اكنون در كتابخانه مدرسه نمازى خوى ^۱ به شماره 459 نگهدارى مى شود.
اين نسخه در بيش از سيصد ورق و به خط نسخ نازيبا تحرير شده است. اندازه آن 20×14 سانتى متر و هر صفحه داراى 22 سطر مى باشد. و به دلالت كاغذ و خط و تملكهاى آن، در عصر مؤلّف نگاشته شده و تا به حال، تنها نسخه شناخته شده اين كتاب است.

نام كتاب

نام كتاب، طبق تصريح مؤلف در مقدمه آن، «تسلية المجالس و زينة المجالس» است. با توجه به اينكه اين كتاب در دسترس علما نبوده و همچنين به سبب تركيب نام آن از دو بخش، عده اى از بزرگان آن را دو كتاب تلقّى نموده اند. چنان كه شيخ آقا بزرگ در «ذريعه»، آن را يك بار در ماده «تاء» و بار ديگر در ماده «زاء» عنوان كرده است. ^۲ البته خود آن بزرگوار با استناد به نقل علامه مجلسى، تذكر داده كه اينها هر دو نام يك كتاب هستند، نه اينكه هر كدام نام مستقل بر كتابى.
همچنين، با توجه به اينكه موضوع اين كتاب، زندگانى اهل بيت ـ ع ـ مى باشد، و خصوصاً در آن به زندگانى سيدالشهدا توجه خاصى شده، به «مقتل الحسين» نيز مشهور گرديده است (كه بازگو خواهد شد).

مؤلف

نام مؤلف، آن چنان كه در ظهر نسخه مذكور درج گرديده، چنين است:
«زين الخطباء سيد محمد بن ابى طالب بن احمد بن محمد المنشى بن طاهر بن يحيى بن ناصر بن ابى العز الحسين الموسوى الحائرى الكركى منشأً و مولداً.»

تسليةُ المجالس و زينة المجالس

(كتاب حديثى از قرن دهم)

(قسمت اول )

على صدرايى نيا

كتابهاى حديثى شيعه كه قبل از سال 1000 هـ .ق تدوين و تأليف شده اند، ارزش فوق العاده اى دارند. مؤلفان اين گونه كتابها با توجه به دسترس داشتن به منابعى كه منحصراً در اختيار آنها بوده، احاديثى را در كتابهاى خود درج نموده اند كه در ساير كتابهاى حديثى شيعه يافت نمى شود.
يكى از اين كتابها كه نسخه منحصر آن، تاكنون از دستبرد حوادث مصون مانده، و متأسفانه تا به حال در جايى معرفى نشده، كتاب «تسلية المُجالس و زينة المجالس» است. مؤلف در اين كتاب كوشيده تا زندگانى ائمه معصومين ـ ع ـ را از طريق روايات صحيح و مورد اعتماد بزرگان شيعه، تدوين نمايد. و لذا اين كتاب، يكى از منابع علامه مجلسى در تدوين كتاب «بحارالانوار» بوده است. در اين مقال، اين كتاب و مؤلف آن معرفى مى گردد:

نسخه منحصر كتاب

نسخه منحصر اين كتاب، به همت علماى خوى، از دستبرد حوادث در امان مانده و هم