بررسی مبانی روایی باور به چشم زخم

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : اسماعیل اثباتی

چکیده :

باور به تاثیر چشم زخم از باورهای مشترک بین فرهنگ های مختلف است. به موازات این باور عده ای نیز آن را در زمره باورهای عامیانه و خرافی دانسته‌اند که مبنای علمی‌مقبولی برای آن وجود ندارد. روایات متعددی در منابع روایی شیعه مرتبط با این موضوع به چشم می‌خوردند. در مقاله حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی ـ توصیفی به کاوش درباره روایاتی پرداخته شده است که از حقانیت چشم زخم دفاع کرده اند. این روایات در منابع متقدم به ندرت یافت می شوند. طب الائمه(ع) و مکارم الاخلاق سهم بسزایی در گسترش روایات چشم زخم در منابع شیعی داشته اند. بخش قابل توجهی از این گزارشها از منابع اهل سنت وارد میراث حدیثی شیعه شده است و بخشی از آنها هم به معصومین مستند نشده و حدیث به شمار نمی روند. عمده روایات مربوط به چشم زخم از نطر سندی ضعیف است. تنها یک روایت صحیح السند درباره چشم زخم وارد شده است که دلالت این روایت محل تردید است از این رو بر مبنای متاخران دلیل کافی برای پذیرش روایات چشم زخم وجود ندارد و پذیرش این روایات بر مبنای متقدمان نیز با دشواری هایی مواجه است.