استاد حوزه علمیه با اشاره به شباهت‌های ویژه میان غدیر علوی و غدیر مهدوی گفت: غدیر و عید غدیر یک خط فکری است. غدیر برابر با شناساندن امام و معرفت و شناخت نسبت به حق امام است. اگر حق امام را بشناسیم، در خط غدیر قرار داریم. غدیر علوی همان غدیر مهدوی است. شیعیان اگر اگر امام خود را نشناشند، در خط غدیر نیستند.
مهمترین نکته‌ای که از موضوع غدیر به دست می‌آید، شناخت امام از سوی جامعه مسلمین است. آنچه باعث شد تا پس از وفات پیامبر(ص) مسلمانان راه را به بیراهه رفته و دچار خطا و گمراهی از مسیر مستقیم الهی شوند، عدم شناخت دقیق نسبت به امام زمان خود بود. امروز نیز مهمترین موضوع جامعه، شناخت دقیق امام زمان(عج) است و همین موضوع نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی بین غدیر علوی و غدیر مهدوی وجود ندارد.
آنچه غدیر را به اساس اعتقادات شیعه تبدیل کرده، فقط یک رویداد تاریخی نیست، بلکه سند زنده‌ای است که پیوند ناگسستنی توحید، نبوت و امامت را فریاد می‌زند. غدیر مهمترین رخداد اسلام است که از طریق آن ولایت ائمه معصومین(ع) از سوی پیامبر(ص) اعلام شد تا راه و صراط مستقیم تا قیام قیامت برای مسلمانان مشخص شود؛ اما متأسفانه برخی با طرح شبهاتی سعی در انکار این حق الهی دارند.
ایکنا در ایامی که به نام و یاد غدیر امیرالمؤمنین(ع) عجین است و هر روز آن نفخه‌ای الهی دارد بر آن است تا همراه با مخاطبان خود در محضر بزرگانی بنشیند و در مقام غدیر و نسبت امروز ما، که می‌تواند توام با معرفت و عبرتی تاریخی باشد بشنود و بیاموزد. این ایام، فرصتی است مغتنم که شور دینی خود را عجین با معرفت و همتی انسان‌ساز و سعادت‌بخش همراه کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین عرفان خادمی راد، استاد حوزه علمیه و پژوهشگر دینی با نگاهی تحلیلی به واقعه غدیر، به تبیین موضوع شناخت دقیق امام و شباهت‌های غدیر علوی و غدیر مهدوی برای مخاطبان ایکنا پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
مسئله‌ای که در غدیر بسیار مهم و ضروری به نظر می‌رسد، این است که طبق روایات شریفه، امام صادق(ع) در بیانی سه مرتبه با کلمه والله و قسم جلاله، غدیر را بزرگترین روز مخلوق از سوی خداوند متعال معرفی فرمودند. ایشان فرمودند: «والله والله والله خدا بزرگتر از روز غدیر روزی را خلق نفرمود». برای ارائه تحلیلی دقیق نسبت به روز غدیر خم به عنوان بزرگترین روز خدا، ابتدا باید بدانیم که در آیات شریفه قرآن کریم این‌گونه به پیامبر(ص) بیان شده که اگر رسالت پایانی خود یعنی معرفی حضرت امیر(ع) به مسلمانان به عنوان جانشین خود را به سرانجام نرسانی، مابقی رسالتی که تاکنون انجام داده‌ای، از بین خواهد رفت.
لذا باید بدانیم که روز غدیر چه روزی است که چنانچه پیامبر(ص) رسالت خود را در آن به سرانجام نرسانند، موجب حبط اعمال ایشان خواهد شد. پیامبر اکرم(ص) طی ۲۳ سال از عمر شریف خود را در حال زحمت دین و حمل مسئولیت رسالت و نبوت بودند، اما خداوند متعال به ایشان می‌فرمایند که اگر این یک روز (روز غدیر) به ثمر نرسیده و سرانجام پیدا نکند، تمام اجر شما از بین می‌رود. تحلیل واقعیت غدیر به عنوان بزرگترین روز مخلوق خدا و روز بزرگترین رسالت پیغمبر اکرم(ص) که چنانچه انجام نشود، موجب حبط بقیه اعمال آن حضرت می‌شود، در یک کلمه خلاصه می‌شود و آن کلمه نیز روح شناساندن امام است. یعنی تمام هدف پیغمبر اکرم(ص) و تمام ۲۳ سال زحمت ایشان در راستای ترویج دین، در جمله شناساندن امام مختصر می‌شود.
