفت: علامه‌ی فقید باقر شریف القَرَشی رحمه الله علیه در پژوهشی استوار با عنوان «موسوعه الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه‌السلام » در ۱۱ جلد کتاب منقح و مستند و دارای وزانت علمی ، گوشه‌ای از دریای بی کران سیره و سخنان و مرام امیرمومنان علی علیه‌السلام را به زبان عربی تألیف نموده است که لازمه بهره‌برداری حداکثری از این اثر گرانسنگ نزد میلیون‌ها فارسی زبان، ضرورت ترجمه این اثر را روشن می‌سازد.
وی ادامه داد: کتاب «دانشنامه امام امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام» در ۱۱ عنوان به طور مفصل فرازهایی از زندگی و سخنان امیرمومنان علیه‌السلام را گردآوری و شرح کرده است. نویسنده در مقدمه کتاب در ضمن ۱۱ شماره ویژگیهای شخصیتی امام على علیه‌السلام را برشمرده است. پس از مقدمه، نسب‌شناسی آن حضرت و توصیف خاندان پرکرامت بنی هاشم قرار دارد. تاکید بر موحد بودن پدران امیرمؤمنان علیه‌السلام از جناب ابوطالب گرفته تا عبدالمطلب و عبدمناف و هاشم از دیگر مباحث این بخش است. توصیف تاریخ و چگونگی ولادت معجزه‌گون آن حضرت نیز در همین بخش قرار دارد.
او گفت: در بخش دوم کتاب، سیر تاریخی زندگی آن حضرت ارائه شده است. مجاهدات امیرمؤمنان علیه‌السلام در رکاب پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص)، حوادث پیش و پس از رحلت پیامبر (ص)، داستان حجه‌الوداع و غدیر خم و نزول آیه اکمال دین، موضوع سقیفه و سیره آن حضرت در چگونگی تعامل با حکومت خلفای سه‌گانه، بخشی از مهم‌ترین مباحث این بخش است. سخنان آن امام همام پیرامون قرآن کریم و تفاسیر آن حضرت از آیات قرآن بخش سوم کتاب را شکل می‌دهد؛ چنانکه برشمردن فواید دعا و اهمیت آن از زبان مبارک امام و بخشی از ادعیه و مناجات‌های آن حضرت در موضوعات، مکان‌ها و زمان‌های مختلف در بخش چهارم کتاب مطرح شده است.
رئیس مجمع جهانی شیعه شناسی افزود: نقل تعدادی از روایات پیامبر (ص) توسط امیرمؤمنان علیه‌السلام تحت عنوان «مسند الامام» در بخش پنجم کتاب گرد آمده است. وصایا، مواعظ و حکمت‌های ارزشمند آن حضرت به تفکیک در بخش ششم و سیره‌ی علمی امیرمؤمنان علیه‌السلام، بخشی از خطبه‌ها و سخنان آن حضرت در مورد تکریم علم و عالم و مذمت جهل و جاهل در بخش هفتم نقل شده است.
او افزود: بخش هشتم کتاب، شامل احتجاجات آن حضرت با خلفا، مهاجرین، شورای شش نفره، عایشه، طلحه، زبیر و معاویه، همچنین مناظره با مسیحیان، یهودیان و زنادقه و منجمین است. قضاوت‌های آن حضرت در زمان رسول اکرم (ص) و خلفا و ایام حکومتشان در بخش نهم و موضوع حکومت، حقوق حاکمان بر مردم و حق مردم بر حاکمان در بخش دهم قرار دارد. در آخرین بخش کتاب به جنگ‌های سه‌گانه امام بر ضد منحرفین از حق پرداخته شده است.
پیمان بیان داشت: مؤلف دانشمند و شهیر این دانشنامه حضرت علامه فقید آیت الله محمد باقر شریف القَرَشی در سال ۱۳۴۴ق. در شهر نجف متولد شد. پدرش شیخ شریف از علمای نجف و جدش شیخ مهدی قرشی از شاگردان میرزای بزرگ شیرازی بود. باقر شریف از کودکى به تحصیل مشغول شد و پس از طى کردن دروس اولیه و آموختن ادبیات، از سال ۱۳۸۰ قمری به درس خارج فقه و اصول پرداخت. او از محضر اساتید بزرگی همچون سید موسی البعاج، شیخ بشیر العاملی، شیخ محمد تقی الایروانی، سید محمود مرعشی نجفی، شیخ محمد طاهر آل شیخ راضی، آیت‌الله خویی و آیت‌الله سید محسن حکیم بهره برد. به گفته خود وى، بیست سال در دروس مرحوم خویى حاضر شده و مباحث علمی و مهم وی را در فقه و اصول نوشته است که به صورت خطی در کتابخانه امام حسن علیه‌السلام در نجف نگهداری می‌شود.
