واکاوی مولفه های معروف و نسبت آن ها با اختیار بر پایه حدیث«تمّت السعادة»

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید محسن میزبان

چکیده :

اغلب روایات باب المعروف در کتب حدیثی شیعه اشاره به جایگاه و آثار معروف یا همان احسان دارد و بدیهی است که صرف شناخت آثار احسان،کافی برای انجام آن نیست. بنابراین بعد از شناخت آثار معروف،نوبت به شناخت مراحل انجام معروف می‌رسد. حدیث «تمّت السعادة» تنها حدیثی است که مدلول آن بیانگر فرایند انجام معروف است. هدف این پژوهش بررسی فقه الحدیثی این روایت است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد این حدیث از اعتبار کافی برخوردار است و اختلاف چندانی میان نقل‌های این حدیث وجود ندارد. در این حدیث شریف فرایند انجام معروف از رغبت و قدرت آغاز می‌شود و با توفیق الهی پایان می‌یابد. نگارنده در این نوشتار بر آن است نخست مناسبات این سه مولّفه با یکدیگر یعنی «نسبت نیّت و توفیق، نسبت قدرت و توفیق» را نشان دهد و ثانیا به تبیین عدم ناسازگاری صنع الله بودن این سه مولفه با اختیار انسان بپردازد.