از امامان بزرگوار، با امام جواد، امام هادى و امام عسكرى ـ عليهم السلام ـ معاصر بوده است. امّا آيا محضر حضرت امام على بن موسى ـ ع ـ را هم درك كرده و از او حديثى شنيده است؟ مؤلف الذريعه در اين باره نويسد:
«عصر امام رضا و امام جواد ـ عليهماالسلام ـ را درك نمود و ايمان خود را بر امام هادى ـ ع ـ عرضه كرد. و از برخى كتابها نقل است كه وفات او در نيمه شوال سال 252 هجرى است». ۱
ابن بابويه در «من لايحضره الفقيه ۲ » در باب روزه يوم الشك، روايتى از او از امام رضا ـ ع ـ آورده و ذيل آن نوشته است: «مصنف كتاب گويد حديثى است غريب و آن را جز از طريق عبدالعظيم حسنى نمى شناسم».
همچنين در تعليقه شهيد ثانى بر «خلاصه» آمده است كه حضرت رضا ـ ع ـ بر زيارت او توصيه فرموده است. ۳ ليكن عالم رجالى معاصر جناب آقاى شوشترى نويسد:
«ظاهر اين است كه روايت حضرت رضا ـ ع ـ در وجوب بهشت براى زيارت فاطمه دختر موسى بن جعفر ـ ع ـ است، نه براى عبدالعظيم» ۴ .
سيد استاد بزرگوار آيت الله خويى ـ ره ـ ، آنچه را كه در كتاب «اختصاص» آمده است كه امام هشتم به عبدالعظيم فرمود: «سلام مرا به اولياى من برسان»، به خاطر ارسال حديث نامعتمد دانسته و نوشته اند: «متحصل از كلمات اصحاب ما اين است كه عبدالعظيم، رضا ـ ع ـ را نديده است، تا چه رسد كه در حيات آن امام درگذشته باشد». ۵
پس ظاهراً بلكه مطمئناً وى محضر امام هشتم را درك نكرده و مستقيماً از او روايتى نشنيده است.
به هرحال چون موضوعى كه اين جانب، تحقيق در آن را تعهد كرده ام حرمت اين بزرگوار در ديده علما و ائمه اطهار است، بيش در اين باره سخن را به درازا نمى كشانم.
سيد عبدالعظيم حسنى ـ چنانكه نوشتيم ـ مورد احترام امامان عصر خويش بوده است و عالمان انساب و تذكره نويسان
1.الذريعه، ذيل عنوان خطب اميرالمؤمنين (ع).
2.من لا يحضره الفقيه، ج ۲ ص ۸۰
3.روضات الجنّات، محمدباقر الخوانسارى، ج ۴ ص ۲۱۰
4.قاموس الرجال، التسترى، ج ۵ ص ۳۷۴
5.معجم رجال الحديث، ج ۱۰ ص ۴۹
