استاد دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به اقدامات امام حسن عسکری(ع) در زمینه‌سازی امامت امام زمان(عج)، گفت: امام عسکری(ع) فرزند خود را به افراد قابل اعتماد و صحابه درجه یک نشان دادند؛ برای برخی نامه نوشتند و با فرقه‌های انحرافی مانند غلات و واقفیه که قصد داشتند امامت را از مسیرش منحرف کنند، برخورد تندی کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد فلاح‌زاده، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۸ شهریورماه در نشست علمی «اقدامات امام حسن عسکری(ع) برای زمینه‌سازی امامت امام زمان(عج)»، گفت: در این دوره یعنی امامت امام عسکری(ع) پیشگویان به صورت مشخص به دربار می‌گویند اتفاقات خاصی در حال رخ دادن است ولی دربار ضمن اینکه باور چندانی ندارد ولی به هر حال احساس خطر کرده و اقداماتی را در دستور کار خود قرار داد.
وی افزود: معتز عباسی، مهتدی عباسی و معتمد عباسی همگی به این نتیجه رسیدند که احتمال تولد خیلی بالاست لذا فشارها به امام حسن عسکری(ع) زیاد شد؛ معتز به حاجب دستور داد که امام را به فلان محل ببر و ایشان را به شهادت برسان. این اتفاق در حدود سال ۲۵۵ رخ می‌دهد و امام(ع) هم معتز را نفرین کرد و او به درک واصل شد؛ بعد از او مهتدی روی کار آمد و او به حضرت علی(ع) ارادت ویژه داشت و حتی به تبعیت از امام علی(ع) صندوقی برای ابراز پیشنهادات و انتقادات مردم ایجاد کرد ولی او با این ویژگی‌ها هم دنبال شهادت امام حسن عسکری(ع) بود.
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب اضافه کرد: امام مهدی(عج) بر اساس شواهد تاریخی تا رجب ۲۵۶ به دنیا نیامدند لذا تاریخ تولد ۲۵۵ درست نیست. گروه اهل حدیث که شبکه رسانه‌ای حکومت عباسی بود و در مقام امام جمعه و جماعت و شاخه نظامی فعالیت داشتند تصویری از مهدی ارائه می‌کردند که در واقع مهدی از عباسیون است.
وی با بیان اینکه بحث دیگر بحث شورش شیعیان بود، ادامه داد: در ری، قزوین و طبرستان شورش‌هایی از سوی شیعیان رخ داد ولی حکومت عباسی با شدت با آن برخورد کرد زیرا مباحثی از جمله خطر سقوط حکومت عباسی در میان بود.
فلاح‌زاده با بیان اینکه از زمانی که حضرت مهدی(عج) متولد شدند اتفاقات جدیدی رخ داد، اظهار کرد: تا پیش از این همه تلاش خود را کردند که امام عسکری(ع) به شهادت برسند که فرزندشان متولد نشود ولی موفق نشدند و فرزند امام(ع) متولد شدند. در دوره معتز بین سامراء و بغداد درگیری ده ماهه ایجاد شد و این درگیری فرصت خوبی برای امام ایجاد کرد و در نهایت خلیفه سامراء پیروز شد. وقتی امام مهدی(عج) متولد شدند افراد خاصی از آن مطلع شدند؛ افرادی سرشناس، قابل اعتماد و قابل اطمینان.
وی ادامه داد: اگر چیزی از بیت امامت صادر می‌شد به عنوان امری مقدس مورد قبول بسیاری از افراد جامعه بود و حتی از بلاد دیگر و ترکان هم به بیت امام عسکری(ع) می‌آمدند و حاجت می‌گرفتند. بیت امام(ع) طوری بود که وسعت زیادی داشت و فقرا برای رفع نیازمندی‌های خود به آن مراجعه داشتند و اعتبار بیت تا جایی بود که وقتی خبر تولد امام مهدی(عج) پخش شد خیلی‌ها آن را پذیرفتند.
فلاح‌زاده تصریح کرد: سامراء وقتی به پایتخت تبدیل شد مردمی که عازم حج بودند از این شهر عبور می‌کردند و همین مسئله سبب می‌شد تا فرصت خوبی برای شیعیان در دیدار با امام عسکری ایجاد شود و مردم دیگر هم به ملاقات خلیفه می‌رفتند. امام عسکری(ع) فرزند متولد شده خود را به افراد قابل اعتماد و صحابه درجه یک خودشان نشان دادند.
نامه امام عسکری به برخی افراد شاخص
وی افزود: برخی افراد اهل علم بودند و امام را با ساز و کار علمی پذیرفته بودند لذا امام عسکری(ع) نامه‌هایی به این افراد نوشت و برای آنان توضیحاتی در این باره داد که در کتب مختلف این نامه‌ها گردآوری شده است. همچنین همانطور که گفته شد غیر از اهل خانه امام(ع)، افرادی که به سامرا رفت و آمد داشتند هم به بیت امام رفته و امام مهدی(عج) را ملاقات می‌کردند و بیش از ۲۰ نفر از این افراد امام را دیدند.
فلاح‌زاده با بیان اینکه بحث دیگر در معرفی امام مهدی(عج) تشکیل شبکه تبلیغاتی از سوی امام عسکری(ع) است، افزود: یک عالم بزرگی در هر شهری بود که افرادی با او مرتبط بودند؛ این افراد در شهرها و بلادهای مختلف حضور داشتند و نامه‌های امام به این افراد میرسید. ارسال پیک هم از دیگر کارهای امام عسکری(ع) بود. برخی هم وقتی خبر تولد به آنان میرسید نامه تبریک می‌فرستادند. بسیاری از این نامه‌ها را شیخ طوسی داشته است که در ماجرای آتش‌زدن کتابخانه ایشان در بغداد از بین رفت.
وی با اشاره به وجود گروه‌های مختلف در این دوره، تصریح کرد: از جمله این گروه‌ها واقفیه، فطحیه و زیدیه بودند. این واقفی‌ها روی امامت امام عسکری(ع) توقف داشتند و امامت امام زمان(عج) را قبول نداشتند کما اینکه در دوره امام رضا(ع) بر امامت امام کاظم(ع) توقف کردند که برخورد با این افراد بسیار دشوار بود زیرا افرادی سرشناس و مطرح بودند.
برخورد با غلات
استاد دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: گروه دیگر هم غلات بودند که گروهی بسیار خطرناک بودند و امام آنان را فاسق می‌نامید و می‌فرمود که خدا آنان را لعنت کند. اینها سراغ کسانی چون ابوهاشم جعفری رفته و ادعاهای خود را از زبان او بیان می‌کردند.
وی افزود: موضوع دیگر در نهادینه‌کردن بحث امامت امام زمان(عج) ارتباطات امام با گروه‌های مختلف بود و حتی کسانی در دربار عباسی حضور داشتند؛ کسانی از عباسیان خود را سید می‌دانستند و امام عسکری(ع) با برخی از این افراد مرتبط بود. مسئله دیگر اینکه در روز تولد امام زمان(عج) گوسفندان زیادی از سوی امام نذر و به فقرا داده شد و از سالیان بعد هم این کار انجام می‌شد.
