177
فصلنامه علوم حديث 1

۰.حديث: الحوض...
و حديث: الارتداد...
و حديث: لاترجعوا بعدى كفاراً...
و حديث: الشرك أخفى فيكم من دبيب النمل...
و حديث: لا ادرى ما تحدثون بعدى...
و حديث: اتباع سنن اليهود والنصارى...
و حديث: التنافس...
و حديث: ان من اصحابى من لايرانى بعدى ولا أراه...
و حديث: ان فى اصحابى منافقين...
و حديث: قد كثرت علىّ الكذابة...

و ديگر روايات و احاديثى كه در مذمت و نكوهش صحابه، وارد شده، كه قابل شمارش نيست، و اين احاديث با حديث «نجوم»، ـ آن هم اگر صحيح باشد، ـ تعارض دارند. بنابراين، عملِ به اين حديث، صحيح نيست.
دليل پنجم اينكه احاديثى در كتب عامه وجود دارد كه به صراحت دلالت دارند بر اينكه رسول خدا ـ ص ـ اقتدا به صحابه را ممنوع اعلام كرده است؛ از جمله: «ان من اقتدىهم فى النار».
عاصمى آورده است كه: وقال عليه السلام: «اذا ذكر اصحابى فأمسكوا» يعنى از ناسزا گفتن به اصحاب من، و از بيان لغزشهاى آنان بپرهيزيد!! و نيز مى گويد: اخبرنى جدى المهاجر قال: أخبر ابوعلى الهروى، قال: أخبرنا المأمون قال: اخبرنا عطية عن ابن المبارك عن ابن لهيعة عن يزيد بن أبى حبيب قال: قال رسول الله [ص]: «يكون من اصحابى احداث بعدى، يعنى الفتنة التى كانت بينهم، فيغفرها الله لهم سابقتهم، ان اقتدى بهم قوم من بعدهم كبهم الله فى نارجهنم».
ابن لهيعه مى گويد: «هذا رأيى منذ سمعت هذا الحديث» ۱ .
متقى هندى گفته است كه پيامبر فرموده: «تكون بين اصحابى فتنة يغفر الله لهم سابقتهم، ان اقتدى بهم قوم من بعدهم كبهم الله تعالى فى نار جهنم» ۲ .
دليل ششم بر بطلان حديث «نجوم»، اعترافِ خود صحابه به عدم شايستگى خودشان

1.زين الفتى فى تفسير سورة هل اتى.

2.كنز العمال، ج ۲۲، ص ۱۷۴


فصلنامه علوم حديث 1
176

قبضتُ، أتى اصحابى مايوعدون، و اهل بيتى أمان لأمتى، فاذا ذهب اهل بيتى أتى امتى مايوعدون» ۱ .

دلايلى بر بطلان حديث «نجوم»:

با يادآورى اصل حديث، به طور مستوفى، اينك دلائلى را كه بر بطلان حديث «نجوم» از حيث متن و دلالت، مى توان اقامه كرد، از نظر گراميتان مى گذرانيم:
نخستين دليل بر بطلان حديث «نجوم»، مخالفت آن با اجماع و ضرورت است؛ گفته اند: حديث مزبور، دلالت بر صلاحيت تمام اصحاب رسول خدا ـ ص ـ دارد، و اين مطلب به اجماع باطل است. و نيز دلالت دارد بر اينكه همه آنان (صحابه) راهنمايان امت اند، كه اين نيز باطل است؛ زيرا عده بسيارى از صحابه، مردم را به گمراهى كشاندند. همچنين گفته اند: دلالت بر اين دارد كه همه صحابه سزاوارند كه امّت به آنها اقتدا كنند، و اين نيز ظاهر البطلان است؛ زيرا بسيارى از صحابه، بلكه بيشتر آنها، به دلايلى كه برخواهيم شمرد، شايستگى چنين مرتبه اى را ندارند.
دومين دليل بر عدم صحت حديث «نجوم»، اين است كه برخى صحابه، گناهان بزرگى مانند زنا، قتل نفس محترمه، فروش و شرب خمر، و شهادت دروغ و امثال آن را مرتكب شده اند. براى كسى كه در حالات آنان دقت كند، اين واقعيات به خوبى روشن است. بنابراين آيا معقول است كه رسول خدا ـ ص ـ هر يك از آنان را به عنوان رهبر و هدايت كننده امت معرّفى فرمايد؟!
سومين دليل اينكه آيات بسيارى از قرآن كريم، از جمله آياتى از سوره انفال، و سوره برائت، و سوره احزاب، و سوره جمعه، و سوره منافقين، در مذمت و نكوهش عده اى از صحابه وارد شده است؛ آيا پذيرفتنى است كه پيامبر گرامى اسلام، چنين صحابه اى را به رهبرى امت خويش، منصوب نموده باشد؟!
چهارمين دليل بر بطلان حديث «نجوم»، مخالفتِ آن حديث با ديگر روايات است. چه اينكه روايات بسيارى از رسول خدا ـ ص ـ در نكوهش صحابه رسيده كه مى توان آنها را در صحاح و مسانيد معتبره اهل سنت يافت از جمله:

1.مستدرك على الصحيحن، ج ۳، ص ۴۵۷

  • نام منبع :
    فصلنامه علوم حديث 1
    تاريخ انتشار :
    پاييز 1375
    سردبیر :
    محمدی نیک (ری شهری)، محمد
    صاحب امتیاز :
    دانشکده علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    محمد قنبری
    نشانی :
    قم، بلوار پانزده خرداد، شهرک جهاد، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ص پ : 37185-3431
    تلفن :
    0251-7176131
    امور مشترکان :
    0251-7176413
    دورنگار :
    0251-7785050
    پست الکترونیک :
    ulumhadith@hadith.net
    امتیاز :
    علمی - پژوهشی، به استناد نامه شماره 6219/3 - 85/7/3 کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور
    جانشین سردبیر :
    مهدی مهریزی
تعداد بازدید : 12860
صفحه از 188
پرینت  ارسال به