* براى اطلاعات بيشتر درباره روض الجنان نيز نك: فصل دوم: آثار درباره ابوالفتوح رازى.

تفسير عربى

آيا ابوالفتوح غير از تفسير مشهور فارسى، تفسيرى هم به زبان عربى داشته يا دارد؟ خود ابوالفتوح در مقدمه تفسير فارسى از آن خبر داده است. در يك خبر هست كه دانشمند معاصر آقابزرگ طهرانى به نسخه اى از تفسير عربى دست يافته بود؛ و از ايشان استعلام شد، و او در جواب نوشت كه من تا به حال بدان دست نيافته ام. ليكن در ادامه مى نويسد يكى از هنديها كه به عتبات مشرف شده بود و وجود آن را در يكى از كتابخانه هاى هند خبر داد و بنا شد كه نمونه اى از آن در مراجعت بدانجا استنساخ و براى او بفرستد اما تاكنون نفرستاده است. ^۱
على دوانى در اين باره مى نويسد :
ابوالفتوح در اول تفسيرش صريحا نوشته است كه تفسير ديگرى هم به عربى خواهد داشت ، و ظاهرا آن را هم تأليف كرده است ، ولى من تاكنون آن را نديده ام. بايد دانست اين كه ابوالفتوح فرمود دو تفسير عربى و فارسى دارم ؛ لازم است بدانيم كه نسخه تفسير عربى او را هنوز نديده اند.
حاج آقابزرگ تهرانى مى فرمايد كسى به من گفت كه تفسير عربى او هم هست . به او نامه نوشتم كه كجاست؟ او گفت مى گويند در هند است ولى ما تحقيق كرديم و نديديم. ^۲
پاره اى از ديدگاهها و گزارشها درباره تفسير عربى ابوالفتوح در بخش زبان تفسير ابوالفتوح آمده است. از اين رو براى اطلاعات بيشتر به آنجا مراجعه شود.

گزارش و توصيف اين تفسير است كه به كوشش محمدجعفر ياحقى و محمدمهدى ناصح چاپ شده است .
سبك شناسى، ملك الشعراى بهار، تهران، 1337، ج2، ص391 به بعد.
«فرهنگ لغات و مصطلحات تفسير ابوالفتوح رازى» ، نوشته عسكر حقوقى ، مجموعه سخنرانيهاى دومين كنگره تحقيقات ايرانى ، دانشكده ادبيات و علوم انسانى مشهد ، 1351 ، ج1 ، ص36ـ56 .
مجمع البيان، ابوعلى طبرسى، بيروت، دارمكتبة الحياة، ج1، مقدمه، ص + 1، 18، 21.
در صفحات فوق، نكات و مطالبى درباره تفسير ابوالفتوح آمده است.
«ملاحظاتى چند درباره تفسير فارسى ابوالفتوح» ، نوشته سعيد نفيسى ، مجله مهر ، سال چهارم .
منتخبات از تفسير ابوالفتوح رازى، گزيده رضيه حدائق شيرازى، تهران، مصطفوى، چاپ اول: 1372 ، 2000 نسخه، 162ص، فارسى، رقعى (شميز).
نثر طوبى يا دايرة المعارف لغات قرآن مجيد . پايان جلد 12 آن مخصوص ابوالفتوح است.
«نفائس كتابخانه آستان قدس رضوى ، دو تكه از تفسير ابوالفتوح رازى» ، نوشته تقى بينش ، نامه آستان قدس ، سال پنجم ، اردبيهشت و خرداد 1340 ، ص44 و 51.
هفده گفتار در علوم قرآنى، چاپ دوم: تهران، بدر، 1378 ، 3500نسخه، 402ص، فارسى، وزيرى، شميز.
مجموعه اى از مقالاتى است كه از مقدمه هاى تفاسير روض الجنان و روح الجنان از ابوالفتوح رازى، الصّافى تأليف ملاّمحسن فيض كاشانى و بخشى از جلد دوم محجّة البيضاء او و آلاء الرّحمن محمد جواد بلاغى بر گرفته شده است. موضوعات اين مقالات به عنوان پيش درآمد ، مباحث مورد نياز براى ورود به تفسير است . عناوين آنها عبارت اند از: اوصاف و اسامى قرآن، كمالات قرآن، اعجاز قرآن، جامعيت قرآن، عارفان به حقائق قرآن، قطب و محور قرآن، نزول قرآن، اقسام آيات قرآن، مصطلحات علوم قرآن، قرائت كلمات قرآن، نكاتى در تفسير قرآن، حرمت تفسير به رأى، روش كار در تفسير صافى، فضيلت تلاوت قرآن و بالاخره آداب كلّى، ظاهرى و باطنى تلاوت قرآن. در مقدمه كتاب خلاصه اى از زندگينامه و شرح احوال مفسران ياد شده است.
اين كتاب هر چند گزيده و منتخب به معناى رسمى نيست، ولى مشتمل بر بخشها و گزيده هايى از تفسير ابوالفتوح است .