ارزیابی تحلیلی متفرّداتِ عاشورایی خوارزمی در مقتل‌الحسین(ع)

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : محسن رفعت

چکیده :

مقتل‌الحسین(ع)خوارزمی در زمره مقاتل تاریخی ـ روایی قرن پنجم و ششم هجری‌است که به‌دلیل مذهب نویسنده، محتوای روایات عاشورایی و تأثیر بر کتب روایی دوران پس از خود قابل توجه‌است. بخشی از گزارشی که خوارزمی از نهضت حسینی نمایانده، برخاسته از روایات مقاتل متقدّم است و بخشی دیگر جزء متفرّدات عاشورایی وی محسوب می‌شود.در تحلیل متفرّدات وی که مسئله اصلی تحقیق پیش‌روست گاه،آشفتگی‌‎های متنی دیده می‌شود که باوقایع مسلّم تاریخی ناسازگار بوده، به‌گونه‌ای که اساس نقل دانشوران قرون بعدی به‌شمار می‌آید. لذا مقتل وی مخاطب را درموطن تأمل و تردید می‌افکند و حتی در برخی موارد، شیعه را متأثر از اعتقاداتی خاص معرفی می‌کند. این مقاله که با روش کتابخانه‌ای ورویکردی تحلیلی ـ انتقادی سامان یافته، می‌کوشد تابا توجه به‌مقایسه با گزارش‌های منابع روایی ـ تاریخی به‌برخی از متفرّدات عاشورایی آن بپردازد و نیز مطالب تاریخی وروایی آن راـ که عمده‌‎ترین مباحث مورد تردید و دقت در این مقتل‌است‌ـ ارزیابی کند.ذکر فضیلت بی حد و حصر برای عاشورا، رخداد ولادت حضرت زهرا (س) و حسنین (ع) در عاشورا، تقویر سر امام حسین(ع)، گریختن دو پسر جعفر طیار از اردوگاه ابن زیاد، اصابت تیر سه شعبه به قلب امام از جمله متفردات عاشورایی خوارزمی است که محل تأمل و دقت است.