اینکه امام صادق(ع) می‌فرمایند: بزرگترین روز، روز غدیر است، به این دلیل است که در آن روز، موضوع شناساندن امام اتفاق افتاده است. در آیات شریفه قرآن کریم آمده است: « وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ؛ و جن و انس را نيافريدم جز براى آنكه مرا بپرستند». لذا هدف عالم و خلقت این است که بندگان به عبادت خداوند متعال بپردازند. اهل بیت(ع) در تفسیر این آیه شریفه فرموده‌اند که إِلَّا لِيَعْبُدُونِ، یعنی بندگان و عبادت کنندگان باید امام زمان خود را بشناسند. لذا چون هدف خلقت شناخت امام زمان هر دوران است، روز عید غدیر نیز که روز شناساندن امام است، بزرگترین روز خداست. هدف خلقت شناختن امام بوده و روز غدیر نیز که روز شناساندن امام از سوی پیغمبر اکرم(ص) است، روزی است که اگر پیغمبر(ص) رسالت خود را در آن روز انجام ندهند، تمام اعمال ایشان از بین می‌رود.
البته واضح است که پیامبر اکرم(ص) عصمت داشته و حتما رسالت خود را در غدیر انجام می‌دهند و آیه‌ای که در این باره نازل شده، برای فهماندن موضوع به مردم و دیگران است. یکی از حکمت‌های آیه این است که مردم بدانند که این روز چه اهمیت خاصی دارد. لذا خیلی باید دقت کنیم که روز غدیر، روز شناساندن امام و روزی است که هدف خلقت عالم یعنی شناساندن امام در آن متجلی می‌شود. پیغمبر(ص) در روز غدیر وظیفه‌ای را نیز بر دوش افراد حاضر در غدیر گذاشتند که ایشان نیز باید مانند پیامبر(ص)، امام علی(ع) را به دیگران بشناسانند. ایشان به همگان فرمودند که تمام کسانی که در این قسمت از زمین یعنی غدیر خم جمع شده‌اند، همگی باید غدیر را به دیگران بشناسانند. پس شناختن امام و شناساندن امام موجب شد که روز غدیر روزی شود که امام صادق(ع) سه مرتبه با قسم جلاله بفرمایند که بزرگترین روز خدا، روز غدیر است.
نکته بعدی اینکه با توجه به این خلقت و علت خلقتی که همان شناخت امام است و نیز با توجه به عظمت روز غدیر که به جهت شناخت امام است، وظایف متعددی شامل حال انسان‌ها و مسلمانان می‌شود. مهمترین این وظایف به طور خلاصه، وظیفه شناخت امام و شناساندن امام است. با کمی تأمل می‌توان دریافت که تشابهات زیادی بین روز غدیر و ایام آخرالزمان وجود دارد. در روز غدیر، چندین هزار نفر به حسب ظاهر با امام علی(ع) بیعت کردند اما در پایان طبق نقل سلیم، حدود ۴۰ نفر باقی ماندند. البته در نقل‌های دیگر تعدادی نظیر ۱۰۰ یا ۲۰۰ نفر نیز بیان شده اما از حدود چند صد هزار نفر فقط حدود ۴۰ نفر باقی ماندند. لذا در روز غدیر ده‌ها هزار نفر با حضرت امیر(ع) بیعت کردند اما در نهایت اندکی از افراد باقی ماندند. شباهت این مقوله با آخرالزمان خیلی عجیب است. روایتی از امام عسکری(ع) در کتاب شریف کمال‌الدین مرحوم شیخ صدوق نقل شده که ایشان فرمودند: «در آخرالزمان اکثر شیعیان فرزندم مهدی(عج) گمراه و بی‌اعتقاد می‌شوند». تعبیر امام عسکری در این روایت تعبیر اکثر است. در لغت عرب اکثر به معنای اکثریت و بیشتر است. امروز میلیون‌ها شیعه در جهان زندگی می‌کنند اما امام(ع) فرمودند که اکثر ایشان بی‌اعتقاد می‌شوند. لذا همان‌گونه که اکثر مردم در غدیر بی‌اعتقاد شده و امام علی(ع) را کنار گذاشتند، در آخرالزمان نیز اکثر مردم امام زمان(عج) را کنار خواهند گذاشت. این همان شباهت بین غدیر علوی و غدیر مهدوی است. در غدیر مهدوی اکثریت مردم همان‌گونه که در غدیر علوی منحرف شدند، منحرف خواهند شد.
