211
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

همان هايى است كه در تفاسير اهل سنت وجود دارد و در دست ايشان بوده و به تبع نقل كرده اند و اين نشان مى دهد كه چقدر كم به روايات ائمه عليهم السلام مراجعه كرده اند.
جلد سوم: قصص قرآن تفسير ابوالفتوح را جمع كرده است . كه چاپ 20 سال پيش است و پس از قصص ، فهرست برخى لغات را هم آورده است.
از جمله كسانى كه به نقد و بررسى اين كتاب پرداخته و آراء حقوقى را حلاجى كرده اند، غلامحسين مراقبى است كه در مقدمه روض الجنان درباره كتاب حقوقى اينگونه نوشته است :
دكتر عسكر حقوقى نيز براى پايان نامه دكتراى خويش موضوع سبك و خصوصيات دستورى و لغوى تفسير ابوالفتوح رازى را به راهنمايى دكتر ذبيح اللّه صفا برگزيده كه در ارديبهشت 1335 اين پايان نامه ، انگيزه دكتراى او شد. ۱
دكتر عسكر حقوقى ، پس از آن به تكميل و تزييد پايان نامه ، سالى چند مشغول شد ، او حتّى در مأموريت دانشگاهى اش به دانشگاه استراسبورگ بيكار ننشست و مطالعه و يادداشت بر آن مقوله را تداوم بيشترى بخشيد ، آنگونه كه آن پايان نامه فزون از دو هزار صفحه يادداشت شد.
دكتر عسكر حقوقى در مهر 1345 از سفر فرانسه به تهران بازگشت و يادداشتهايش را به دكتر محمد معين ارائه داد ، دكتر معين او را برانگيخت تا تأليفش را به دانشكده ادبيات و علوم انسانى بنماياند ، كه اگر تأييد و تصويب شد ، آن را براى چاپ به مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران بسپارند.
با تأييد شوراى دانشكده ادبيات ، تأليف جامع دكتر عسكر حقوقى سرانجام به سال 1346 در 3جلد در تيراژ يكهزار و دويست مجلد چاپ و منتشر شد. ۲
على رواقى هم در مجله راهنماى كتاب مقاله بلندى درباره پژوهش حقوقى منتشر كرده و اينگونه به معرفى اين اثر پرداخته است:
كتاب حاضر رساله دكترى مؤلّف مى باشد كه دو مجلد آن چاپ شده است و آن

1.اين پايان نامه در دانشكده ادبيات دانشگاه تهران دفاع شد.

2.تفسير روض الجنان ، به كوشش مراقبى ، ج۱ ، ص۳ـ۴ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
210

ابوالفتوح انجام داده است . حتّى پايان نامه دانشگاهى خود را در اين موضوع گرفت و بعدا با تكميل آن، كتاب حاضر را در سه جلد منتشر نمود . در واقع كتاب حقوقى گسترده ترين تحقيق به شيوه علمى درباره ابوالفتوح است . البته حقوقى از موضع بررسى تفسير روض الجنان اقدام به تأليف كرده ، ولى در جاهاى مختلف كتابش به زندگى و وفات ، تحليل و تدريس ، وعظ و خطابه ، آثار و فعّاليتها و ديگر ابعاد زندگانى ابوالفتوح پرداخته است .
از منظر تاريخى، اين اثر بسط علمى و تاريخى مطالب كوتاهى است كه در كتابهاى شاگردان و معاصران ابوالفتوح درج شده است . بيان اين تحول علمى ، با زبان آمار، اينگونه است كه گزارشهاى مندرج در كتابهاى معالم العلماء ابن شهرآشوب و الفهرست منتجب الدين كه بعد از حذف مطالب تكرارى از يكصد كلمه تجاوز نمى كند، در كتاب حاضر به چندصدهزار كلمه تحول يافته است . به عبارت ديگر، مطالب درباره ابوالفتوح حدودا /000/2 برابر شده است . در پژوهشهاى دينى، مورد ابوالفتوح ، سوژه مناسبى است كه از اين نظر يعنى بسط و تحول دانش و كميت تحليلها و گزارشها بررسى موردى شود تا چگونگى توسعه علوم و موضوعاتى علمى كشف شود . پس از اين بررسى مى توان الگويى طرح كرد كه در مورد بسيارى از موضوعات دينى و تاريخى قابل اجرا و انطباق است .
پس از اين مقدمه به بررسى محتواى كتاب آقاى حقوقى مى پردازيم. اين كتاب شامل اين مباحث است :
جلد اول: 1 . شرح حال ابوالفتوح. 2 . مختصّات نسخه هاى خطى. 3 . سبك و خصوصيات دستورى و لغوى و املايى تفسير. 4 . مباحث تاريخى تفسير . 5 . جنبه هاى كلامى ـ فقهى.
جلد دوم : احاديث اين تفسير را استخراج و شماره بندى كرده است . كل اين جلد 490صفحه است كه 440 صفحه آن به روايات نبوى صلى الله عليه و آله اختصاص دارد كه 1820 روايت مى باشد و تا شماره 2017 ، از ائمه عليهم السلام روايت آورده است . يعنى در اين بيست جلد ، حدود 200 روايت از ائمه عليهم السلام در تفسير وجود دارد . روايات نبوى صلى الله عليه و آلهمعمولاً

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 68526
صفحه از 293
پرینت  ارسال به