101
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

تهران ، 1320 / 1362ق ؛ چاپ سوم : ده جلد ، تهران ، كتابفروشى محمدحسن علمى ، 1335 ، چاپ سربى .
چاپ قمشه اى حدّاقل سه نوبت چاپ شناخته شده دارد كه نخستين آن در 1320 است . مشخّصات دومين چاپ قمشه اى اينگونه است : تفسير شيخنا ابوالفتوح رازى ، تهران ، شركت تضامنى علمى ، 1320 . مشخّصات سومين چاپ آن در فوق آمده است.
مجدّدا آقاى ابوالحسن شعرانى به تصحيح اين اثر مبادرت ورزيد و بر اساس چند نسخه ديگر آن را آماده چاپ كرد و بالاخره در 1382ق منتشر نمود . اين چاپ كه به چاپ سوم يا چاپ شعرانى يا چاپ اسلاميه مشهور است ، گويا چند بار چاپ شده ، از اين رو نوبت چاپ آن مكرّر است . براى تمايز هر نوبت چاپ آن با ديگر چاپها، گفته مى شود : مثلاً چاپ دوم شعرانى ، چاپ اول شعرانى.
داورى شعرانى درباره كارش اينگونه است :
با تلاشهايى كه كرديم، اميدواريم اين نسخه ما بهترين نسخ مطبوعه باشد . ضمنا ترجمه اشعار را در ذيل صفحه نوشتيم به تلخيص نه لفظ به لفظ و گاهى فوائدى غير ترجمه افزوديم و لغات فارسى غير مأنوس كه در زمان ما متداول نيست [را] تفسير كرديم و اگر روايتى و خبرى در متن كتاب بود كه آن را ضعيف مى دانستيم يا فتواى فقهى كه موافق عقيده ما نبود يا جزئيات مسائل ديگر كه نمى پسنديديم و صحيح نمى شمرديم و بالجمله هر مطلبى كه مطابق عقيده و رأى ما نبود خود را ملزم به ذكر آن نديديم و بيشتر توجه به توضيح و شرح متن نموديم و سكوت خود را علامت رضايت به معنى و تصحيح مضمون متن قرار نداديم و از خوانندگان عزيز تمنا داريم هر جا به غلط و سهو و اشتباه واقف شوند چه در تصحيح متن و چه در توضيح حواشى ما را معذور دارند. ۱
گويا وجه مشترك چاپهاى 1323ق ، تقوى ، قمشه اى و شعرانى آن است كه از

1.روح الجنان ، چاپ شعرانى ، مقدمه .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
100

در 1320 تا 1322ش انجام يافت و منتشر شد . يعنى پنج سال بعد از نشر آخرين جلد چاپ تقوى ، اولين جلد چاپ قمشه اى بيرون آمد .
آقاى قمشه اى چاپ تقوى را ويرايش كرد و اغلاط زياد آن را اصلاح و نسخه اى منقّحتر عرضه كرد . ناشر ، روى جلد اين چاب ، عبارت «چاپ دوم» را درج كرده است .
آقاى قمشه اى در مقدمه اى راجع به ويژگيهاى اين چاپ مى نويسد :
چاپ دوم را بر طبع نخست مزيت و برترى از جهاتى چند است : 1 . تقريبا از هر جلدى بيش از هزار غلط اصلاح شده و خصوص در جلد اول و دوم كه بسا يك جمله يا چندين جمله اسقاط شده بود تصحيح گرديد ، 2 . آيات تفسير در طى سطور ناپيدا بود ، در اين چاپ به خط معرب و پرانتز نگاشته شد كه به سهولت بدان رجوع توان كرد ، 3 . گاهى حواشى از نظر مصحح بر آن افزوده شده كه شايد براى حل مشكلى يا توضيح مطلبى سودمند افتد ، 4 . فهرست بعضى مطالب مهمه به نظر مصحح كه بر آن در اول كتاب مسطور گرديد ، باشد كه مطالعه كنندگان بر آن مطالب به آسانى دست يابند ، 5 . خوبى چاپ و كاغذ و قطع مناسب و اين خود آشكار است و مهم تر از همه تصحيح اغلاط آن است و اصلاح جمل ساقط شده كه در حقيقت چنانكه حكماء گفته اند اغلاط لفظى سرايت در معانى ذهنى نموده و حقايق علمى را در پس پرده الفاظ نادرست ناپديد و مجهول ابدى مى دارد و اين نگارنده مدعى آن نيست كه هر چه غلط در چاپ سابق بوده همه را اصلاح [كرده است] بلكه اعتراف به عدم آن مى كند ليكن چندان كه ميسر شد جهد و دقت نمود (خصوص در جلد اول و دوم و پاره از جلد سوم كه در دوره قاجار بسيار مغلوط چاپ شده بود) و تا آنجا كه در وسع او بود در رفع اغلاط آن كوشش كرد.
ويژگيهاى كتابشناختى چاپ قمشه اى اينگونه است :
روض الجنان و روح الجنان ، چاپ دوم : به كوشش مهدى الهى قمشه اى، ده جلد ،

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 73917
صفحه از 293
پرینت  ارسال به