اصالت نقل عین الفاظ سخنان معصومان (ع) در روایات شیعه

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : خلیل عارفی

چکیده :

احادیث از منابع اصلیِ تمام علومِ‌اسلامی‌است،برای پایه‌ریزی علوم طبق احادیث، چگونگی شیوه‌ی‌نقلِ احادیث اهمیت‌ دارد؛ زیرا اگر قاعده‌ی‌اولیه نقل‌ِعین‌ِالفاظ احادیث باشد، درصورت تردید و عدم‌ِقرینه بر نقل‌ِمعنا، به‌صدور الفاظ احادیث‌ِ معتبر از معصوم حکم‌می‌شود و جزئیّات و ظرافت‌های عباراتِ آن‌‌احادیث، معتبرست. ائمه(ع)نقل‌ِمعنای روایات را درصورت عدم‌ِتوانایی راوی بر نقل‌ِعین‌ِالفاظ سخنانشان جایزدانسته‌اند، ولی جواز نقل‌ِمعنا به‌معنای رواج این شیوه بین اصحاب‌ِمعصومان(ع)و کثرت روایات نقل‌ِمعناشده در احادیث موجود نیست؛ زیرا جواز نقل‌ِمعنا مشروط به محدودیت‌هایی‌است و انتقال‌ِ‌ تمام‌ِ معانیِ روایات ذو‌وجوه برای راویان دشوار است. با تأمل در روایات و تحلیل تاریخ‌ِحدیث‌ِشیعه، مشخص‌می‌شود که اصل‌ِاولیه در روایات معتبر شیعه، نقل‌ِعین‌ِالفاظ احادیث است؛ زیرا ائمه(ع)بر کتابت و نقل‌ِعین‌ِالفاظ سخنانشان تأکید داشته و این شیوه‌ی‌ نقل را ارجح دانسته‌اند و درجلساتی سخنانشان را بر اصحاب املا‌می‌کردند و اصحاب معروفی که روایات آنان به کتب‌ِاربعه و دیگر کتب حدیثی‌ِمعتبرِمتقدّم راه‌ یافته‌است، در مجالس صدورِحدیث، عین‌ِالفاظ احادیث را می‌نوشتند، درنتیجه غالباً عینِ‌الفاظ احادیث ثبت و نقل‌می‌شده‌است.