اخلاق آپارتمان نشینی

آسیب ها و الزامات آپارتمان نشینی با نگرش بر آموزه های اسلامی

ساخت خانه‌های چند واحدی طبقاتی (آپارتمانی)، اگر چه از گذشته، کم و بیش مورد توجه انسان بوده است؛ اما امروزه به دلیل مواجهۀ او با مشکلاتی چون: افزایش جمعیت، کمبود زمین شهری، مشکلات مربوط به توسعۀ افقی شهرها و غیره، به یک مسئلۀ مهم شهری در شهرهای بزرگ تبدیل شده است. این پدیده با همۀ کارکردهای مثبت و مزیّت‌‌هایی که دارد، به نظر می‌رسد برخی روابط فرهنگی و اخلاقی جوامع انسانی را متأثر کرده و حتی گاه، سلامت جسمی و روحی انسان‌ها را به مخاطره انداخته و چنین به نظر می‌رسد که در جامعۀ ایران، آسیب‌های پیدا و پنهانی را به همراه داشته است.
مواردی چون: «تجسّس»، «چشم‌وهم‌چشمی» و «به مخاطره افتادن حریم‌های خصوصی» در حوزۀ فردی؛ «محدودیت در روابط جنسی همسران»، «پایمال شدن برخی حقوق کودکان»، «پایمال شدن برخی حقوق معلولان و سالمندان»، «آثار ناشی از ازدحام»، «کاهش پیوندهای خویشاوندی و اجتماعی»، «کاهش حیا»، «کاهش تعاملات همسایگی»، «رنج‌های ناشی از عدم اشراف بر محیط» و «بروز انواع آزارها» در حوزۀ اجتماعی؛ و «آلودگی هوا»، «آلودگی بویایی»، «آلودگی صوتی و ارتعاشی»، «آلودگی‌های ناشی از امواج الکترومغناطیس»، «محدودیت و آلودگی بصری»، «آلودگی‌های ناشی از تراکم سطوح سیمانی و صیقلی»، «کمبود نور طبیعی»، «سندروم ساختمان بیمار» و «به خطر افتادن امنیت جانی، غذایی و بهداشتی برخی حیوانات» در حوزۀ زیست‌محیطی، از آسیب‌های آپارتمان‌نشینی در ایران به شما می‌روند.

برخی از آسیب‌های یاد شده، قطعاً به دلیل سیاست‌گذاری‌های نادرست و عدم رعایت استانداردهای سازه‌ای و مکان‌یابی است که باید برای اصلاح این رویه‌ها اقدامات لازم انجام شود؛ اما بخشی از این آسیب‌ها، ناشی از ویژگی‌های ذاتی سازه‌ای و محیطی ساختمان‌های آپارتمانی است که می‌بایست در جهت رفع و یا کم‌اثر کردن آن‌ها با توجه به مبانی دینی و اصول حاکم بر فرهنگ بومی، گام برداشت. بر این اساس، نگارنده، با پیش رو گذاشتن این پرسش که: «آسیب‌‌ها و الزامات اخلاقی آپارتمان نشینی، بر اساس آموزه‌‌های قرآن کریم و احادیث معصومان: کدام‌‌اند؟»، ابتدا کارکردها و آسیب‌‌های آپارتمان‌‌نشینی را بررسی کرده، و سپس، الزامات مربوط را پیشنهاد و یا توصیه نموده است.

کتاب از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:

در بخش اوّل، «مفاهیم و مبانی نظری» پژوهش بررسی شده است؛
در بخش دوم، «چیستی، پیشینه و عوامل توسعۀ آپارتمان‌نشینی»، با تأکید بر وضعیت موجود در ایران به بحث گذاشته شده است؛
در بخش سوم، ابتدا در یک فصل، کارکردهای مثبت آپارتمان‌نشینی بیان شده
و سپس در فصلی دیگر، آسیب‌‌های این پدیده در سه حوزۀ فردی، اجتماعی و زیست‌محیطی بررسی و تبیین شده است.
بخش چهارم کتاب، الزامات آپارتمان‌نشینی، با توجّه به آسیب‌های طرح شده، در دو فصل: «الزامات پیشگیرانه» و «الزامات درمانی ـ ترمیمی» پیشنهاد و یا توصیه شده‌اند.

پایان‌بخش کتاب، مواد مربوط به «قانون تملّک آپارتمان‌ها» و «قانون اصلاح قانون تملّک آپارتمان‌ها» است که در ذیل عنوان پیوست شمارۀ یک و دو آمده‌اند.