شيعى را ملاقات كرد و تقرير مذهب از او خواست او مذهب خود بگفت نصرانى مذهب شيعه را از آن عيوب مبرا ديد و اختيار كرد . نظير آن كتابى ديگر به سيد بن طاوس نسبت مى دهند كه نصرانى به نام عبدالمحمود مسلمان شده بود همان اتفاق براى او افتاد . اين گونه قصه هاى منحول براى بيان مذاهب و احتجاج بر صحت آن از قديم معمول بود. در زمان ائمه ما عليهم السلاممردى به نام ابان بن ابى عياش كتابى تأليف كرده است از زبان سليم بن قيس هلالى يكى از اصحاب اميرالمؤمنين عليه السلام كه با بسيارى از صحابه رسول صلى الله عليه و آلهملاقات كرد و از آنها چيزها پرسيد و خبرها شنيد و در ضمن ادله بر معتقدات شيعه در آن گنجانيده است و در عهد ما يكى از علماى عراق موسوم به شيخ جواد بلاغى كتابى تأليف كرده است به نام الرحلة المدرسية و قصه مباحثه مسلمان و نصرانى است در مسائل دين از قول يكى سخنى مى آورد و ديگرى جواب مى دهد و كتاب ديگر به نام گفتار خوش يارقلى از ديگرى و اينگونه قصص را در عهد ما، رمان دينى مى گويند بهرحال نسبت كتاب يوحنا به مؤلّف مشكوكست. ^۱
افندى در سده دوازدهم قمرى هم درباره اين اثر نكاتى آورده است : رسالة يوحنا بالفارسية على ما ينسب إليه، و هى رسالة جيدة لطيفة معروفة مشتملة على بطلان المذاهب الاربعة و تصحيح المذهب الجعفرى أعنى مذهب الامامية ، و أجرى الكلام فيها على لسان يوحنا الذمى الانجيلى النصرانى على أنه كان كافرا ثمّ أسلم و تفحص و بحث عن المذاهب فاختار مذهب الشيعة ، على نهج الطرائف لابن طاوس فى الإمامة حيث تكلم فيه على لسان عبدالحميد الذمى. ^۲
نسخه شناسى: يوحنّا داراى پراكندگى نسخه ها در كتابخانه هاى مختلف است. از اين رو نامهاى آن نيز متنوّع است. نسخه اى به نام الدّرّ الثمين در كتابخانه مدرسه شهيد مطهرى تهران هست كه در آخر آن رساله يوحنا الاسرائيلى آمده است. ^۳ نسخه ديگرى به نام منهاج المناهج شناخته شده و رياض العلماء آن را به ابوالفتوح نسبت داده است.

مذاهب اربعه و نقّادى مذاهب مختلف و اثبات مشروعيت شيعه اثنى عشريه و دوم اثبات امامت بر اساس آموزه هاى جعفريه. ^۱
زبان: علاوه بر نسخه هاى متعدّد، تحريرهاى گوناگون فارسى و عربى هم دارد. ^۲ گويا نسخه اصلى فارسى بوده و نويسنده آن را ابتدا به فارسى نوشته است و بعدها افراد ديگرى آن را به عربى تحرير كرده اند. نيز در يك نسخه، ترجمه انگليسى آن، به پيوست موجود است. اين نسخه و ترجمه متعلّق به قرن سيزدهم قمرى است و در موزه بريتانيا موجوداست. ^۳
اول و آخر نسخه اى كه تحرير عربى دارد، اينگونه است: «الحمدللّه رب... و بعد، يجب على كلّ بالغ عاقل أن ينظر لنفسه قبل حلول رمسه... اعلم أنّى رجل من أهل الكتاب سألت اللّه الهداية إلى الصواب فهدانى إلى دين الاسلام... خالطت علمائهم و فضلائهم فرأيت اختلافا كثيرا و تفسيقا و تكفيرا... ثم إنّه اختار المذهب الاثنى عشرى و أقام عليه البراهين المسلّمة عند الجمهور...» ثمّ عقد عدّة ابواب في ذكر انساب رؤساء المخالفين، و بدء بالقول في نسب الأول (أبيبكر) ثم الثانى (عمر) ثم الثالث (عثمان) ثم معاوية و يزيد و طلحة و الزبير و بني أمية، ثم أورد مثالبهم من كتبهم المعتبرة عندهم. وقال في آخره: «هذا ما أردنا ايراده في هذه الرسالة و قصدنا جمعه و تأليفه»!
ديدگاهها: نويسندگان و پژوهشگران درباره اين اثر نظريات مختلف عرضه كرده اند كه نشانگر محتوا و ابعاد مختلف آن است. مرحوم شعرانى درباره آن مى نويسد: دو كتاب حسنيه و يوحنا را به ابوالفتوح نسبت داده اند ولى شاگردان او از آنها ياد نكرده اند. محتواى اين اثر و قصه نصرانى يوحنا نام به زبان عربى است كه مسلمان شده و مى خواهد يكى از چهار مذهب اهل اسلام را انتخاب كند و با علماى هر يك به مباحثه پرداخت و در هر مذهب عيبى يافت هيچ يك را نپسنديد تا عالم