پژوهشکده امامت در قم افتتاح شد

آیت الله علیرضا اعرافیدر مراسم افتتاحیه پژوهشکده امامت ضمن تسلیت شهادتامام جواد علیه السلاماظهار داشت: شاید اتفاقی که در عصر مامون رخ داد اتفاق بی نظیری در قبل و بعد از دوره امامت امام رضا(ع) بود. پیچیده ترین نقشه و استراتژی علیه امامت در عصر مامون رقم خورد. عاشورا برای ما نقطه بزرگ و حساسی است، عهد صادقین تاریخ برجسته ای در تاریخ امامت و ولایت است اما دوره ای که مواجهه مامون با دستگاه امامت رقم خورد را می توان دوره بی نظیری به حساب آورد. استراتژی و راهبرد مامون هضم امامت کبری در خلافت غاصبانه با جلوه به ظاهر نرم و آرام بود.

وی افزود: در طول ادوار متعدد و گوناگون در سیره ائمه هدی (ع) دستگاه امامت در برابر خلافت دور و نزدیک و نسبت ها متفاوت می شد امادر اذهان جامعه تمایز این دو خط (خلافت و امامت) آشکارا و روشن بود. علیرغم اینکه خلافت دارای اقتدار ظاهری بود ولی امامت یک خط واضح، مسیر روشن، جایگاه متعالی و منزلتی متمایز از خلافت غاصبانه ظاهری است.

وی بیان کرد: مامون با فکر اهریمنی دنبال این بود که در مهندسی افکار عمومی قصه تمایز این دو خط و جایگاه رفیع معرفتی خط امامت را مخدوش کند لااقل در بخش وسیعی از جهان اسلام این جایگاه ها مشوه شود. مامون در این راستا امام را به مرو دعوت کرد و ولایتعهدی را به ایشان سپرد اما در برابر این نقشه پیچیده، نقشه الهی و آسمانی امام رضا(ع) هم روشن است.

وی افزود: تقابل امام رضا(ع) و خط ولایت و امامت با نقشه پیچیده مامون به شکلی رقم خورد که دستاورد بی نظیری داشت. این هجرت باعث تابش انوار امامت در فراتر از جزیره العرب و مناطق عرب نشین شد و انتقال معارف امامت از سرزمین عرب زبان به ایران و خراسان و مرو آغاز دوره جدید بود.

گفتمان اسلام ناب و معارف اهل بیت (ع) و گفتمان اصیل انقلاب اسلامی در دنیا خریدارانی دارد و ما وظیفه داریم این معارف را منتقل کنیم. نشر و گفتمان سازی معارف اهل بیت (ع) نیاز به حوزه بین المللی دارد. رویکرد بین المللی باید پیوستی بر همه کارها و فعالیت های حوزه قم باشد.
وی گفت: علیرغم همه فشارها و تهدیدها، تشیع و جریان گفتمان خاندان پیامبر روز به روز در حال گسترش است و آفاق عالم را در می نوردید و پیروانی را به سوی خود جذب می کرد و هجرت امام رضا (ع) منشا گسترش شعاع امامت در عالم شد.

وی گفت: همزمان با این گسترش اندیشه شیعی در جهان، فشارها و تهدیدها رو به فزونی بود. بیداری دستگاه خلافت طوری شد که ابناء الرضا همه در حصر و محدودیت و زندان قرار گرفتند و لذا زندگی آنها از همه جهات با قبل از همه جهات متفاوت است و در این شرایط باید ابناء الرضا را تفسیر کنیم.

مدیر حوزه های علمیه در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به قدمت و سابقه بیش از ۱۲۰۰ ساله حوزه علمیه قم اظهار داشت: سابقه قم به لحاظ حضور اشعریون و حتی اصحاب امامان معصوم (ع) از معدود حوزه هایی است که سابقه ۱۲۰۰ ساله دارد البته حوزه قم فراز و فرودهایی داشته است اما هیچ عصری چراغ حوزه در این شهر خاموش نشد.

وی تصریح کرد: ۱۱ آبان ماه ۱۴۰۲ یکصدمین سالگشت حوزه علمیه قم برگزار خواهد شد و امید است از پیام مراجع عظام تقلید و رهبری برخوردار شویم.

وی سپس به مساله توسعه مرزهای علوم اسلامی در قم جدید بویژه پس از انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: علوم اسلامی در همه ادوار مسیر توسعه ای خود را طی کرده است؛ حوزه بغداد قرن ها حوزه فعال و پویایی بود که دامنه علوم اسلامی و مرزهای علوم حوزوی را گسترش داد.

وی بیان داشت: در روند تطوری حوزه های ما، مقاطعی را می بینیم که حوزه ای پیشگام شد و در قلمرو توسعه و تعمیق علوم اسلامی گام برداشت و نقطه های عطفی را رقم زد.

وی ادامه داد: قم در یکصدساله خود و بویژه نیم قرن اخیر پیشگام در توسعه و تعمیق علوم اسلامی بوده است البته ما بدون تردید وامدار حوزه علمیه نجف هستیم اما قم در عصر جدید در توسعه علوم و مرزهای دانش های حوزوی و اسلامی پیشگام بوده است.

