اين روى در تعريف آن گفته اند:
هى الطريقة المتّبعة فى الدين، من غير افتراضٍ ولا وجوب.
شيوه شايسته پيروى در دين را كه وجوب نداشته باشد، سنت گويند.
اين معنى براى سنت، در روايات و بيان فقيهان، بسيار شايع است؛ در كتابهاى حديثى و فقهى، ابوابى با عناوين «استحبابُ ...» وجود دارد كه در آنها روايات مشتمل بر واژه سنت به معناى «استحباب» گزارش، و به بحث نهاده مى شود.

۰.عن سماعة قال سألته [ابا عبدالله] عنهما [اى عن المضمضة والأستنشاق] قال:هما من السّنة، فان نسيتهما لم يكن عليك أعادة. ^۱

۰.سماعه مى گويد از امام صادق ـ ع ـ درباره «مضمضه» و «استنشاق» سؤال كردم، فرمود:آن دو مستحب هستند، اگر به هنگام وضو گرفتن فراموش كردى، دوباره انجام دادن آنها لازم نيست.

۰.عن زرارة، عن أبى جعفر عليه السلام: قال:المضمضة والأستنشاق ليسامن الوضوء. ^۲

۰.زراره مى گويد امام باقر ـ ع ـ فرمود:مضمضه و استنشاق جزو وضو نيستند.

شيخ حرّ عاملى ـ ره ـ در توضيح آن نوشته است:
شيخ طوسى ـ ره ـ فرمودند: يعنى از واجبات آن نيستند بلكه از مستحبات آن هستند. ^۳
عن ابى عبدالله عن آبائة عن علىّ ـ صلوات الله عليهم اجمعين ـ أنه قال: السّنة، سنّتان سنة فى فريضة الأخذبها هدى و تركها ضلالة، و سنّة فى غير فريضة، الأخذ بها فضيلة و تركها الى غيرها خطيئة.
سنت دوگونه است: واجب، كه عمل بدان هدايت است و ترك آن ضلالت و گمراهى، و مستحب كه عمل بدان فضيلت است و ترك آن و روى آوردن به غير آن، خطاست. ^۴
روشن است كه فقيهان، با توجه به موضوع فقه، به تعريف «سنت» پرداخته اند و چون موضوع فقه، بحث و فحص از حكم شرعى افعال بندگان است به لحاظ وجوب،

معنا، اخصّ از حديث است؛ چون در اين صورت، سنت يعنى آنچه عنوان فعل و قول و تقرير معصوم دارد و بدان بزرگواران توان نسبت داد؛ يعنى صحيح مصون از خطا و اشتباه.

سنت در نگاه فقيهان

فقيهان، گاه سنت را در مقابل «بدعت» نهاده اند و در تعريف بدعت گفته اند:
ما خالَفَ أصول الشريعة و لَمْ يوافق السنّة ^۱
بدعت آن است كه با سنت همگون نباشد و با اصول شريعت مخالفت داشته باشد.
بدين سان معناى «سنت» هر آن چيزى است كه از شريعت، وجوب آن را توان بهره گرفت. اين معنا را ظاهراً از برخى روايات نيز مى توان استفاده كرد. از امام باقر ـ ع ـ نقل كرده اند كه فرمود:
ليس المضمضمة و الأستنشاق فريضة ولا سنّة، انّما عليك أن تَغْسِلَ ما ظَهَرَ ^۲
مضمضه و استنشاق نه واجب است و نه سنت؛ واجب آن است كه ظاهر را بشويى.
شيخ طوسى رضوان الله عليه در توضيح اين روايت نوشته اند:
مراد اين است كه اين دو، مصداق «سنّتى» نيستند كه نشود ترك كرد. ^۳
و شيخ حرّ عاملى رضوان الله عليه در تبيين آن نوشته اند:
مراد از سنت، آن چيز است كه وجوبش از سنت دريافته شود، و اين معنا براى سنّت در روايات آمده است. ^۴
سنت در مقابل بدعت، در روايات نيز مكرّر به كار رفته است. پيامبر ـ ص ـ فرمود:
عمل قليل فى سنة خير من عمل كثير فى بدعةٍ. ^۵
كار اندك مطابق سنت بهتر است از عمل بسيارِ آميخته با بدعت.
امّا آنچه در عرف فقيهان بيشترين كاربرد را دارد، سنت به معناى «استحباب» است؛ از