پرداخت. گويا يك چاپ بيشتر ندارد و به كوشش جلال الّدين محدّث ارموى انجام شده است:
كلمات قصار پيغمبر خاتم: شرح فارسى شهاب الاخبار، نوشته قاضى قضاعى، به كوشش محدث ارموى، مقدمه محمد قزوينى، تهران، دانشگاه تهران، 1342.

يوحنّا

رساله يوحنا كه نام ديگرش منهاج المناهج است، به فارسى و در بطلان مذاهب اربعه و حقانيت مذهب جعفرى است. در اين رساله كه بر نهج كتاب طرائف ابن طاوس تأليف شده، مردى بنام يوحنا كه مسيحى بوده به اسلام گرويده است. البته اين گروش پس از تحقيق و تفحص در فرق گوناگون اسلامى بوده است؛ و سرانجام به مذهب شيعه دوازده امامى ايمان مى آورد. ^۱
انتساب: درباره نويسنده اطلاعات چندانى در دسترس نيست، غير از اينكه گفته اند مسيحى بوده و مسلمان و سپس مستبصر شده است. گاه نام او را يوحنّا بن اسرائيل المصرى ثبت كرده اند ^۲ . رساله يوحنا همچون حسنيه منسوب به ابوالفتوح است و برخى در صحت انتساب آن ترديد كرده اند. رياض العلماء آن را تأليف ابوالفتوح دانسته است. و خوانسارى نوشته : ممكن است يوحنا از ابوالفتوح باشد. ^۳ و در پاورقى آورده كه اگر ابوالفتوح چنين اثرى داشت، بايد شاگردان او از جمله ابن شهرآشوب و منتجب الدين در فهرستهاى خود از آن ياد مى كردند. ^۴ به هرحال تنها كسى كه با جدّيت يوحنّا را از ابوالفتوح دانسته ، صاحب رياض العلماء است . محتوا و مضمون آن، داستانى خيالى از زبان فردى نصرانى به نام يوحنّا اسرائيلى مصرى است كه پس از بررسى چهار مذهب و تفحّص در عقايد آنها به تشيّع گرويد.
موضوع و محتوا: آقا بزرگ محتواى آن را دو مطلب مى داند: اول تفحّص در

باسمه قدكان من أهل السنة. فتأمل. و يلوح منه أيضا ميله إلى التصوف و لعله أيضا من باب التقية. ^۱
روايتگرى: اين كتاب نشانگر تبحر ابوالفتوح در علوم حديث است و گوياى اين است كه، ايشان فقط در علوم قرآن، تبحر نداشته و در ديگر علوم اسلامى از جمله دانشهاى حديث هم تخصّص داشته است. يك جنبه از دانش روايى او كيفيت نقل از مشايخ روايى خاصّ است. محمد قزوينى در خاتمة الطّبع به نقل از مستدرك، كسانى كه ابوالفتوح از آنها روايت كرده را اينگونه گزارش كرده است:
شيخ ابوالوفا عبدالجبار [بن عبداللّه بن على المقرى] الرازى؛ پدرش على بن محمد؛ عمِّ پدرش شيخ جليل مفيد حافظ ابو محمد عبدالرحمن بن ابى بكر احمد نيشابورى خزاعى ساكن در رى؛ شيخ ابوعلى طوسى؛ قاضى فاضل حسن استرآبادى.
نسخه شناسى: دستنوشته هاى اين اثر همچون روض الجنان بسيار نيست، ولى در چند كتابخانه پراكنده است. گزارش نسخه هاى مدرسه شهيد مطهرى و كتابخانه ملى اينگونه است: رساله روح الالباب به عربى و ضميمه الدّرّ الثمين فى فضائل امير المؤمنين است كه بشماره (1851) در كتابخانه مدرسه عالى سپهسالار مى باشد و ترجمه فارسى آن كه ظاهرا انشاء آن در عصر صفويه مى باشد نيز ضميمه كتاب شماره (2163) آن كتابخانه است. ^۲ نسخه اى از آن در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران موجود است. ^۳
گويا آقابزرگ نسخه اى از آن را در كتابخانه مشكاة يافته است؛ زيرا چنين گزارش داده است: توجد نسخة ناقصة منه فى مكتبة (المشكاة) كما فى فهرسها (ج3، ص1333) أوّلها: [الدين: يعنى واجب دعاراست حضرت رسول... فرمايد كه عظيم ترين گناهان از پس كباير آنستكه بنده از دنيا برود و بر گردنش وام بود] فى حديث «الدين شين الدين» قال و فيها اختلافات مع المتن ^۴ .
چاپ: محدّث ارموى با اتكّا بر دو نسخه، يكى نسخه دانشگاه تهران به چاپ آن