او در اوصاف مولف افزود: مرحوم باقر شریف قرشی، به همراه برخی علما و طلاب مانند محمدحسین حرزالدین به مقابله با کمونیسم و طرفداران آن پرداخته و با سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های مختلف سعی بر آگاه کردن اقشار و عامه مردم داشته‌اند. وی در پى گفتگو با شهید محمدباقرصدر رحمه الله علیه مصصم به تألیف کتبی روشمند در زمینه اهل‌بیت شد. به همین جهت تا کنون از حدود پنجاه اثر منتشر شده از او ۴۶ اثر راجع به اهل بیت علیهم‌السلام است. قرشی بارها به ایران سفر کرد و جایزه پنجمین سال کتاب ولایت در سال ۱۳۸۲ش به وی اهدا شد. وی سرانجام در روز یکشنبه ۲۶ رجب ۱۴۳۳ق برابر با ۲۸ خرداد ۱۳۹۱ش در نجف درگذشت و آیت‌الله سید محمدسعید حکیم رحمه الله علیه بر پیکر او نماز گزارد.
دکتر پیمان همچنین در باره مترجم این دانشنامه خاطرنشان کرد: ۱۱ جلد کتاب پیش رو ترجمه استاد سیدمحمد صالحی کاشانی است که در سال ۱۳۱۳ شمسی درکاشان متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات کلاسیک خود در شهر کاشان، ادبیات عرب را نزد حجج اسلام حاج سید عزیز الله حسینی و حاج سید حسین مناقب و حاج شیخ جعفر صحافی آموخت. وی پس از ورود به قم مکاسب را نزد حضرات آیات حاج آقا مصطفی نورانی، سیدمحمد جواد ذهنی تهرانی و محمد ابراهیم جناتی گذراند و فلسفه را از محضر آیت الله سیدمحمد فاطمی ابهری فراگرفت. این پژوهشگر تحصیلات کلاسیک خود را تا درجه کارشناسی ارشد در رشته تاریخ تمدن بین الملل اسلامی ادامه داد و سالها در سمت استادی دانشگاه مشغول فعالیت بود. عمده فعالیت علمی جناب صالحی در تالیف کتب سیره اهل بیت علیهم‌السلام و ترجمه کتاب متعدد دینی رقم خورده است.
وظیفه حوزه‌های علمیه رجوع به میراث علوی است
آیت‌الله «محمد جواد علوی بروجردی» در بخش دیگری از مراسم رونمایی از ترجمه فارسی دانشنامه عربی ۱۱ جلدی امام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) گفت: روزی مؤلف این اثر به همین منزل آمدند و فرمودند که من فقط برای تجدیدعهد با مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی به اینجا آمده‌ام، بنده مقداری در مورد این اثر پرسیدم و معتقدم یکی از آثاری است که بسیار ارزشمند است و تقریباً مانند آن نداریم. این اثر در ۴۰ جلد عربی چاپ شده است.
وی افزود: حوزه نجف که مثل علامه امینی الغدیر و مثل آقا شیخ بزرگ ذریعه آن را می‌نویسد خدمات جهانی داشته است ضمن اینکه در فقه و اصول سرآمد بوده است؛ همین آیت‌الله شیخ قرشی اولاً انسان ملا و زحمت کشیده بود و سلیقه فوق‌العاده در تألیف و تدوین تاریخ داشت و کتاب ایشان را انسان با خیال راحت می‌تواند به مخاطبان تشیع معرفی کند.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: یکی از مشکلاتی که ما داریم بحث ترجمه از عربی به فارسی و بالعکس و بدتر از فارسی به انگلیسی و فرانسوی و ... است زیرا مترجمان فکر می‌کنند همین مقدار که یک زبانی را بلد هستند می‌توانند یک متنی را ترجمه کنند غافل از اینکه برخی مفاهیم و اصطلاحات تخصصی و تعابیر خاص هستند که مترجم باید آن را بفهمد و زبان ارائه آن را داشته باشد. نوعاً آثاری که به غرب منتقل شده بیشتر به زبان‌های غربی است؛ مثلاً مرحوم هانری کربن نقش مؤثری در معرفی اسلام داشته یا سیدحسن نصر تلاش‌های خوبی کرده است.
