چرا باید غدیر را ترویج کنیم

در آیه دیگری که در اکثر خانه‌های ما وجود دارد و آن را بر سر در مغازه‌ها نصب می‌کنیم و الان معروف به آیه چشم زخم است (اشکالی هم ندارد) اما اصل آن مربوط به غدیر می‌شود. شاید در زمانی از باب تقیه این را آیه چشم زخم نامیده‌اند. آیه «وَ إِنْ يَكادُ الَّذِينَ‏ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ‏ وَ ما هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ».

یک مسجدی در تاریخ بوده از مساجد اسلامی به نام مسجد «غدیر» که پرونده مفصلی دارد. در بین جاده مدینه به مکه در همان جایگاهی که پیامبر دست امیرالمؤمنین(ع) را بالا بردند و از جهاز شتر جایگاه ساختند. دوستان اهل بیت(ع) آن را سنگ چین کردند تا یادبودی برای غدیر باشد و بعدها تبدیل به مسجدی به نام «غدیر» شد. اولین کسی که با لشگری ۲۰۰ نفری قصد بر تخریب مسجد را داشت معاویه ابن ابوسفیان بود. بعدها دوستان اهل بیت(ع) مسجد را درست کردند و همواره توسط اهل بیت(ع) توصیه می‌شد که کسانی که از این مسیر گذر می‌کنند در آن محل نماز بخوانند. این مسجد تا حدود صد سال پیش هم وجود داشت و علمای ما به آن محل مقدس رفتند و از خاطراتشان نیز نوشتند. این مسجد از همان مساجد و معابد شعائری است که وهابی‌ها آن را خراب کردند و جاده را از آنجا منحرف کردند که کسی چشمش به سرزمین غدیر نیفتد. امام باقر و امام صادق علیه السلام در این مسجد نماز می‌خواندند و تمام ماجرای غدیر را روایت می‌کردند و فرمودند بعضی از منافقین نشسته بودند دشمنان امیرالمؤمنین(ع) آنها که خیلی ناراحت بودند که پیامبر دست امیرالمؤمنین علی(ع) را بالا برده‌اند. با هم پچ پچ می‌کردند که مگر ما می‌گذاریم که کار علی(ع) در مدینه بگیرد و او را زمین می‌زنیم. چشم‌های آنها پر از غیظ و غضب بود و با چشم‌هایشان دشمنی می‌کردند چنانکه از شدت آن، کاسه خون شده بود و آیه «وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ...» بر پیامبر(ص) نازل شد و یا در جای دیگری می‌فرماید: «لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ» و در قرآن هم داریم که «فسألوا اهل ذکر» که ذکر به معنای اهل بیت(ع) است. منافقین به کلام آن‌ها نسبت جنون می‌دانند و می‌گفتند مگر ما می‌گذاریم که کار علی بگیرد و خدا در قرآن آیه ۵۲ سوره قلم این‌گونه فرمود؛ «وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ»؛ و خدا در عالم هم جواب آن‌ها را داد که ما علی(ع) را جهانی می‌کنیم. امروز می‌بینیم که دوستان اهل بیت(ع) در ایام محرم عزادار حسین(ع) می‌شوند؛ در اذانشان «أشهَدُ أَنّ عَلیاً ولی‌َّالله» می‌گویند و «وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِلْعَالَمِينَ».

نکته دوم این است که غدیر بالاترین موضوع دینی ماست. مسئله غدیر از نماز و از روزه بالاتر است. در این زمینه حداقل به دو جهت می‌توان اشاره کرد. یک؛ غدیر یعنی ولایت و ولایت روح دین است. نماز و روزه با همه اهمیتی که دارد مانند جسم دین است و جسم وقتی ارزش دارد که روح باشد وگرنه خاکش می‌کند و به خاک سپرده می‌شود. نماز و عبادات همه به روح دین که ولایت است ارزشمند است. حالا می‌خواهیم نماز بخوانیم چگونه نماز بخوانیم؟ «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» آن‌گونه که امیرالمؤمنین(ع) نماز می‌خواند. چگونه روزه بگیریم؟ آن‌گونه که امیرالمؤمنین(ع) روزه می‌گیرد. چگونه کسب و کار راه بیندازیم و چه داد و ستدی داشته باشیم؟ غدیر در همه زوایای زندگی حضور دارد.

اگر خیلی ساده و خلاصه بگویم، باید پرسید که چرا ما برای غدیر دهه نداریم. بالاترین مناسبت دینی ما غدیر است؛ باید غدیر را بیشتر از دین ترویج کنیم و به یک شب و یک روز نباید اکتفا کنیم. محرم یک دهه دارد و به جای خود که باید داشته باشد. ۶۰ روز هم عزاداری می‌کنیم ولی توجه داریم که تمام مصیبت و غصه کربلا بر سر موضوع غدیر است. امام حسین(ع) نماینده غدیر در کربلاست و ابن زیاد نماینده دشمنان غدیر هستند. به همین دلیل در زیارت عاشورا می‌فرماید: «فَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ» یعنی خدا لعنت کند آن‌هایی که اصل ظلم در عاشورا را به وجود آوردند.