وی گفت: ما در توسعه مرزهای علوم اسلامی باید چند نکته را مهم بدانیم؛ اول آنکه با دقت و وسواس مسیر توسعه گسترش مرزهای علوم اسلامی را دنبال کنیم. نکته دوم اولویت گذاری است و به گمان بنده در حوزه اعتقادات، هر علم و دانشی که به تعمیق اعتقادات بپردازد در اولویت قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه فقه ما دائما در یک داد و ستد مستمر با اصول قرار گرفته است، آن را باعث بالندگی فقه دانست و گفت: در بخش های دیگر علوم اسلامی این تعامل دانشی و متدولوژی را شاهد نیستیم و شاید یکی از علل اینکه ما دستگاه نیرومند علمی را در برخی شاخه ها نمی بینیم این باشد که در روش شناسی آن علم تلاش لازم صورت نگرفته است. البته اصول فقه ما به دلیل غنای فوق العاده حاوی روش شناسی و قواعدی است که در کلام و سایر علوم اسلامی هم بسیار موثر است.

امروز به تصویب مرکز مدیریت حوزه، نظام جامع امامت شامل مباحث مقدماتی تا سطح چهار تثبیت و اجرا شده و در ۱۵ استان کشور این نظام جامع آموزشی درحال اجراست.
وی تولید مناهج را مورد توجه قرار داد و گفت: تولید مناهج باید به حدی باشد که روزی شاهد این باشیم که علمی شبیه علم اصول داریم در استنباط گزاره های اعتقادی، اخلاقی، کلامی و تاریخی.

وی ادامه داد: ما برای توسعه مرزهای علوم اسلامی باید نگاه ها و رویکردهای میان رشته ای را مهم بشماریم. امامت حتما ذخیره بی پایانی است که می تواند در همه قلمروهای میان رشته ای نورافشانی کند.

وی بر بهره گیری از فناوری ها و ابزارهای نو در توسعه دانش های اسلامی تاکید کرد و گفت: در توسعه مرزهای علوم اسلامی باید آسیبهای تخصص گرایی را مورد توجه قرار داد درعین حال بدانیم که علوم اسلامی منظومه به هم پیوسته و نسخه جامعی برای کمال و سعادت بشر است که باید بدان توجه کرد.

وی اظهار داشت: تعامل بین پژوهش و آموزش باید یک خط مستمر ثابت باشد. پژوهش حوزه باید درختواره رشته ها را پشتیبانی کند و بر تعامل رشته ها اصرار ورزد.

آقای اعرافی گفت: گفتمان اسلام ناب و معارف اهل بیت (ع) و گفتمان اصیل انقلاب اسلامی در دنیا خریدارانی دارد و ما وظیفه داریم این معارف را منتقل کنیم.

وی بر ضرورت نشر و گفتمان سازی معارف اهل بیت (ع) تاکید کرد و گفت: این نشر و گفتمان سازی نیاز به حوزه بین المللی دارد. رویکرد بین المللی باید پیوستی بر همه کارها و فعالیت های حوزه قم باشد.

امامت از آغاز تشیع به‌عنوان محور معارف مطرح شده است

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانیرئیس پژوهشکده و مدیرعامل بنیاد امامت، در این مراسم، با اشاره به اینکه امامت از آغاز تشیع به‌عنوان محور معارف مطرح شده است، اظهار کرد: علمای ما با پیروی از قرآن، همواره بر اصل امامت تاکید کردند و در آثار بزرگان و دانشمندان شیعه همیشه یکی از محورهای فعالیتی و پژوهشی اصل امامت بوده است و شاید کمتر عالمی باشد که در این حوزه تلاش جدی صورت نداده باشد.

وی اضافه کرد: در طول چند ساله اخیر به دلایل مختلف مسئله امامت کمتر مورد توجه قرار گرفته و اولویت مباحث دیگر بر امامت پیشی گرفته است به صورتی که در بلاد شیعه در برخی از نقاط کمتر شخصیتی وجود دارد که بتواند از اصل اساسی امامت دفاع و این اصل را تبیین کند.

رئیس پژوهشکده و مدیرعامل بنیاد امامت عنوان کرد: در عصر حاضر حوزه علمیه قم اهتمام جدی نسبت به امامت به خرج داده و این اصل را به عنوان رکنی از ارکان معرفت و علم، احیا و بازسازی کرده است، هیچگاه از یاد نمی‌بریم که در دورانی تعداد اساتید حوزه امامت به تعداد انگشتان یک دست بوده است.

وی تصریح کرد: امروز به تصویب مرکز مدیریت حوزه، نظام جامع امامت شامل مباحث مقدماتی تا سطح چهار تثبیت و اجرا شده و در ۱۵ استان کشور این نظام جامع آموزشی درحال اجراست.

سبحانی با بیان اینکه نظام آموزشی امامت درحال توسعه از ایران به دیگر بلاد است، گفت: آموزش امامت توسط اساتید حوزه علمیه قم توسعه یافته و امیدواریم در روزی این نظام را در سراسر گیتی اجرایی کنیم.

وی از آغاز نظام پژوهشی امامت در میان محققان علاقه‌مند یاد کرد و افزود: امروز پژوهش‌های امامت از صورت فردی و شخصی به نظام پژوهشی امامت و یک برنامه علمی خاص تبدیل شده است.

سبحانی با بیان اینکه پژوهشکده امامت با وجود همه محدودیت‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن ایجاد شد، گفت: در این پژوهشکده احیا و نوورزی میراث امامت را دنبال می‌کنیم تا نسل امروز و فردای ما با این میراث ارتباط عمیق پیدا کند.

وی با تاکید بر اینکه امامت یک حوزه میان رشته است، گفت: امروز ۲۱ درسنامه امامتی را درحال تهیه و بازنویسی هستیم تا تمام دروس سطح سه به یک جایگاه‌ مطلوب‌تر نسبت به گذشته برسد.

🔸 در پایان این مراسم از دو اثر نظام جامع موضوعات امامت و مأخذشناسی آثار امامت رونمایی شد.