دلیل این دو انحراف نیز مشابه یکدیگر است. مردم در غدیر علوی به خاطر نشناختن امیرالمؤمنین(ع) منحرف شدند، یعنی آن‌ها ترسیدند و دستگاه خلافت و حکومت طوری با مردم رفتار کرد که اگر کسی بیعت نمی‌کرد، دچار ضرر جانی، مالی و آبرویی می‌شد. لذا مردم ترسیدند و با حکومت و خلافت بیعت کردند. آن‌ها امام خود را نشناختند و با منحرفین بیعت کردند. در غدیر مهدوی نیز دقیقا به همین صورت است. مردم امام را نشناخته و از راه امام گمراه شدند. این مسئله در حدیث وارد شده و امام عسکری(ع) فرمودند که اکثر شیعیان ما در آخرالزمان از بین می‌روند اما این مسئله یک راه حل دارد و راه حل آن نیز است که مردم بر امامت امام زمان(عج) ثابت‌قدم بمانند. در روایات متعدد و متواتر آمده است که اگر کسی امام زمان خود را بشناسد یعنی مردم در آخرالزمان امام زمان(عج) را بشناسند، «تَقَدَّمَ هَذَا اَلْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ؛ امر ظهور امام زمان(عج) نزدیک و یا طولانی شود» یعنی چنانچه ظهور طولانی شود نیز به کسانی که امام زمان خود را شناخته باشند، ضرری نخواهد رسید.
بنابراین، بین غدیر علوی و غدیر مهدوی رابطه ویژه‌ای وجود دارد. انحراف غدیر علوی، دست برداشتن از امام علی(ع) به علت نشناختن ایشان بود. در غدیر مهدوی نیز انحرافی که به وجود می‌آید، دست برداشتن از امام زمان(عج) و بی‌اعتقاد شدن نسبت به حضرت است. طبق فرمایش امام عسکری(ع) که اکثر شیعیان در آخرالزمان از بین رفته و بی‌اعتقاد می‌شوند، باید به دنبال راه حل برای این قضیه بود که راه حل اصلی این موضوع نیز شناخت امام زمان(عج) است. اگر مردم در زمان غدیر علوی، امیرالمؤمنین(ع) را می‌شناختند و نسبت به ایشان معرفت پیدا کرده و می‌دانستند که نباید امام را با چیزی قیاس کنند و باید به ایشان اعتقاد پیدا کنند، سقیفه تشکیل نمی‌شد. اگر مردم به این باور می‌رسیدند، غصب خلافت نشده و بی‌اعتقادی ایجاد نمی‌شد. در زمان امام زمان(عج) نیز به همین صورت است. اگر مردم امام خود را بشناسند، چنانچه ظهور ایشان طولانی و یا نزدیک نیز شود، هیچ تفاوتی نمی‌کند و ضرری به افراد آگاه نمی‌رسد.
در مورد شباهتی که بیان شد، روایات متعددی از اهل بیت(ع) وارد شده است. در برخی از روایات اهل بیت(ع) وضعیت شیعیان آخرالزمان را با دوران غدیر تشبیه کرده‌اند. امام صادق(ع) فرمودند که ظرف غذایی مانند ظرف برنجی را در نظر بگیرید و آن را در جایی رها کنید. بعد از مدتی که سراغ این ظرف بروید، مشاهده می‌کنید که حشرات و موریانه‌ها مقداری از این غذا را تناول کرده‌اند. امام(ع) در ادامه فرمودند که اگر دوباره این ظرف غذا را رها کنید، پس از مدتی خواهید دید که مقدار غذا کمتر شده است. امام صادق(ع) فرمودند که آن‌قدر این کار را ادامه دهید تا اینکه در انتهای ظرف چند دانه برنج بماند. امام(ع) فرمودند که در آخرالزمان، شیعیان ما به این مصیبت دچار می‌شوند. آن‌چنان از تعداد ایشان کاسته می‌شود تا در نهایت فقط چند نفر برای ما باقی می‌مانند. لذا به همین دلیل است که در آخرالزمان و با وجود جمعیت میلیاردی جهان فقط ۳۱۳ نفر یار خاص و حدود هزار نفر سرباز برای امام زمان(عج) باقی می‌ماند. لذا شباهت بین غدیر و آخرالزمان که در هر کدام افراد بسیار زیادی گمراه شده‌اند، متواتراً در روایات آمده است.
