معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: درباره نهج‌البلاغه بسیار سخن گفته شده و نوشته‌اند، اما هنوز نهج‌البلاغه دست‌نخورده باقی مانده و جای کار بسیاری دارد که باید با توجه به شرایط زمانی، بار دیگر به آن مراجعه کنیم؛ چرا که مسائل امروز ما جدای از مسائل روزگار نهج‌البلاغه نیست.
حجت‌الاسلام حمیدرضا ارباب‌سلیمانی، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یکشنبه ۱۱ خردادماه در نشست هم‌اندیشی صاحبنظران و فعالان مردمی نهج‌البلاغه با تسلیت ایام درگذشت امام خمینی(ره) گفت: قیام ۱۵ خرداد بدون شک یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ کشور ماست. این واقعه را می‌توان نقطه عطفی دانست که سرآغاز حرکت انقلاب اسلامی شد. در آن دوران، مردم در شهرهای مختلف قیام کردند و با جانفشانی از مرجعیت و روحانیت، به ویژه حضرت امام حمایت کردند. اگر این قیام تاریخی اتفاق نمی‌افتاد، شاید در سال ۱۳۵۷ شاهد آن پیروزی عظیم و سقوط حکومت شاهنشاهی نبودیم. این حرکت از سال ۴۲ آغاز شد و در سال ۵۷ به ثمر نشست.
وی در ادامه با اشاره به حلول ماه پربرکت ذی‌الحجه افزود: این ماه از نظر تاریخی و دینی اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، چراکه نزول آیه ولایت، نزول آیه تطهیر، نزول آیه اکمال دین، اعطای فدک به حضرت فاطمه زهرا(س) و بسیاری وقایع مهم دیگر در این ماه رخ داده است.
حجت‌الاسلام ارباب‌سلیمانی درباره نهج‌البلاغه ادامه داد: با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری درباره آموزش و ترویج نهج‌البلاغه، بر همه دلسوزان نظام و فعالان فرهنگی واجب است که در این زمینه احساس مسئولیت کنند. اخیراً جلسه‌ای با مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار کردیم تا درباره برنامه‌های ترویج نهج‌البلاغه گفت‌وگو کنیم. در این جلسه تصمیمات خوبی گرفته شد که ان‌شاءالله در دهه امامت و ولایت شاهد اجرای آنها خواهیم بود.
وی هدف از این نشست را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: امروز در جمع فرهیختگان و نخبگان فرهنگی هستیم و هدف اصلی این است که درباره روش‌های ترویج نهج‌البلاغه در فرهنگ عمومی بحث کنیم، راهکارهایی برای عمومی‌سازی مفاهیم نهج‌البلاغه بیابیم و بررسی کنیم که آیا نهج‌البلاغه در نظام آموزشی و حکمرانی ما جایگاه واقعی خود را پیدا کرده است؟ این کار بزرگ نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند، همکاری همه جانبه نهادها و صبر و استقامت است.
وی تصریح کرد: صاحبنظران و مؤلفان در این زمینه گام‌های بسیار بلندی برداشته‌اند، اما نسبت به آن رسالتی که بر عهده داریم، فاصله زیاد مانده است. به تعبیر یکی از اساتید، درباره نهج‌البلاغه بسیار سخن گفته شده و نوشته‌اند، اما هنوز نهج‌البلاغه دست‌نخورده باقی مانده و جای کار بسیاری دارد که باید با توجه به شرایط زمانی، بار دیگر به آن مراجعه کنیم.
حجت‌الاسلام ارباب‌سلیمانی با بیان اینکه مسائل امروز ما جدای از مسائل روزگار نهج‌البلاغه نیست، گفت: این کتاب بی‌نظیر و گنجینه فوق‌العاده‌ای است که تک تک ما باید اولاً در زندگی شخصی خودمان از آن بهره ببریم و برنامه‌ای برای بهره‌گیری از آن داشته باشیم و ثانیاً برای اینکه بتوانیم نهج‌البلاغه را در حکمرانی ایران اسلامی به نمایش بگذاریم، باید سالیان سال تلاش کنیم و خون دل بخوریم تا این امر محقق شود. اگر بخواهیم الگویی را به دنیا معرفی کنیم، جز با مراجعه به نهج‌البلاغه امکان‌پذیر نیست. مطمئن باشید اگر بخواهیم الگوهای دیگری را تجربه کنیم، دچار خسارت خواهیم شد.
وی تأکید کرد: این پرسش مطرح است که گفتمان نهج‌البلاغه در فرهنگ ما چه روش‌هایی باید داشته باشد؟ برای کودکان چه برنامه‌ای باید تدارک دید؟ برای نوجوانان چه طرحی باید ریخت؟ برای جوانان چه راهکاری باید اندیشید؟ و برای دستگاه‌های مختلف چه برنامه‌های مشخص، هماهنگ و هدفمندی باید تدوین کرد؟
حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی در پایان نشست هم‌اندیشی صاحبنظران و فعالان مردمی نهج‌البلاغه گفت: امروز در محضر گنجینه بی‌پایان و میراث ماندگار نهج‌البلاغه هستیم که باید تا قیامت با این اثر بی‌نظیر تاریخ اسلام مأنوس باشیم و از برکات آن بهره‌مند شویم. این جلسه به یاد حضرت امیرالمؤمنین(ع) مزین شده است و امیدوارم از جمله مجالسی باشد که در روز قیامت موجب حسرت ما نشود. همانطور که امام صادق(ع) فرمودند؛ حتی اهل ایمان نیز ممکن است در قیامت حسرت بخورند، چراکه می‌توانستند کار‌های بهتر و ارزشمندتری انجام دهند.