مرحوم آقا شیخ محمدحسین اصفهانی معروف به کمپانی که استاد مراجع بسیاری بودند می‌فرمایند: به ظاهر تیر سه شعبه برای حرمله بود اما در واقع این به سقیفه برمی‌گشت. برای عزاداری حضرت زهرا(س) دهه اول، دوم و سوم می‌گیریم و باید هم بگیریم اما تمام غصه حضرت زهرا(س) که با شهادت ایشان همراه شد به ماجرای غدیر برمی‌گردد.

چرا برای غدیر کم می‌گذاریم؟

روز  ۱۹ به یک نقل روز زفاف روایت شده که در چنین روزی بوده و برخی آن را روز اول ذی‌الحجه می‌دانند. روز ۲۰ عذابی که بر منکر ولایت آمد در این روز اتفاق می‌افتد به روایت قرآن «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ»؛ سائلی از عذاب قیامت که وقوعش حتمی است (از رسول) پرسید (که آن عذاب چه مردمی راست).

روز ۲۱ روز، حدیث «بساط» است. این‌گونه روایت شده که یک عده‌ای از اصحاب پیامبر(ص) که در روایات شیعه و سنی وجود دارد که ابوبکر، عمر، عثمان، طلحه و زبیر هم در میان آن‌ها بودند روی فرشی نشستند که برای پیامبر(ص) هدیه آورده بودند. به اذن امیرالمؤمنین(ع) این فرش مثل قالی سلیمان حرکت کرد و تا غار اصحاب کهف رسید و اصحاب کهف با امیرالمؤمنین(ع) و پیامبر(ص) شروع به سخن گفتن کردند. سایرین ناراحت شدند که چرا با ما حرف نمی‌زنند اصحاب کهف گفتند که ما تنها با پیغمبر و وصی او سخن می‌گوییم. حدیث بساط یکی از کرامات امیرالمؤمنین(ع) است.

روز ۲۴ ذی‌الحجه روز «مباهله» است. از غدیر که بگذریم در فضیلت اهل بیت(ع) از مباهله بالاتر چیز دیگری نداریم و در قرآن هم به آن اشاره شده است. بالاترین فضیلت امیرالمؤمنین(ع) آن است که پیامبر(ص) درباره ایشان گفته‌اند: «انفسنا»؛ یعنی علی نفس من است. تمام مقام و عظمتی که پیامبر(ص) دارند به غیر از نبوت، همه‌اش در امیرالمؤمنین(ع) است. در روایات داریم که شخصی نزد پیامبر آمد و از ایشان پرسید شاگرد و اصحاب درجه یک خودتان را معرفی کنید. شاید پیامبر فرموده بودند سلمان، ابوذر و یا... اما اسمی از امیرالمؤمنین(ع) نبرده بودند. آن شخص پرسید چرا اسم علی(ع) را نیاوردید؟ پیامبر فرمود تو از اصحاب من پرسیدی. شاگرد من غیر از من هستند و «علی نفسی» علی جان من است. روز ۲۵ ذی‌الحجه نزول آیه «هل آتی» که  آن هم به  فضایل اهل بیت(ع) اشاره دارد.

حقیقتی وجود دارد و آن است که ما مذهبی‌ها و دوستان اهل بیت(ع) قبول داریم که عید اصلی ما عید غدیر است و نه نوروز، اما برای آن کاری نمی‌کنیم. نوروز جای خاص خود را در خانه‌های ما دارد و برای آن ۱۳ روز تعطیل هستیم. دیدار عزیزان، صله رحم‌ و... همگی خوب است. اما چرا برای غدیر فقط یک روز شادی می‌کنیم؟ برای عیدی به این عظمت یک روز شادی کم نیست؟ اگر این شادی را از یک روز به یک دهه توسعه دهیم فرصت معرفت‌افزایی و جشن ما برای اهل بیت(ع) بیشتر خواهد بود.

نکته آخر یکی از مهم‌ترین مطالبی که باید به آن توجه کنیم وظیفه ما نسبت به غدیر است. ما یک مجموعه وظایف معنوی، مالی و یک وظایف شعاری نسبت به غدیر داریم. غدیر بالاترین و با عظمت‌ترین مناسبت و حقیقت دینی ماست که اگر کاری بتوانیم بکنیم و آن را انجام ندهیم ظلم کرده‌ایم. از نصب یک پرچم در منزل و یا ریسه در کوچه گرفته، تا شیرینی و شربت، از هر کاری که می‌توانیم بکنیم دریغ نکنیم. غدیر را از یک روز بیرون بیاوریم و به یک دهه تبدیل کنیم. یک دهه را برای شادی و معارف اهل بیت داشته باشیم.

اولین سنگی که ولایت امیرالمؤمنین(ع) را قبول کرد