شباهت دوم نیز راه حل جلوگیری از این قضیه است. راه حل در زمان امیرالمؤمنین(ع) شناخت به مقام ایشان بود. اگر در خطبه حضرت زهرا(س) دقت کنیم، تمام حرف خطبه حضرت زهرا(س) که بعد از غدیر و غصب خلافت بیان شد، شناخت امام بود. ایشان تأکید داشتند که مردم باید امیرالمؤمنین(ع) را شناخته و به ایشان اقتدا کنند. شباهت این مسئله با غدیر مهدوی همان شناخت نسبت به امام زمان(عج) است. لذا به همین دلیل است که روایات متواتری در معرفت و شناخت نسبت به امام زمان(عج) وارد شده است. اهل بیت(ع) در دعاهای مختلف دستور داده‌اند که « اللّهُمَّ عَرِّفْنِي حُجَّتَكَ؛ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِينِي؛ خدایا حجت ود را به من بشناسان و اگر حجت خود را به من نشناسانى در دینم گمراه خواهم شد». بنابراین، محور دین امام است و شناخت امام نیز شناخت کل دین است. انسان وقتی امام خود را بشناسد، هرچه او بگوید، گوش خواهد داد و اوامر او را اطاعت می‌کند.
در روایت دیگری در تشبیه بین غدیر مهدوی و غدیر علوی، امام صادق(ع) فرمودند که کسی که سرمه‌ای به داخل چشم خود می‌زند، وقتی شب بخوابد و صبح بیدار شود، مشاهده می‌کند که از این سرمه‌ها رد خیلی کمرنگی باقی مانده و اکثر آن جذب چشم شده است. حضرت فرمودند که در آخرالزمان نیز شیعیان ما به این صورت هستند. مقدار کمی از ایشان فقط باقی می‌ماندند و اکثر آن‌ها گمراه می‌شوند. فرقه‌ها، شبهات و مسائل مختلف موجب کاهش شیعیان می‌شود. لذا وظیفه امروز ما علاوه بر پرداختن به غدیر علوی، غدیر مهدوی است. شیعیان باید امام خود را شناخته و ایشان را به دیگران بشناسانند. در این زمینه باید همواره به دنبال طرح‌ها و ایده‌های مختلف باشیم تا چگونه بتوانیم امام خود را به مردم و فرزندان جامعه بشناسانیم. در این زمینه باید از تمامی ابزار روز همچون کلیپ، کتاب، مجلات، کتاب داستان و .... استفاده کرد و امام خود را به دیگران شناساند.
نکته بعدی در تشابه بین غدیر علوی و غدیر مهدوی اینکه باید اذعان کنیم که امروز از یک جهت در دوران بدی و از جهت دیگر در دوران خیلی خوبی قرار داریم. در دوران بدی هستیم از این جهت که شبهات و مسائل مختلف به شیعیان هجوم آورده و یک به یک از تعداد ایشان کاسته می‌شود. همچنین، در وضعیت بسیار خوبی قرار داریم از این جهت که اهل بیت(ع) برای این زمان کلمه طوبی را استفاده کرده‌اند. امام(ع) برای شیعیان این زمان فرموده‌اند که خوشا به حال شیعیان، البته اگر به غدیر مهدوی و امام زمان(عج) ملتزم باشند. امام معصوم(ع) می‌فرمایند که خوشا به حال شیعیان ما در آخرالزمان، همان کسانی که به سیاهی بر روی سفیدی یعنی به آیات، کتاب و احادیث اعتقاد دارند. این‌ها امام خود را ندیده‌اند اما به ایشان اعتقاد دارند. این دوران در حقیقت بهترین دوران شیعیان است. لذا شیعیان آخرالزمان در نگاه اهل بیت(ع) آن‌چنان بافضیلت و افضل هستند که بین علما اختلاف است که آیا اصحاب امام حسین(ع) افضل هستند یا شیعیان آخرالزمان. در روایات نسبت به اصحاب امام حسین(ع) تعبیری وجود دارد که بافضیلت‌تر و باوفاتر از ایشان در بین شیعیان وجود ندارد و بهترین خلق خدا در بین شیعیان ایشان هستند. اما امروز این اختلاف وجود دارد که آیا شیعیان امام زمان(عج) بهتر هستند یا یاران امام حسین(ع)؟ علت این اختلاف این است که اهل بیت(ع) دائماً می‌فرمودند که خوشا به حال شیعیان آخرالزمان و خوشا به حال کسانی که در آخرالزمان هستند.