وی افزود: در این نشست مباحث متعددی مطرح شد؛ نخست باید به شناسایی ظرفیت‌های موجود در بخش‌های مختلف و نخبگانی که در عرصه نهج‌البلاغه فعالیت دارند، اشاره کنیم. هرچند کار‌های ارزشمند بسیاری انجام شده، اما هنوز راه‌های نرفته بسیاری پیش رو داریم. اولین نکته این است که برای نهج‌البلاغه که خود نقشه راه است، چه نقشه‌راه اجرایی داریم؟ این موضوع نیازمند نشست‌های دقیق‌تر و تخصصی‌تر با حضور صاحبنظران است تا سند راهبردی نهج‌البلاغه تدوین شود. همانطور که در حوزه مهدویت چنین سندی وجود دارد، در حوزه نهج‌البلاغه نیز باید چنین سندی تهیه و به دستگاه‌ها ابلاغ شود. نکته بعدی، عمومی‌سازی و کاربردی‌سازی نهج‌البلاغه در طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها است. برای این منظور باید از ظرفیت‌های مختلف مانند صدا و سیما، خبرگزاری‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه بهره برد. مرحوم فیض‌الاسلام با ترجمه و ساده‌سازی مطالب نهج‌البلاغه، خدمات ارزشمندی ارائه کردند که در دوران نوجوانی و جوانی برای بسیاری از ما راهگشا بود.
وی تصریح کرد: سومین نکته، استفاده از ظرفیت فعالان و مؤسسات مردمی در اجرای برنامه‌های ملی و سراسری است. در سراسر کشور گروه‌هایی هستند که به صورت خودجوش به ترویج نهج‌البلاغه می‌پردازند. برای مثال، در برخی شهرستان‌ها و حتی روستاها، جمع‌هایی تشکیل شده که کار‌های ارزشمندی انجام می‌دهند، اما کمتر دیده می‌شوند. مرحوم آیت‌الله خزالی از چنین مراکزی بازدید کرده‌اند که حتی در فضای محدود مساجد، ده‌ها حافظ نهج‌البلاغه تربیت کرده‌اند.
حجت‌الاسلام ارباب سلیمانی با تأکید بر استفاده از ابزار هنر و رسانه، به ویژه فضای مجازی و هوش مصنوعی بیان کرد: باید توجه داشت که هوش مصنوعی فقط یک ابزار است و اگر داده‌های صحیحی در اختیار آن قرار نگیرد، ممکن است ما را به بیراهه بکشاند. بنابراین، باید از این ابزار‌ها به بهترین شکل برای ترویج فرهنگ نهج‌البلاغه استفاده کنیم.
وی بر بهره‌گیری از ظرفیت مراکز و انجمن‌های علمی در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: این مراکز می‌توانند در تربیت محققان، مبلغان و مدرسان نهج‌البلاغه نقش مؤثری ایفا کنند. یکی از نقاط ضعف موجود، نبود مهارت‌های بیان نهج‌البلاغه برای گروه‌های سنی مختلف است. نیازمند دوره‌های تخصصی برای آموزش نحوه بیان نهج‌البلاغه به کودکان، نوجوانان و دیگر گروه‌ها هستیم. استفاده از ظرفیت دستگاه‌ها و نهادها در سطح ستادی و استانی نیز ضروری است. بسیاری از تصمیمات در مرکز گرفته می‌شود، اما تا سطح استان‌ها و شهرستان‌ها امتداد نمی‌یابد. اگر در هر دستگاه، حتی یک درصد از کارمندان با مفاهیم نهج‌البلاغه آشنا شوند، تأثیر شگرفی در ساختن نیرو‌های متعهد و کارآمد خواهد داشت. بحران اصلی جهان امروز، بحران معنویت و اخلاق است و راه درمان آن، پناه بردن به قرآن و معارف اهل‌بیت(ع) است.
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: برای دهه امامت و ولایت باید برنامه‌ریزی مدون و هماهنگی داشته باشیم. امسال زمان کمی داریم، اما برای سال‌های آینده می‌توانیم با نقطه‌زنی و برنامه‌ریزی دقیق، گام‌های مؤثری برداریم. همچنین، تولید محتوا و آثار مکتوب نیازمند حرکت جمعی است و یک فرد یا نهاد به تنهایی نمی‌تواند این کار را به سرانجام برساند. همایش‌هایی مانند همایش آذرماه در تهران باید با مشارکت همه دستگاه‌ها برگزار شود و خروجی آن در تمام نهادها تأثیرگذار باشد.
وی در پایان اظهار کرد: امیدوارم بتوانیم با همفکری و همکاری، گام‌های مؤثری در ترویج این کتاب ارزشمند برداریم.
