استاد حوزه علمیه گفت: امام حسین(ع) دنبال حفظ دین بودند که یکی از این دو راه هم فراروی ایشان بود که در نهایت هم راه دوم را انتخاب کردند و همانطور که از قبل هم مشخص بود تقدیر الهی این چنین رقم خورده بود که حفظ دین با شهادت ایشان انجام شود.
حجتالاسلام رضا محمدی شاهرودی، استاد حوزه علمیه، ۱۸ تیرماه در نشست پاسخ به شبهات مرتبط با عاشورا که از سوی مرکز پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی حوزه علمیه قم برگزار شد، با بیان اینکه عزاداری محرم برای امام حسین(ع) از لوازم اقتدار تشیع و یکی از اهرمهای نهادینهشدن، پویا و پایاشدن مکتب اهل بیت(ع) محسوب میشود، گفت: به این دلیل هم دشمنان، شبهات و سؤالات جهتدار و مطالب ناحقی را درباره این مسئله به زبان میآورند و از جمله محورهایی هم که مورد تاخت و تاز آنان قرار دارد خود اصل عزاداری و چرایی آن و خرافاتی است که به آن پیوند میزنند و ما وظیفه داریم چهره نورانی اهل بیت(ع) را از این مسائل بزداییم.
وی با بیان اینکه از جمله سؤالاتی که مطرح میشود این است که وقتی امام حسین(ع) از منزل زباله که خبر شهادت مسلم و هانی را شنید متوجه شد که کوفه از دست رفته است، در مسیر هم وقتی افرادی میآمدند همه این مسئله را تأیید میکردند که دل کوفیان ممکن است با امام(ع) باشد ولی شمشیرهای آنان بر ضد امام است؛ پس چرا امام(ع) به سمت کوفه حرکت کردند و مسیر خود را تغییر ندادند؟، گفت: در اینجا چند موضوع باید مورد توجه باشد؛ اول اینکه امام حسین(ع) در همان منزل زباله جلسه تشکیل دادند و مشورتخواهی کردند و ابتدا هم از بنی عقیل سؤال کرد و آنها پاسخ دادند که بزرگ و عزیز قبیله ما شهید شده است و ما باید این راه را ادامه دهیم. جمعبندی این جلسه آن شد که شخصیت امام حسین(ع) با شخصیت مسلم تفاوت دارد و وقتی امام وارد کوفه شوند، مردم استقبال خواهند کرد و فضا تغییر پیدا خواهد کرد.
هدف امام(ع) چه بود؟
محمدی شاهرودی بیان کرد: مسئله دوم اینکه باید ببینیم هدف امام حسین(ع) چه بود؛ وقتی ایشان از مدینه به سمت مکه حرکت کرد و در شب هشتم(یوم الترویه) که خطبه «خُطَّ الْمَوْتُ عَلى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقَلادَةِ عَلى جیدِ الْفَتاةِ، وَ ما أَوْلَهَنی إِلى أَسْلافی اِشْتِیاقُ یَعْقُوبَ إِلى یُوسُفَ ...» را خواند چه گفت؛ شروع خطبه با این تعبیر و در ادامه هم فرمود من میبینم که گرگها بدن من را در وسط بیابان کربلا قطعه قطعه کرده و شکمشان را پر میکنند، هر کسی میخواهد خون قلبش را در راه ما بدهد با ما باشد که من فردا صبح مسافر هستم.
وی افزود: نکته مهمی که کمتر به آن توجه شده، این است که برخی میگویند هدف امام حسین(ع) شهادت بود و برخی میگویند هدف امام، تشکیل حکومت بود که ما معتقدیم هیچکدام از این دو برداشت درست نیست یعنی نه امام قصد داشت که حکومت کند و نه شهادت بلکه انجام وظیفه و حفظ دین مهمترین هدف امام(ع) بود. همانطور که فرمودند: اريد ان امر بالمعروف و انهي عن المنكر و اسير بسيرة جدي و ابي علي ابن ابي طالب (ع).
