مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه گفت: اینکه گفته شود جادهها وسیع و شهرها بهم نزدیک میشوند چه تکلیفی برای مکلف میآورد؛ اینها یک ترسیمی از آینده است که معلوم نیست یقینی برای ظهور باشد. حتی اگر یقین پیدا کردیم که علائم قطعی رخ داد، تکلیف ما همان است که الان داریم.
حجتالاسلام والمسلمین مجتبی کلباسی، مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه، ۱۹ دی ماه در نشست علمی «رابطه علائم ظهور با سنتهای الهی» با بیان اینکه سنتهای الهی به هیچ وجه تغییر و تبدیل نمیپذیرند و این سنن یکی دو تا هم نیست، گفت: ما حتی برخی از این سنتها را به درستی از قرآن استخراج نکردهایم، گرچه تلاشهایی در این زمینه انجام شده است از جمله کتابی که آقای مؤیدی در مورد سنتهای مرتبط با ظهور نوشتهاند.
وی با بیان اینکه قطعاً ظهور یک حادثه و واقعه بزرگی است که در دل سنتهای الهی رخ میدهد، افزود: یعنی قرار نیست ظهور بیرون از این سنتها رخ دهد و قواعد آفرینش توسط ظهور به هم بخورد زیرا سنن الهی نه تبدیل دارند و نه تحویل، یعنی نه جایگزین میشود و نه دچار تحول و تغییر ماهوی.
کلباسی با تأکید بر اینکه قواعد و سنن الهی، از فولاد هم مستحکمتر و امور یقینی هستند، افزود: امر دیگری که جزء سنن الهی است، ظهور است؛ در تعابیر مختلف قرآن کریم سخن از خبر قطعی و یقینی در مورد غلبه انبیاء و مرسلین و مؤمنین آمده است. از جمله وَإِنَّ جُنْدَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ؛ در کنار این هم با یکسری امور حدسی روبرو هستیم زیرا از قرن اول تا قرن سوم در مناسبتهای مختلف کلماتی از معصومین(ع) به دست ما رسیده است که ابتدا بحث سندی آن را باید مشخص کنیم زیرا گاهی حدیث تقیهای است؛ بدون شک، در طول دو نیم قرن اول هجری قمری دهها مدعی مهدویت در جامعه اسلامی پدیدار شدند و نه تنها مدعی بلکه در مرکزیت قدرت سیاسی اسلام هم قرار داشتند.
استاد مهدویت حوزه علمیه با بیان اینکه برخی از بنیالحسن و برخی سران بنیالعباس در شرایطی که بنیامیه در حال اضمحلال بودند با هم پیمان بستند، اضافه کرد: وقتی بنیالعباس به قدرت رسیدند بنیالحسن را درو و علیه آنان کودتا کردند و رقبای سیاسی را از میدان بیرون کردند در حالی که در سقوط بنی امیه با بنی عباس شریک بودند. این مسئله امتداد پیدا کرد تا دوران حضرت عبدالعظیم حسنی که در زمان امام هادی(ع) از دنیا رفتند و ایشان که عالم اهل بیت(ع) بود، در اختفا در شهر ری زندگی کرد، آن هم به جرم اینکه از سادات بنیالحسن است.
لزوم احتیاط در مورد احادیث ظهور
مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه با بیان اینکه ما باید مطمئن باشیم حوادث مختلف بر روی اخبار از جمله اخبار مهدوی اثر گذاشته است لذا باید با احتیاط زیادی به سمت آن برویم، گفت: احتمالأ بحث سفیانی جزء مسائل حتمی و یقینی است ولی روایات را باید با احتیاط بررسی کنیم؛ سدیر صدفی که فردی عجول است در زمان امام صادق(ع) به امام گفت که چرا قیام نمیکنید زیرا الان شرایط فراهم و آماده است؛ در زمان امام هشتم هم برخی این پیشنهاد را دادند که شما قیامکننده اهل بیت(ع) هستید؛ ولی ائمه(ع) پاسخ دادند ما مهدی و قائم به معارف دین هستیم ولی آن قائمی که وعده داده شده است، نیستیم و او غایب و خفیالولادت است.
وی با بیان اینکه همین سدیر که وثاقت دارد، قضاوتهای نادرستی هم دارد، افزود: سدیر خدمت امام غذای خوشمزهای خورد و در پایان گفت که من میترسم در قیامت وقتی از نعمت این غذا سؤال کنند جوابی نداشته باشم و امام فرمودند این نعمتی که از آن سؤال میشود نعمت ولایت است وگرنه شأن خداوند اجل از آن است که به خاطر مأکولات انسان را بازخواست کند لذا خداوند فقط در مورد رسالت بر انسان منت میگذارد یا در سوره قصص برای فرستادن قائم اهل بیت(ع) سخن از منت میکند. این منت هم فعل اخلاقی نیست زیرا جزء رذایل است و مراد از آن سنگینی این نعمت است. همین سدیر به امام میگوید الان فرصت خوبی برای قیام شما هست و مرید زیادی دارید ولی امام زیر بار نرفتند.
