استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران با بیان اینکه «مصحف» برخلاف آنچه برخی سلفی‌ها و وهابیون و اموی مسلک‌ها می‌گویند فقط برای قرآن استعمال نمی‌‌شده است، گفت: وهابیون تلاش می‌کنند بگویند شیعه با به کاربردن کلمه مصحف، قرآن را تحریف می‌کند در حالی که این کلمه برای غیر قرآن استعمال فراوان داشته و مصحف فاطمه(س) هم وحی جبرئیل و کتابت علی(ع) است که با قرآن متفاوت است.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدعلی مهدوی‌راد؛ استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران، شامگاه دوم آذرماه در مراسم عزاداری مؤسسه فهیم به موضوع «مصحف حضرت فاطمه(س)؛ چیستی و ابعاد، سرنوشت» پرداخت و با بیان اینکه بنده تحقیقاتی در مورد این مصحف کرده‌ام و به این نتیجه رسیده‌ام راه در این زمینه هموار نیست، گفت: در کافی و بصائر ۲۸ روایت در مورد مصحف وجود دارد که مضامین آن تقریبا نزدیک به یکدیگر است؛ اولین کسی که بحث را در این باره باز کرد مرحوم آیت‌الله سیدمحسن امین است که نمی‌دانم چرا متأسفانه این بحث را از اعیان‌الشیعه حذف کرده‌اند.
مهدوی‌راد با بیان اینکه مرحوم امین روایات را ذکر و تعارضات ظاهری آن را بحث کرده‌اند، اظهار کرد: همه روایات مرتبط با مصحف در عوالم العلوم که با کمی تسامح همان بحارالانوار است قابل مشاهده است. در یکی از این روایات از امام صادق(ع) داریم که: إنَّ عِندَنا لَمُصحَفَ فاطِمَةَ عليهاالسلام، وما يُدريهِم ما مُصحَفُ فاطِمَةَ عليهاالسلام؟! قُلتُ: وما مُصحَفُ فاطِمَةَ عليهاالسلام؟ قالَ: مُصحَفٌ فيهِ مِثلُ قُرآنِكُم هذا ثَلاثَ مَرّاتٍ، واللّه ِ ما فيهِ مِن قُرآنِكُم حَرفٌ واحِدٌ. ابو بصير به نقل از امام صادق(ع): مصحف فاطمه نزد ماست و آنها چه مى‌دانند مصحف فاطمه چيست؟! عرض كردم: مصحف فاطمه چيست؟ فرمود: مصحفى است كه سه برابر قرآن شما در آن است. به خدا سوگند، از قرآن شما يك حرف هم در آن نيست.
وی افزود: فقط یک روایت وجود دارد که سند استواری ندارد و نشان می‌دهد معنای سائل سائل بعذاب واقع در مصحف، پایه ندارد و متأسفانه برخی از عالمان خوب غیر ایرانی که دقت خوبی دارند براساس همان روایت تلاش کرده است بگوید مصحف حضرت فاطمه(س) مشتمل بر قرآن هم بوده است در حالی که نیست.
استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران با بیان اینکه در روایت دارد که حضرت زهرا(س) مصحفی بر جای گذاشتند که قرآن نیست ولی املای رسول الله و خط علی(ع) بود، گفت: بخش اعظم روایات، املای رسول‌الله(ص) را دارد و برخی عالمان بزرگ در اینجا دچار خطا شده‌اند؛ در روایت دیگر دارد که جبرئیل بعد از رسول‌الله(ص) بر فاطمه وارد می‌شد و مطالب را می‌فرمودند و علی(ع) آن را می‌نوشتند. یک روایت دیگر هم داریم که صریحا می‌گوید در مصحف از احکام شرعیه هیچ چیزی وجود ندارد.
حرف بی‌ربط وهابیون
مهدوی راد با بیان اینکه مصحف برخلاف آنچه برخی سلفی‌ها و وهابیون و اموی مسلک‌ها می‌گویند فقط برای قرآن استعمال نمی‌‌شده است، اضافه کرد: وهابیون تلاش می‌کنند بگویند شیعه با به کاربردن کلمه مصحف، قرآن را تحریف می‌کند، در حالی که کلمه مصحف در اشعار دور جاهلی کاربرد زیادی داشت و هر چه بین الدفتین و دو لت قرار می‌گرفت به آن مصحف می‌گفتند لذا جاحظ کتاب حیوان را که نوشت نام آن را مصحف گذاشت. در قرن اول و نیمه قرن دوم مصحف بر کتب اطلاق می‌شده است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: اولین کسی که در دوره معاصر این حرف بی‌ربط را مطرح کرد شخصی به نام عبدالله بن علی قسیمی است؛ کتاب موهن و بی ربطی را نوشت و مرحوم ابوالحسن خنیزی ردی مؤمنانه و در نهایت ادب بر این کتاب موهن نوشته است. این فرد بعد از مدتی از وهابیت هم برگشت و برخی از علمای آنان را علمای نفت نامید و بعدا برخی احادیث پیامبر(ص) را موضوعه نامید و در نهایت هم ملحد شد و در الحاد خود مرد و عجیب اینکه وهابیت دائما این کتاب را تجدید چاپ می‌کنند و امام مسجد نبوی هم بر آن مقدمه نوشته است.
