عنوان «متدولوژى تحقيق تاريخى»، اين ضرورت را دوچندان مي كند. نگاه بيرونى به وضع كنونى دانش رجال و ارائه راههاى متعدد در بررسى سند، مي تواند در تكامل علم رجال مفيد باشد.
سه. فقه الحديث: تفسير نصوص دينى به طور اعم، و قرآن و حديث به صورت عام، و حديث به نحو اخص، مطالعه و پژوهشى جدى را طلب مي كند. آنچه بر اين طلب مي افزايد، طرح مباحث جديد در تفسير متون دينى در ميان متكلمان و فيلسوفان دين است. آگاهى بر اين مباحث، و نقد و بررسى و سپس گزينش و به كار گيرى آنها در تفسير متون دينى، نيز در همان پايه از مطلوبيّت قرار دارد. به جز آن، قواعد عام فهم حديث، چون تعارض اخبار، تقيه در حديث، نقل به معنا، دلالت فعل، نسخ، پرسش و پاسخها... و قواعد خاص ابواب حديث، چون: معارف، عبادات، اخلاقيات، آداب، احاديث تفسيرى، طب و بهداشت، ادعيه و زيارات و... نيازمند پژوهش است.
چهار. محدثان و كتب حديثى: پژوهش در كتب حديث و نشان دادن اسلوب و سبك محدثان هم نيازمند پژوهش است. مطالعه در اوضاع سياسى ـ اجتماعى آنان و نشان دادن مواضع كلامي و عقيدتى آنها مي تواند در نقد و بررسى كتب حديثى مؤثر افتد. پنج. نقد و بررسى راويان: در كنار بحثهاى كلى علم رجال، پرداختن به شخصيت راويان و تبيين مواضع فكرى آنها در نقد و بررسى احاديث بسيار راهگشاست. از اين رهگذر مي توان به سرِّ بسيارى از جرح و تعديلها در كتب رجال پى برد و آنها را به نقد كشيد.
شش. بررسى و شرح حديث: گزينش برخى احاديث و روشن ساختن اعتبار و نيز تأمل در محتوا و مفهوم آنها، يكى ديگر از محورهايى است كه اين نشريه دنبال مي كند.
هفت. معرفى و احياى نسخ خطى: معرفى نسخ خطى يى كه تاكنون به چاپ نرسيده اند و نيز تحقيق و نشر برخى نسخ خطى كم حجم نيز يكى از مقولاتى است كه نشريه بدان اهتمام مي ورزد.
هشت. رايانه و حديث: ضرورت استفاده از فن آورى رايانه اى در علوم، جاى انكار ندارد. اين

ارتباطى ميان جامعه علمي و جامعه فرهنگى باشد، به شدّت احساس مي شود. امّا تا آنجا كه سراغ گرفته شد، چنين نشريه اى وجود نداشت.
فصلنامه علمي ـ پژوهشى علوم حديث، كه به همّت بانيان فرهيخته مؤسسه فرهنگى دارالحديث و در پى اين احساس نياز، پاگرفت و اينك با همدلى و همكارى دانشورانى فرزانه قدم به عرصه مطبوعات مي گذارد، مي كوشد تا در حدّ توانْ اين نيازها را برآورده كند، و خود را در خدمت به «ثقل كبير» سهيم سازد.
اين نشريه، با توجه به خلأهاى ياد شده و با الهام از رهنمودهاى مقام معظم رهبرى حضرت آية الله خامنه اى ـ مد ظله ـ (در پيام ارجمندشان به مناسبت افتتاح دارالحديث)، آرمانها و اهداف زير را دنبال مي كند: 1 ـ گسترش و نشر فرهنگ سنت و حديث؛
2 ـ تبيين جايگاه حديث و سنت در اسلام شناسى؛
3 ـ رسيدن به قواعد روشن در مسير فهم سنت و حديث؛
4 ـ ارائه معيارهايى روشن براى پالايش حديث؛
5 ـ معرفى و احياى ميراث حديثى شيعه و اهل سنت.

براى دستيابى بدين آرمانها، اين فصلنامه، ارباب معرفت و صاحبان قلم را در زمينه هاى ياد شده زير به همكارى فرا مي خواند: يك. تاريخ حديث: بررسى تاريخ حديث از آغاز تا دوره كمال و نماياندن مراحل، شرايط و انگيزه هاى تدوين حديث در هر دوره، امرى ضرورى و ارزشمند است. در پرتو چنين پژوهشهايى مي توان ميزان درستى و نادرستى احاديث، اعتبار كتب حديثى و نيز چگونگى فهم حديث و برداشت از آن را نشان داد. در اين وادى، كاستيهاى فراوان به چشم مي خورد. در مثل، از «اصول اربعمأة» ـ كه در تاريخ حديث شيعه، فصلى به شمار مي رود ـ اطلاعات اندكى در دست است؛ از عنوان و نام گرفته تا ارزيابى و نقد؛ با اينكه مي دانيم كتب دوره هاى بعد برپايه همين «اصول» سامان يافته است.
دو. علم رجال و ارزيابى اسناد حديث: وجود جعل و دسّ در احاديث، گذشت زمان و فاصله گرفتن از عصر حضور، ضرورت بررسى صحت احاديث را به دنبال دارد. وجود گرايشهاى چندگانه درباره بررسى سند و مطرح شدن شيوه هاى جديد با