کلباسی با بیان اینکه سنن الهی با هم مرتبط و تداخل دارند که فهم آن را دشوار میکند، افزود: قطعاً ظهور با تغییر عمده جهان رخ خواهد داد زیرا امری جهانی است نه صرفاً در قم و کوفه و مکه. اگر کسی فکر کند یک ملتی تمام قد ایستادهاند پس ظهور باید رخ دهد با آیات قرآن سازگار نیست زیرا باید جهانی باشد و وظیفه ما کار جهانیکردن و آمادهکردن جهان است و این آمادگی در راستای سنت الهی است؛ حوادثی که در غره رخ داد با اینکه فجایع آن قلب را تکه تکه میکند ولی این موضوع را جهانی کرد؛ ظلم رژیم صهیونی را به گوش همه جهانیان رساند و شناخت مردم را نسبت به استکبار بالا برد.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: ما نمیتوانیم سنن را نادیده بگیریم ولی اینطور هم نیست که فوراً تا گروهی در سوریه آمدند، آن را به ظهور نسبت دهیم و بگوییم سفیانی آمد و عن قریب ظهور رخ خواهد داد؛ این مسائل هم به لحاظ سنن الهی و هم به لحاظ صغروی و کبروی مشکل دارد و جزء اخبار گمانآور است و نباید مسائل گمانآور را وارد میدان کنیم و یقین را بیرون ببریم؛ این کمال سفاحت است؛ رهبر انقلاب که بنده از ۵۰ سال پیش با آراء و اندیشههای ایشان آشنا هستم، در هیچکدام از این حوادث سخنانی نفرمودند که باعث اشتباه مردم شود؛ همه ما دوست داریم ظهور بلافاصله انجام شود ولی به خواسته و ظن و وهن ما نیست.
حرف غیرمعصوم(ع) حجت نیست
کلباسی اضافه کرد: گاهی میشنویم فلان فرد گفته است که سفیانی متولد شده است و من او را دیدهام و در فلان جا هست؛ ما حرف غیر معصوم را حجت نمیدانیم و ممکن است این فرد دچار خطا و اشتباه شده باشد. ما نباید یقینیات را در مذبح پندارها و ظنیات قربانی کنیم. دلالتها در سنن قرآنی، یقینی است ولی این نوع مسائل ظنی است و اگر در روایات هم علائم قطعی بیان شده، برای جلوگیری از همین امور ظنی و استعجالها است.
مدیر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه گفت: آنقدر پیشگویی و پیشبینیهای غلط رخ داده است که فقط به دین ضربه میزند؛ سیوطی یکسری سخنانی در این مورد بیان کرده ولی آلوسی که چند دهه بعد از او زندگی کرده است نظرات وی را به تمسخر میگیرد و چه بسا این نوع پیشگوییها باعث کفر برخی افراد هم هست.
کلباسی با اشاره به رابطه ظهور و نشانههای ظهور با سنن الهی، بیان کرد: آنچه برای ما تکلیفآور است، بحث سنن الهی است و علائم ظهور یک تابع است و نقشی در سنتها ندارد بلکه بازتابی از این سنن است و البته علائم حتمی و یقینی این بازتاب را دارند زیرا در مورد خود این علائم هم شک وجود دارد مگر یکی دو مورد از این علائم که بداپذیر است؛ بنابراین ما وقتی سنت قعطی قرآنی داریم چرا باید سراغ یکسری علائم برویم که قطعی نیست. بنابراین نشانههای ظهور تکلیفآور برای کسی نیست.
بروز علائم قطعی ظهور هم تکلیف ما را تغییر نمیدهد
کلباسی ادامه داد: اینکه گفته شود جادهها وسیع و شهرها بهم نزدیک میشوند چه تکلیفی برای مکلف میآورد؛ اینها یک ترسیمی از آینده است که معلوم نیست یقینی برای ظهور باشد. اگر کار به تنازع رسید، مرجحات تکلیف ما را روشن میکند. حتی اگر یقین پیدا کردیم که علائم قطعی مانند ظهور سفیانی و قتل نفس زکیه رخ داد، باز تکلیف ما همان است که الان داریم و تکلیف ما عوض نخواهد شد و نمیتوان گفت چون سفیانی ظهور کرده است پس ما کار دیگری داریم.
وی تصریح کرد: در اخبار سفیانی وجود دارد که فتنه آنها همه شامات را در برمیگیرد یعنی از ترکیه تا مصر و عراق است؛ حال چنین خبری چه با دل مردم این کشورها میکند؟ لذا چرا باید چنین مسائلی را مطرح کنیم که کاملاً هم ظنی است. ما حتی اگر یقین پیدا کردیم، تکلیف ما زمینهسازی ظهور و تبیین است. جالب اینکه سفیانی خود را موافق حضرت نشان داده و بیعت میکند سپس بیعت میشکند.
