قصيدهاى، ارجوزه نمىباشد.
رجز سالم در شعر فارسى به سه شكل آمده است:
الفـ رجز سالم مثمّن كه با تكرار هشت بار (مستفعلن) ساخته مىشود؛ مانند اين شعر از امير معزّى:
اى ساربان منزل مكن جز در ديار يار منمستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
تا يكزمان زارى كنم بر ربع واطلال و دمنمستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
يا اين شعر سعدى:
اى ساربان آهسته ران كآرام جانم مىرودو آن دل كه با خود داشتم با دلستانم مىرود
بـ رجز سالم مسدّس كه با تكرار شش بار (مستفعلن) ساخته مىشود؛ مانند اين شعر:
دل برگرفت از من بُتم يكبارگىمستفعلن مستفعلن مستفعلن
جاويد ماندم من در اين بيچارگىمستفعلن مستفعلن مستفعلن
جـ رجز سالم مربّع كه باتكرار چهار بار (مستفعلن) ساخته مىشود، مانند اين شعر:
اى بهتراز هر داورىمستفعلنمستفعلن
بگشاى كارم را درىمستفعلن مستفعلن
البتّه بحر رجز با زحافات بسيار نيز وجود دارد كه ما در اينجا در صدد پرداختن به آنها نيستيم. ۱
شايستهى ذكر است كه بحر رجز با بحر رمل بسيار نزديك و قالب شعر ارجوزه با قالب شعر مثنوى داراى ويژگىهاى مشترك فراوان مىباشند؛ از قبيل اشتراك قافيه در دو مصراع از يك بيت و.... امّا چون در اينجا از موضوع بحث ما
1.دهخدا، علىاكبر، لغتنامه، واژهى «رجز»، مؤسّسهى دهخدا، تهران، ۱۳۷۰ ش.
