معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی

ارائه اصول، مبانی و نظریات روش جدید معناشناسی شناختی، در دو بخش ساخت معنا و کشف معنا

«معناشناسی شناختی» یکی از روش‌های نوین معناشناسی است که به تازگی حضور خود را در عرصه‌ی فهم متون دینی اعلام کرده است؛ اما تا کنون اصول و مبانی آن در ساحت متون مقدس اسلامی یعنی قرآن و روایات آزموده نشده است.

کتاب «معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی» تلاش می‌کند تا اصول، مبانی و نظریات این روش معناشناسانه را در عدم تعارض با ضروریات دینی ارائه نماید و کارکردهای بدیع آن را در فهم متون دینی به نمایش بگذارد. این کتاب تقلید و ترجمه‌ی آثار معناشناسی شناختی نیست، بلکه زمینه‌ی بومی‌سازی و گسترش نظریه‌های زبان شناختی فهم متون را نیز فراهم می‌کند. به طور خلاصه، کتاب «معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی» به نوعی کاربرد‌سازی و رفع نواقص آثار پیشین، به‌ویژه کتاب ارزشمند «معناشناسی شناختی قرآن»، است.

این اثر مبانی نظری و قواعد را در دو بخش ساخت معنا و کشف معنا از یک‌دیگر تفکیک کرده است. در بخش اول به مباحث ساخت معنا اختصاص یافته و بخش دوم نیز به مباحث کشف معنا اشاره دارد. در بخش ساخت معنا و در فصل ابتدایی کتاب، به معرفی اصول و مبانی معناشناسی شناختی اشاره دارد و آن‌ها را با اصول و مبانی مطرح در تفسیر آیات قرآن و فهم معانی روایات بررسی کرده است؛ یعنی آیا این اصول و مبانی معناشناسی شناختی با اصول فهم آیات و روایات تعارضی دارند یا خیر. هم‌چنین تلاش شده است شبهاتی که درباره‌ی به کارگیری قواعد معناشناسی شناختی در آیات و روایات مطرح شده را پاسخ دهد و نظریه اصلی معناشناسی شناختی را که «مفهوم سازی» است در استنباط آیات و روایات ارائه نماید.

در بخش دوم نیز علاوه بر معرفی قواعد کاربردی در استنباط از آیات و روایات به افزوده‌هایی نیز بر این قواعد اشاره شده است؛ یعنی تنها به معرفی این قواعد در کتاب‌های زبان شناسی بسنده نشده، بلکه به بسط و گسترش آن نیز اشاره شده و تلاش شده است تا این قواعد به نوعی بومی سازی گردد. هم‌چنین این کتاب با بررسی برخی آیات و روایات با روش معناشناسی، نشان داده است که می‌توان این قواعد را در کشف معنا از آیات قرآن و روایات نیز به کار گرفت.

در بخش کشف معنا نیز ابتدا مقدمه‌ای درباره‌ی متن به نگارش درآمده و در فصل دوم نشان داده شده که چگونه می‌توان قواعد معناشناسی شناختی را در آیات و روایات به کار گرفت. هم‌چنین استخراج معنا از آیات و روایات در موضوعاتی مثل معرفت، علم، ایمان و در برخی روایات خاص مانند روایات مربوط به امام حسین علیه السلام و روایات دعا در بخش آخر این کتاب ارائه شده است.

با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر در دو بخش و چهار فصل سامان یافته است:

بخش اول: ساخت معنا (فعالیت ذهن)

فصل اول: اصول و مبانی شناختی در کاربست متون وحیانی
فصل دوم: نظریات

بخش دوم: کشف معنا (فعالیت مفسر)

فصل اول: اصول و مبانی
فصل دوم: قواعد فهم متن در معناشناختی

کتاب «معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی» از آثار پژوهشکده کلام اهل بیت علیهم السلام و تألیف حجت الاسلام دکتر شعبان نصرتی و حجت الاسلام دکتر محمد رکعی، به زبان فارسی، در قطع رقعی، در ۳۷۰ صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۳۹۹ با همکاری نشر موسسه معارف اهل بیت علیهم السلام منتشر شده است.

معناشناسی

تازه ها

پربازدیدترین ها

معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی

اين صفحه را برای دوستان خود ارسال کنيد