پیغمبر اکرم(ص) در حدیثی شیعیان آخرالزمان را برادر خود معرفی می‌کنند و می‌فرمایند که من مشتاق برادرانم هستم. یکی از اصحاب عرض کرد که یا رسول‌الله(ص) ما برادران شما هستیم که پیامبر(ص) در پاسخ به ایشان فرمودند که شما اصحاب من هستید اما برادران من شیعیان فرزندم مهدی(عج) هستند که در آخرالزمان می‌آیند. آن‌ها برادران من بوده و در اوج مشکلات و سختی‌ها بر امام خود باقی می‌مانند. البته باید بدانیم که غدیر علوی در صورتی غدیر بود و تبدیل به غم نمی‌شد که مردم امام خود را می‌شناختند، اما نشناختند و غدیر علوی تبدیل به غم شد. غدیر مهدوی نیز اگر قرار است تا به شادی و فضیلت شیعیان منجر شود، راه آن فقط شناخت امام زمان(عج) است وگرنه غدیر مهدوی نیز تبدیل به غم خواهد شد. امام عسکری(ع) نیز در حدیث خود همین موضوع را بیان کردند که اکثر کسانی که امام زمان(عج) را نشناسند، گمراه خواهند شد.
یکی از آثاری که در این حدیث شریف برای شیعیان امام زمان(عج) ذکر شده، این است که امام عسکری(ع) فرمودند که اگر کسی می‌خواهد در کنار امام خود باقی بماند، ابتدا باید بر اعتقادات خود ثابت‌قدم بوده و معرفت نسبت به امام زمان(عج) را پیدا کند. سپس، در وهله بعدی نیز باید دعا کند تا خداوند متعال به ایشان توفیق دهد که برای فرج امام زمان(عج) دعا کند. طبق این حدیث شریف، وقتی شیعیان برای فرج دعا می‌کنند، این موضوع موجب می‌شود تا بر دین خود ثابت‌قدم بمانند. از سوی دیگر اگر کسی بتواند در آخرالزمان در دین خود ثابت‌قدم بماند، افضل شیعیان و بهترین خلق نسبت به اهل بیت(ع) خواهد شد. آخرالزمان از سوی دیگر از جهت ایجاد شبهات فراوان، ظهور فرقه‌های گوناگون، انحرافات فراوان، فضای مجازی و ... دوران بسیار دشواری است و احتمال گمراه شدن افراد خیلی زیاد است. اما نکته‌ای مهم این است که اگر کسی امام زمان(عج) را بشناسد، در روایات آمده است که هیچ‌کدام از این انحرافات به سراغ او نخواهد آمد.
شخصی چندین سال گذشته در قم ادعا کرد که امام زمان(عج) ظهور کرده و سپس، از دنیا رفته و در جمکران به خاک سپرده شده‌اند. لذا از این زمان به بعد قبله مسلمین به جمکران تغییر خواهد کرد. این فرد چون برخی امور خارق‌العاده انجام می‌داد، بسیاری از افراد را جذب خود کرده بود. اما وقتی که این فرد دستگیر شد، همگان فهمیدند که انسانی منحرف و کذاب است. بنابراین، باید بدانیم که اگر مردم به خوبی نسبت به امام زمان(عج) شناخت کافی داشته باشند، دچار انحرافات نمی‌شوند. امام صادق(ع) فرمودند که در آخرالزمان فردی ادعا می‌کند که امام زمان(عج) از دنیا رفته و ما ایشان را دفن کردیم. امام صادق(ع) در ادامه فرمودند که اگر کسی در آخرالزمان چنین حرفی بیان کرد، حتما کذاب است. معرفت شناخت امام زمان(عج) که در روایات بیان شده، شیعیان را از تمام حوادث و انحرافات آخرالزمان مصون می‌کند. تشبیه بین غدیر علوی و غدیر مهدوی نیز به همین صورت است. اگر مردم در آن زمان امیرالمؤمنین(ع) را می‌شناختند، دنیا و آخرت همگی تضمین شده و از خطا و انحرافی مصون بودند. امروز نیز اگر مردم امام زمان(عج) را بشناسند، کسی گمراه نشده و بر اعتقاد حق خود نسبت به امام باقی می‌ماند.
