209
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

همانطوركه از اين نوشته پيداست، نويسنده گزارشهاى ديگران را كه به وى غلط مى دهد، با يقال يا قيل، ذكر كرده، آن گاه نقد آنها يا برخى از آنها را با اقول بيان مى كند . وى به دنبال اقول سخن اللباب را نقد كرده و نوشته است تفسير روض الجنان از جد ابوالفتوح است .

نفيسى، سعيد (1274ـ1345)

تاريخ نظم و نثر در ايران و در زبان فارسى. چاپ دوم: نشر فروغى، 1363ق. ج1، ص126ـ127.
نفيسى به دليل ماهيت اين كتاب بايد از نگاه تاريخنگارى ادبيات فارسى به بررسى ابوالفتوح مى پرداخت، ولى نوشته او درباره ابوالفتوح با نوشته هاى تراجم نگاران و زندگينامه نويسان تفاوتى ندارد . همچنين از پژوهش يا نكات يا تحليل ابتكارى عارى است . جهت آشنايى با اين نوشته عينا نقل مى شود :
جلال الدين ابوالفتوح حسين بن على بن محمد رازى ، از دانشمندان بزرگ شيعه ساكن رى بوده و نسبش به بديل بن ورقاء خزاعى از صحابه مى رسد و خانواده اش در نيشابور و بيهق و رى سكونت داشته اند و خود در رى از واعظان معروف بوده و در اين شهر درگذشته و مقبره اش اكنون در بقعه امامزاده حمزه در شاهزاده عبدالعظيم معروف است . وى مؤلفات چند داشته است از آن جمله شرح الشهاب شرح شهاب الاخبار ابوعبداللّه محمد قضاعى و رساله يوحنا در رد مذاهب اربعه و رساله حسنيه در امامت و معروف ترين كتاب او تفسير بزرگيست بزبان فارسى بنام روض الجنان و روح الجنان كه مهم ترين كتابيست كه در اين رشته به فارسى نوشته اند و اين كتاب را در ميان سالهاى 510 و 556 تأليف كرده است. ۱

حقوقى، عسكر (متولد 1299)

تحقيق در تفسير ابوالفتوح رازى. چاپ اول: تهران، ناشر دانشگاه تهران 1346 .
دكتر حقوقى از پژوهشگرانى است كه از قديم تحقيقات گسترده اى درباره

1.تاريخ نظم و نثر ، ج ۱ ، ص۱۲۶ـ۱۲۷ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
208

الكتابى تأليف شده، يك دايرة المعارف عمومى محسوب مى شود كه قبلاً با عنوان دايرة المعارف مصور دانش و هنر چاپ شده بود . از اين رو درباره فرهيختگان اسلامى و ايرانى مدخل دارد و به ابوالفتوح رازى هم پرداخته است . نويسندگان منابع خود را ذكر كرده، ولى مقاله اى بسيار مختصر عرضه كرده اند. به دليل اينكه در آن نكته جديد و تحليل نو به چشم نمى خورد، و از نقل مطالب آن صرف نظر مى كنيم. ۱

رضوى كاشانى ، سيدمحمدحسين

العندبيل فى تمييز الصحيح من العليل ، به كوشش شهاب الدين الرضوى ، چاپ اول، تهران ، شركت طبع الكتاب ، 1385ق.
نويسنده اين كتاب را به منظور نشان دادن خطاها و اشتباهات مؤلّفان قديم تا زمان خودش در حوزه تراجم و تاريخ نوشته است . از اين رو ذيل شخصيت هر فرد و گزارشهاى ديگران درباره او را نقادى مى كند . يك مدخل هم به ابوالفتوح اختصاص داده و داوريها و برداشتهاى غلط ديگران را توضيح داده است . مطلب نويسنده همين چند سطر ذيل بيشتر نيست :
الحسين بن على بن محمد بن احمد الخزاعى الرازى النيسابورى ابوالفتوح كان معاصرا للزمخشرى صاحب الكشاف و من مصنفاته روح الاحباب و روح الالباب كما عن على بن عبداللّه بن بابوبه و تفسير كبير فى عشرين مجلدا يقال ان الفخر الرازى اقتبس من تفسيره الكبير من هذا التفسير قيل انه مدفون بالاصفهان و جده احمد بن الحسين بن احمد الخزاعى النيسابورى الرازى كان من مشائخ ابن شهرآشوب و قرأ على السيد المرتضى و الرضى و الشيخ ابى جعفر ، و فى المنتهى له الامالى فى الاخبار اربع مجلدات و كتاب عيون الاحاديث والروضة فى الفقه والسنن و المفتاح فى الاصول والمناسك . وفى اللباب له تفسير يعرف بروض الجنان فى عشرين مجلدا و كان معاصرا للزمخشرى.
اقول : الظاهر ان التفسير هو الّذى مضى للحسين و نسبته إلى جده سهو. ۲

1.دايرة المعارف دانش و هنر ، ص۱۳۳۰ .

2.العندبيل ، ص۱۹۵ـ۱۹۶ .

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 67771
صفحه از 293
پرینت  ارسال به