101
فصلنامه علوم حديث 1

از امامان بزرگوار، با امام جواد، امام هادى و امام عسكرى ـ عليهم السلام ـ معاصر بوده است. امّا آيا محضر حضرت امام على بن موسى ـ ع ـ را هم درك كرده و از او حديثى شنيده است؟ مؤلف الذريعه در اين باره نويسد:
«عصر امام رضا و امام جواد ـ عليهماالسلام ـ را درك نمود و ايمان خود را بر امام هادى ـ ع ـ عرضه كرد. و از برخى كتابها نقل است كه وفات او در نيمه شوال سال 252 هجرى است». ۱
ابن بابويه در «من لايحضره الفقيه ۲ » در باب روزه يوم الشك، روايتى از او از امام رضا ـ ع ـ آورده و ذيل آن نوشته است: «مصنف كتاب گويد حديثى است غريب و آن را جز از طريق عبدالعظيم حسنى نمى شناسم».
همچنين در تعليقه شهيد ثانى بر «خلاصه» آمده است كه حضرت رضا ـ ع ـ بر زيارت او توصيه فرموده است. ۳ ليكن عالم رجالى معاصر جناب آقاى شوشترى نويسد:
«ظاهر اين است كه روايت حضرت رضا ـ ع ـ در وجوب بهشت براى زيارت فاطمه دختر موسى بن جعفر ـ ع ـ است، نه براى عبدالعظيم» ۴ .
سيد استاد بزرگوار آيت الله خويى ـ ره ـ ، آنچه را كه در كتاب «اختصاص» آمده است كه امام هشتم به عبدالعظيم فرمود: «سلام مرا به اولياى من برسان»، به خاطر ارسال حديث نامعتمد دانسته و نوشته اند: «متحصل از كلمات اصحاب ما اين است كه عبدالعظيم، رضا ـ ع ـ را نديده است، تا چه رسد كه در حيات آن امام درگذشته باشد». ۵
پس ظاهراً بلكه مطمئناً وى محضر امام هشتم را درك نكرده و مستقيماً از او روايتى نشنيده است.
به هرحال چون موضوعى كه اين جانب، تحقيق در آن را تعهد كرده ام حرمت اين بزرگوار در ديده علما و ائمه اطهار است، بيش در اين باره سخن را به درازا نمى كشانم.
سيد عبدالعظيم حسنى ـ چنانكه نوشتيم ـ مورد احترام امامان عصر خويش بوده است و عالمان انساب و تذكره نويسان

1.الذريعه، ذيل عنوان خطب اميرالمؤمنين (ع).

2.من لا يحضره الفقيه، ج ۲ ص ۸۰

3.روضات الجنّات، محمدباقر الخوانسارى، ج ۴ ص ۲۱۰

4.قاموس الرجال، التسترى، ج ۵ ص ۳۷۴

5.معجم رجال الحديث، ج ۱۰ ص ۴۹


فصلنامه علوم حديث 1
100

عظمت شخصيت حضرت عبدالعظيم در نظر امامان(ع) و عالمان بزرگ شيعه

دكتر سيّد جعفر شهيدى

عبدالعظيم بن عبدالله بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب ـ ع ـ، صاحب كتاب «خطب اميرالمؤمنين» و «اليوم والليلة»، مشهور به حضرت عبدالعظيم و شاه عبدالعظيم، از سادات حسنى و از بزرگان اين خاندان، و مورد احترام امامان عصر خود و از راويان موثق است.
متأسفانه با همه جلالت قدر، زندگانى و حتى تاريخ ولادت و رحلت او به درستى روشن نيست. ليكن به موجب روايتى كه از امام هادى ـ ع ـ در باب فضيلت زيارت او آمده، روشن مى شود كه پيش از شهادت اين امام بزرگوار (254 هـ .ق.) درگذشته است و مى توان گفت در آغاز دهه ششم از سده سوم هجرى و در خلافت «المعتز» زندگانى را بدرود گفته است.
مؤلف كتاب «جنة النَّعيم» با آنكه نام زوجه آن جناب را هم نوشته ۱ ، متعرض تاريخ ولادت، سن و سال دقيق رحلت او نشده و تنها نويسد:
«پس بايد وفات حضرت عبدالعظيم، اوايل 250 هجرى، چند سال قبل از شهادت حضرت امام على النقى ـ ع ـ باشد». ۲

1.جنة النعيم والعيش السليم، المولى باقر بن اسماعيل اللمازندرانى (م ۱۳۱۳ هـ .) ص ۱۲۴ چاپ سنگى تهران.

2.جنة النعيم، ص ۴۰۲

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث 1
    تاريخ انتشار :
    پاييز 1375
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12681
صفحه از 188
پرینت  ارسال به