نکته بعدی اینکه اگر دقت کنیم، بزرگترین کاری که یک مخلوق می‌تواند انجام دهد، همان کاری است که امام معصوم(ع) انجام دهد. امام معصوم(ع) بالاترین مخلوق است و بالاترین کاری که هر کسی می‌تواند انجام دهد، کاری است که امام معصوم(ع) انجام می‌دهد. بالاترین کاری که امام معصوم(ع) انجام دادند که همان بالاترین سرمایه ایشان نیز است، جان امام(ع) است. جان مبارک امام معصوم(ع) بالاترین مخلوقی است که در دنیا خلق شده؛ چراکه مقامی بالاتر از مقام ۱۴ معصوم وجود ندارد و ایشان افضل مخلوقات هستند. لذا بالاترین سرمایه‌ای که اهل بیت(ع) دارند، جان گرامی ایشان است. باید بدانیم که جان اهل بیت(ع)همواره برای چه مسئله‌ای فدا شده است. شباهت بین غدیر علوی و غدیر مهدوی ما را به این نکته می‌رساند که اهل بیت(ع) جان خود را همیشه در راه شناساندن امامت و ولایت(ع) فدا کردند. بالاترین کار پیغمبر اکرم(ص) طبق آیات قرآن کریم و روایات، شناساندن امام علی(ع) در غدیر بوده است. شهادت صدیقه طاهره(س) نیز برای شناساندن امیرالمؤمنین(ع) بود. اعتراف به شناخت امیرالمؤمنین(ع) و اصرار به شناساندن ایشان موجب شهادت حضرت زهرا(س) شد. چرا امام حسین(ع) در بدترین شرایط به شهادت رسیدند؟ چون یزید ادعا می‌کرد که من خلیفه پیغمبر(ص) هستم. امام حسین(ع) برای اینکه امام واقعی را بشناسانند، ایستادگی کردند و به شهادت رسیدند.
لذا غدیر و عید غدیر یک خط فکری است. غدیر برابر با شناساندن امام و معرفت و شناخت نسبت به حق امام است. اگر حق امام را بشناسیم، در خط غدیر قرار داریم. غدیر علوی همان غدیر مهدوی است. شیعیان اگر اگر امام خود را نشناشند، در خط غدیر نیستند. افراد در صورتی در خط غدیر واقع می‌شوند که امام زمان خود را بشناسند. نکته بعدی شناساندن امام است. اگر شیعیان بتوانند امام خود را بشناسند، در خط غدیر هستند. غدیر نوعی تفکر و نوعی سیستم است. سیستم غدیر همان سیستم شناخت امام و سیستم شناساندن امام است. اگر شیعیان بتوانند امام خود را بشناسند و به دیگران بشناسانند، در خط غدیر قرار دارند. غدیر نوعی تفکر، فرهنگ علوی و فرهنگ مهدوی است، اما اگر نتوانیم این مسئولیت را انجام دهیم، هر چقدر نیز نسبت به غدیر تعظیم کنیم، هدف غدیر را به سرانجام نرسانده‌ایم. وظیفه‌ای که پیامبر(ص) بر دوش همگان قرار داده‌اند، شناخت امام و شناساندن ایشان به دیگران است. این همان هدفی است که اهل بیت(ع) به دنبال آن بودند. امروز اگر بخواهیم مغز غدیر را تبلیغ کنیم، باید بدانیم که مغز غدیر شناخت امام است. ان‌شاءالله خداوند متعال به همگی ما توفیق دهد تا بتوانیم غدیر علوی و غدیر مهدوی را در خط غدیر و در مسیر اهل بیت(ع) تعظیم کنیم.