آیت الله علوی بروجردی با بیان اینکه امروز در ولادت پیامبر(ص) ما کتابی از امام علی(ع) را رونمایی می‌کنیم و باید اینطور باشد، تصریح کرد: حوزه امروز چنین سرمایه‌های گرانقدری مانند این اثر دارد ولی مانند بچه ثروتمندی است که میراث زیادی به او رسیده و نمی‌داند چگونه از آن بهره ببرد. میراثی که از امام علی(ع) برای ما باقی مانده است کمتر مورد توجه خود ماست ولی جرج جرداق مسیحی قدر این میراث را می‌داند.
این استاد حوزه علمیه گفت: آنقدر که وهابیت از ابن‌تیمیه استفاده کرده و او را به دنیا معرفی می‌کند ما باید از میراث معارف اسلامی و آموزه‌های امام علی(ع) استفاده کنیم؛ درد ما خیلی در این زمینه زیاد است؛ ما این ثروت‌ها را حرام می‌کنیم و گاهی اوقات برای توجیه خطاکاری‌های خود آن را به امام علی(ع) نسبت می‌دهیم.
وی اضافه کرد: وظیفه همه حوزه‌های علمیه که قصد ترویج دین را دارند باید به میراث علوی رجوع کنند، امام رضا(ع) فرمودند که محاسن معارف ما را به مردم بگویید آنها خودشان از ما تبعیت خواهند کرد؛ امام علی(ع) با چوب و چماق دین را ترویج نداد بلکه با هنرنمایی عرضه کردند و مردم جذب شدند. به امام(ع) خبر دادند که خلیفه دوم گفته مردم نماز تروایح را به جماعت بخوانند، امام آن را بدعت دانستند ولی وقتی دیدند مردم گوش نمی‌دهند آنها را رها کردند.
آیت الله علوی بروجردی در پایان اظهار کرد: علی بن ابیطالب(ع) شخصیتی است که باید از نو او را شناخت؛ جرج جرداق گفته علی(ع) شخصیتی است که خیلی مظلوم واقع شده و من خودم را موظف دیدم از او دفاع کنم و همین آقا وقتی از او پرسیدند بین مسیح و علی کدام را ترجیح می‌دهی گفت اگر بگویم مسیح با عقل و انصاف خودم چه کنم؛ خدا به ما توفیق داده تا مهر و عشق علی(ع) در دل ما باشد و ان‌شاء الله با این عشق هم بمیریم و از خدا بخواهیم که فقط به عشق اکتفا نشود بلکه او را معرفی کنیم.
رحمت پیامبر اکرم(ص) شامل حال مومنین است
حجت الاسلام والمسلمین «حسین گنجی» نیز در بخش دیگری از مراسم عنوان کرد: تمام بت ها در هنگام تولد پیامبر اکرم(ص) سرنگون شدند.
وی افزود: تمامی بت ها به دستان مبارک امیرالمومنین(ع) در هم شکسته شد؛ بت های نفس اماره، شهوت، غفلت و غیره و بت های درونی و برونی هم با ولایت آن حضرت،شکسته می شود.
این خطیب حوزوی تصریح کرد: خشک شدن دریاچه ساوه هم از دیگر اتفاقاتی بود که هنگام ولادت پیامبر اکرم(ص) رخ داد؛ آتشکده هزارساله در فارس هم نگذاشته بودند که خاموش شود، با تولد پیامبر گرامی اسلام خاموش شد؛ پیام همه این اتفاقات این بود که ای مردم نماد بت شکنی آمد.
گنجی، پیام رسول اکرم(ص) به اهل ایمان را مهربانی دانست و یادآور شد: رحمت خاص حضرت رسول(ص) مخصوص مومنین بوده و مردم نیز از این رحمت محروم نشدند؛ چرا که خداوند خطاب به پیامبر(ص) فرمود که مادامی که شما در میان مردم هستید، خداوند عذاب خود را به آن ها نازل نمی کند. بعد از پیامبر اسلام(ص) هم اهل بیت ایشان دارای تمامی این خصال هستند و مادامی که در بین مردم هستند، خداوند عذابی به آن مردم نازل نمی کند.
