دانشمندان، روايات فراوانى در شاخههاى گوناگون علمى، اعم از علوم دينى و غير آن، از آن حضرت نقل كردهاند به طورى كه دفترها و كتابهاى بسيارى از اين روايات، كه با سلسله اسناد معتل به امام است، انباشته شده همچنين آن حضرت در ميان راويان به لقب «عالم» شهره بوده است.
(*) در تحف العقول آمده است:
ابو حنيفه گفت: در دورانامام صادق (علیه السلام)به زيارت كعبه رفتم و چون به مدينه آمدم به خانه آن حضرت رفتم و در دهليز نشستم و منتظر اجازه ورود شدم. در اين هنگام كودكى بيرون آمد. به او گفتم: اى پسر، غريبى كه به شهر شما وارد مىشود كجا قضاى حاجت مىكند؟ گفت: آرام باش. آنگاه نشست و به ديوار تكيه داد و گفت: از كناره نهرها و ميوه زير درختها و سايهانداز مسجدها و وسط جاده دورى كن. پشت ديوارى نهان شود و جامهات را بالا بزن. روى به قبله يا پشت به آن منشين و آنگاه هركجا كه خواهى قضاى حاجت كن. آنچه از اين كودك شنيدم مرا به شگفت انداخت، پس از او پرسيدم:
نامت چيست؟ گفت: موسى بن جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب.
سپس از او پرسيدم: اى پسر گناه از كيست؟ پاسخ داد: از سه حالت خارج نيست يا از خداست، كه نيست، پس در اين صورت سزاوار نيست كه خداوند بندهاى را به خاطر كارى كه مرتكب نشده عذاب دهد. يا از خدا و بنده با هم است، كه چنين هم نيست، زيرا زيبنده شريك قوى نيست كه شريك ضعيف را مورد ستم قرار دهد و يا از خود بنده است، كه همچنين است، در اين حالت اگر خداوند از او چشم پوشد، كرم وجود اوست و اگر مجازات كند به خاطر گناه و جرم بنده است. ابو حنيفه گفت: امام صادق (علیه السلام) را ديدار نكرده بازگشتم و بدانچه شنيدم بىنيازى جستم.
(*) ابن شهر آشوب :
ابن شهر آشوب نيز در مناقب مانند اين روايت را نقل كرده است با اين تفاوت كه در آنجا امام (علیه السلام) مىفرمايد: بايد پشت ديوار نهان شود و از قضاى حاجت در چشمههاى جارى خوددارى كند. ابو حنيفه گويد: «چون اين سخن را از آن كودك بشنيدم، در چشمم گرامى و در قلبم بزرگ شد» و در آخر همين حديث آمده است: پس گفتم اينان سلالهاى هستند برخى از برخى ديگر.
(*) شيخ مفيد گويد:
مردم از ابو الحسن موسى كاظم (ع) روايات بسيارى نقل كردهاند و بنابر آنچه پيش از اين آورديم آن حضرت فقيهترين مردم روزگار خويش و داناترين آنان به كتاب و نيكو آهنگترينشان در تلاوت قرآن بود.
(*) در تحف العقول آمده است:
مردى معنى جواد را از آن حضرت پرسيد. او در پاسخ فرمود: اگر منظور تو جواد از مخلوقات است بايد بدانى جواد كسى است كه هر چه از جانب خدا بر او واجب است ادا كند، و بخيل كسى است كه تكليف الهى را ادا نكند و اگر مقصود تو جواد بودن خداست، بايد بدانى كه خداوند چه ببخشد و چه دريغ كند جواد است. چون اگر نبخشد، چيزى را بخشيده كه از آن تو نبوده است و اگر هم دريغ ورزد آن را دريغ كرده كه از آن تو نبوده است.
