سومین جلسه کارگاه «اعتبارسنجی منابع روائی فریقین» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدکاظم طباطبائی و پژوهشگران پژوهشکده حج و زیارت، هشتم آذرماه ۱۴۰۰، در محل سالن جلسات پژوهشکده برگزار شد.
سومین جلسه کارگاه «اعتبار سنجی منابع روائی فریقین» روز دوشنبه ۸ آذر ماه ۱۴۰۰ با حضورحجت‌الاسلام والمسلمین سید کاظم طباطبائیو محققین پژوهشکده حج و زیارت برگزار شد. همچنین این کارگاه آموزشی در فضای مجازی برای علاقمندان قابل مشاهده بود.
در ابتدای این برنامه، دبیر جلسه گزارشی از دو جلسه قبل ارائه کرد و گفت : در این جلسه به ادامه ملاک‌های اعتبارسنجی منابع حدیثی پرداخته می شود که در دو جلسه قبل، به هشت مورد از ملاک‌ها بدین شرح اشاره شد:
- ۱- صحت انتساب منبع به مولف
- ۲- شخصیت علمی مولف.
- ۳- مدرسه حدیثی یا حوزه حدیثی.
- ۴- اساتید و شاگردان .
- ۵- گرایش های اعتقادی ، حدیثی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی .
- ۶- ضبط، انضباط و دقت نویسنده در اخذ حدیث.
- ۷- تخصص در موضوع.
- ۸- قدمت نگارش منبع.
در ادامه کارگاه، استاد طباطبائی به ارائه ملاک‌های دیگر اعتبار منبع پرداخت و «اتقان محتوا در مقایسه با سایر منابع» را هم به موارد قبلی افزود و گفت: محتوای یک اثر هم می‌تواند باعث افزایش اعتماد ما به یک منبع و هم می‌تواند باعث سلب اعتماد ما شود.
وی افزود در بررسی اتقان محتوا لازم است به این موارد توجه شود:
- الف ) همخواني یا ناهمخوانی متون موجود با عقل و نقل و منابع کهن؛
- ب ) شمار متون شاذ و مستبعد؛
- ج ) رکاکت لفظی یا محتوایی متون؛
- د ) همخواني متون با ضروریات و مسلمات دین و مذهب.
و در توضیح این محورها گفتند : کتاب «کافی» شیخ کلینی طبق تصحیح غفاری ۱۶۱۸۸روایت دارد که از این تعداد روایت ۸۰ روایت دارای مشکل است و از ۸۰ روایت ۴۰ روایت قابل توجیه است و ۴۰ حدیث قابل توجیه نیست بنابر این یک چهارصدم دارای اشکال است و بیش از ۹۹ درصد روایات کافی قابل دفاع است. بنابر این کافی در مقایسه با سایر کتب از اعتبار محتوائی بالائی برخوردار است.
کتاب «مکارم الاخلاق» از نظر اتقان محتوائی نمی‌تواند در ردیف سایر منابع معتبر قرار گیرد چون از هر نوع راوی در آن روایت وجود دارد از جمله اهل سنت و غالیان و ... .
ایشان بیان کردند: بررسی متون و نسخه‌های موجود و استفاده از نسخه‌های معتبر به اعتبار منبع می افزاید. مثلا نهج البلاغه سه هزار نسخه دارد بعض نسخه‌ها برای قرن ۵ و ۶ هستند و در این نسخه‌ها اختلاف متن کم است و همین امر باعث اعتبار منبع می‌شود.
در این جلسه، طبق نظر استاد طباطبایی مقرر شد هر یک از اعضاء علمی بر روی برخی از کتب روائی طبق ملاک‌های ارائه شده در کارگاه، ممحض شوند و اعتبارسنجی آن منبع را انجام دهند، تا در یک جلسه به نقد و بررسی آن پرداخته شود.