مهدوی راد با بیان اینکه مصحف کلمه عامی برای کتابی است که بین‌الدفتین است، ادامه داد: در تمام روایات این تعبیر وجود دارد که مصحف فاطمه(س) با کتابت حضرت علی(ع) بوده است و البته برخی گفته‌اند املاء حضرت زهرا(س) بوده است که جبرئیل بر وی وحی کرده است ولی در هیچ روایتی این مسئله وجود ندارد و قرائنی هم نیست که املای فاطمه(س) باشد.
وی اضافه کرد: املاءکنندگان در این ۲۸ روایت متفاوت است که در دو روایت املاءکنندگان قابل جمع نیست؛ مثلا در یک روایت دارد که خدا آن را ملاء کرده است؛ وهابیون دامن می‌زنند که چرا شیعه می‌گویند به حضرت فاطمه(س) وحی می‌شده است؟ بنده در پاسخ به یکی از این‌ها گفتم چه اشکالی دارد وقتی در مورد زنبور عسل و مادر موسی(ع) از وحی سخن به میان آمده است در مورد فاطمه(س) هم بیان شود؟ یا در روایات شیعه و سنی تعبیر محدث و محدثه داریم و شگفتا شما معتقدید عمر محدث است و وقتی ما فاطمه(س) را محدثه می‌دانیم قبول ندارید. علامه امینی نزول ملک بر حضرت زهرا(س) مورد اجماع علمای اسلامی می‌داند.
مصحف؛ وحی جبرئیل و کتابت علی(ع)
مهدوی راد با بیان اینکه تعبیر املاء از سوی جبرئیل در این روایات زیاد تکرار شده است، تصریح کرد: اینکه خدا توسط جبرئیل این مصحف را به حضرت وحی کرده است قابل جمع است اما در برخی روایات دارد که املاء رسول الله و خط علی؛ در دو روایت بصائر، جلوی کلمه رسول الله علامت صلوات گذاشته است و همین علما را به خطا انداخته است لذا علامه امین می‌گوید شاید دو مصحف بوده است یکی مشتمل بر احکام شرعیه و مصحف دیگری که در روایات بیان شده است.
مهدوی راد بیان کرد: گفته است توجیه علامه مجلسی بر اینکه رسول‌الله ملک و جبرئیل باشد قرینه ندارد لذا باید دو کتاب را بپذیریم و برخی علمای جلیل‌القدر هم رسول‌الله را این طور معنا کرده‌اند؛ بسیاری از روایات اینگونه است که حضرت زهرا(س) حزن و غم شدیدی داشت و خداوند رسول الله را فرستاد آن هم بعد از رحلت پدر تا این حزن را از او بردارد. حضرت زهرا(س) هم به حضرت علی(ع) اطلاع دادند که من صداهایی می‌شنوم و علی(ع) فرمودند هر وقت این طور شد به من اطلاع بده و همین مسئله سبب نوشتن مصحف شد. بنابراین مراد از رسول‌الله، پیامبر نیست.
استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران اظهار کرد: یکی از محققان و خطبایی که کتاب خوبی در مورد حضرت زهرا(س) دارد روایات را کنار هم گذاشته است و گفته است چند مطلب می‌توان از آن فهمید؛ اول اینکه مصحف در زمان پیامبر(ص) هم وجود داشته است؛ دیگر اینکه حضرت زهرا(س) شخصیت عظیمی دارند که جبرئیل بر او نازل می‌شد و سوم اینکه خداوند آن را املاء کرده است در حالی که این برداشت‌ها غلط است. علامه مجلسی فرموده است که به نظر من رسول الله در این روایات، جبرئیل است و هم در آیات و روایات، رسول الله به ملک و جبرئیل اطلاق شده است.
مهدوی راد با بیان اینکه در آیه شریفه: قَالُوا يَا لُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَنْ يَصِلُوا إِلَيْكَ ۖ؛ امام رضا(ع) فرمودند: الملائکه هم رسل الله و آیات زیادی هم مؤید این مطلب است، افزود: دو روایت از این مجموعه داریم که از جهت سند و متن مشکل دارند و دلالت بر آن دارند که در مصحف احکام شرعی و قرآن بوده است. بعد از این مرحله هم مرحله تعبیر محدثه در فرهنگ اسلامی است.
وی با بیان اینکه مصحف را فقط خود ائمه(ع) دیده‌اند، گفت: جایگاه پیامبر(ص) و بیان رویدادها، وصیت حضرت زهرا(س) و سرنوشت مصحف را هم باید بحث می‌کردیم که فرصت نیست ولی در مورد سرنوشت، گفته‌اند که دست به دست در نزد ائمه(ع) منتقل شده است و در دست امام زمان(عج) است.
