مى شنويم نمى دانيم كه از ناحيه شماست يا از پدر بزرگوارتان] فرمود:
آنچه را كه از من شنيدى، آن را از پدرم روايت كن، و آنچه از پدرم شنيدى از رسول خدا ـ ص ـ روايت نما ^۱ .
و بدين سان، ائمه اهل بيت ـ ع ـ از «جامعه» كه رسول خدا ـ ص ـ آن را املا نموده و على ـ ع ـ آن را با دستخط خود نگاشته است، روايت كرده اند. و همين جا يادآور شويم كه مؤلفان كتب حديثى چهارگانه: كافى و من لايحضره الفقيه و استبصار و تهذيب، روايات اين كتب را از اصول و مدوّنات حديثى كوچك گرفته اند. و مؤلفان آن مدونات حديثى كوچك، رواياتى را كه از ائمه اهل بيت ـ ع ـ شنيده اند، در آنها تدوين كرده اند و نيز ـ گفتيم كه چگونه ائمه اهل بيت، از سخن گفتن به رأى و از پيش خود، بيزارى مى جستند و در بيان احكام، تنها به «جامعه» امام على ـ ع ـ استناد مى نمودند.
نمودار طولى مجاور، سمت و سوى مكتب اهل بيت ـ ع ـ را در دريافت «سنت» رسول اكرم ـ ص ـ و در بيان احكام، روشن مى سازد.
و با اين همه، فقهاى اين مكتب، قائل به صحت كتابى غير از كتاب خدا نيستند و سند و متن حديث را در هر كتاب حديثى، تحقيق و بررسى كرده و به نتايج تحقيقات خود استناد مى ورزند. مثلاً كتاب «كافى»، معروفترين كتاب حديث نزد آنهاست كه احاديث آن را مورد تحقيق و بررسى قرار داده و گفته اند شامل 16199 حديث است كه 5072 حديث آن صحيح، و 144 حديث حسن، و 1118 حديث موثق، و 312 حديث قوى، و 9485 حديث، ضعيف ^۲

گشود. نخستين چيزى كه در آن يافتيم، [ميراث] پسر برادر و جدّ بود... [بنگريد] ^۱ .
به نظر مى رسد كه محمد بن مسلم پس از اين پرسش و پاسخ، مطالب زيادى درباره ميراث دريافت نموده باشد، مانند آنچه كه از او در كافى، و من لا يحضره الفقيه و تهذيب، روايت شده است.
8 ـ محمد بن مسلم مى گويد: ابو جعفر ـ ع ـ صحيفه ميراث را كه به املاى رسول خدا ـ ص ـ و دستخط على ـ ع ـ بود برايم خواند، در آن [اين موضوع را] يافتم: «مردى كه از دنيا برود و دختر و مادرى از خود باقى بگذارد، دخترش نصف اموال را مى برد... [حديث طولانى است]» ^۲ .
بنابر آنچه كه در روايات بسيارى وارد شده و برخى از آنها را يادآور شديم، اهل بيت ـ ع ـ در گفته هاى خود، به آنچه كه جدشان رسول خدا ـ ص ـ فرموده بود، استناد مى كردند. هم او كه: «لاينطق عن الهوى ان هو الّا وحى يوحى» [نجم /۴].
از اينجاست كه مى گوييم روايات ائمه اهل بيت ـ ع ـ داراى يك سند هستند، و حديث آنها يك حديث و سخن آنها يك سخن است. و از اين رو ابوجعفر، امام باقر ـ ع ـ در پاسخ به جابر كه به حضرت عرض كرد: اگر حديثى برايم روايت كردى آن را برايم مستند بيان كن، فرمود:
پدرم از جدم رسول خدا ـ ص ـ از جبرئيل از خداى عزوجل برايم روايت كرده است و هر چه را برايت روايت كنم، همين گونه مستند است... ^۳ .
به همين دليل، امام جعفر صادق ـ ع ـ آن گونه كه جمعى از شاگردانش روايت كرده اند، فرمود:
سخن من، سخن پدرم و سخن پدرم، سخن جدم و سخن جدم، سخن حسين و سخن حسين، سخن حسن و سخن حسن، سخن اميرالمؤمنين و سخن اميرالمؤمنين سخن رسول الله ـ ص ـ و سخن رسول خدا، سخن خداى عزوجلّ است ^۴ .
و نيز به همين سبب بود كه امام صادق ـ ع ـ در پاسخ حفص بن بخترى [كه به حضرت عرض كرد: حديث را از شما