محمدی شاهرودی بیان کرد: اگر امام از طریق حکومت به این هدف میرسید فبها و اگر از طریق دیگر یعنی شهادت باز در هر صورت اِحدَی الحُسنَیَین است؛ در سوره مبارکه توبه بیان شده است که هدف، خدا و دفاع از دین خدا و انجام وظیفه است؛ اگر امام حسین(ع) به حکومت میرسیدند قطعاً حکومتی شبیه پدر بزرگوارشان علی(ع) تشکیل میدادند و یزید را نابود میکرد و دین حفظ میشد ولی وقتی نشد با شهادت به این هدف رسیدند.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه اگر هدف حفظ دین است پس چرا امام حسین(ع) بعد از شهادت مسلم باید همه چیز را رها کند، گفت: نکته دیگر که خیلی مهم است این است که امام از منزل زباله به بعد و حتی زمانی که با حر ملاقات کرد و حتی در صبحعاشوراآیا پیروزی برای ایشان و یارانش ممکن نبود یعنی در منزل زباله به بعد یقیناً امام شکست میخوردند؟
استاد حوزه علمیه بیان کرد: اینطور نبود و حتی تا صبح روز عاشورا هم احتمال پیروزی وجود داشت یعنی اگر کاری که حربن یزید ریاحی کرده بود چند نفر دیگر هم میکردند که نسبت به حر در اولویت هم قرار داشتند زیرا به امام نزدیکتر از جهت قوم و خویشی بودند و سوابق مبارزاتی بیشتری هم داشتند از جمله عمر سعد که از طایفه بنی زهره است. اگر عمر سعد بر میگشت و شمر هم همینطور که سوابق این دو از حر بهتر بود؛ شمر در رکاب امیرمؤمنان(ع) شمشیر زده بود و نزدیک بود شهید شود.
احتمال پیروزی امام تا روز عاشورا هم منتفی نبود
محمدی شاهرودی اضافه کرد: محمد اشعث، برادر خانم امام مجتبی(ع)، عمر بن حجاج، برادر خانم هانی بن عروه که رئیس قبیله آنان بود و باید به خونخواهی از او قیام میکرد و وارد سپاه امام(ع) میشد؛ شبث بن ربعی هم همینطور؛ اگر این چند نفر صبح عاشورا به امام پیوسته بودند امام در همان روز عاشورا با ۳۰ هزار سپاهی کوفه را فتح میکردند و حکومت تشکیل میدادند زیرا کوفه توانایی ایستادگی در برابر شام را داشت گرچه مدینه و مکه این توانایی را نداشت.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه در شب عاشورا هم ۳۲ نفر از سپاه یزید به امام حسین(ع) پیوستند و افراد دیگری هم که با اکراه به این نبرد آمده بودند، چنین آمادگی را داشتند، تصریح کرد: بنابراین این مبنا درست نیست که بگوییم شکست امام(ع) بعد از منزل زباله قطعی بوده است؛ همچنین در روز عاشورا نص قطعی بر امام وارد شد که دوست داری بدون اینکه از مقام تو کم شود پیروز میدان به تقدیر الهی باشی یا اینکه شهید بشوی و امام(ع) شهادت را پذیرفت زیرا فایده و برکات این راه بیشتر بود؛ البته همین این تحلیلها صرفنظر از علم غیب و عصمت امام حسین(ع) است و اخباری که پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) به ایشان داده بودند و از قبل خبر شهادتشان هم مشهور شده بود.
این پژوهشگر و استاد حوزه علمیه اظهار کرد: با صرف نظر از این اخبار و سایر تحلیلها باز هم شکست قطعی نبود و چون احتمال پیروزی و تغییر لشکریان وجود داشت، امام بعد از شهادت مسلم باز به مسیر ادامه دادند کما اینکه گفته شد در جلسه مشورتی هم بنی عقیل این پیشنهاد را دادند چون پیروزی را محتمل میدانستند و آن هم با احتمال زیاد.
وی افزود: بنده در کتاب اشک معرفت بحث اِحدَی الحُسنَیَین را مطرح کردم و توضیح دادهام که امام حسین(ع) دنبال حفظ دین بودند که یکی از این دو راه هم فراروی ایشان بود که در نهایت هم راه دوم را انتخاب کردند و همانطور که از قبل هم مشخص بود تقدیر الهی این چنین رقم خورده بود که حفظ دین با شهادت ایشان انجام شود.
