در خاتمه مستدرك رئيس المفسرين و صاحب رياض و روضات و ديگران او را ترجمان كلام اللّه مى دانند . اين سه تعبير شايسته ترين تعبيراتى است كه با شخصيت كامل ابوالفتوح تطبيق مى كند.
اين مرد بزرگ ، جامع ميان سعادت دارين بوده ، زيرا گذشته از عظمت و اصالت خانوادگى و مقام پر افتخار خودش در ميان علماى شيعه ، داراى دو فرزند دانشمند بوده است ، كه شيخ منتجب الدين خود ابوالفتوح را بدين گونه نام مى برد شيخ امام جمال الدين ابوالفتوح حسين بن على بن محمد خزاعى رازى ، عالم و واعظ و مفسر و متدين .. . و دو پسرش را بدين سان ياد مى كند : اول صدر الدين على فقيه با ديانت و دوم شيخ امام تاج الدين محمد عالم ورع . ^۱

نمازى شاهرودى، على (1293ـ1363)

مستدرك سفينة البحار. تهران، بنياد بعثت 1406ق/ 1365.
اين كتاب تكمله سفينة البحار نوشته شيخ عباس قمى است و در بخشى از آن به ابوالفتوح پرداخته است :
الشيخ ابوالفتوح الرازى هو جمال الدين الحسين بن على بن محمد بن احمد الخزاعى الرازى النيسابورى الشيخ الإمام السعيد قدوة المفسرين ترجمان القرآن المبين عالم واعظ مورخ فقيه اديب صاحب شرح الشهاب و تفسير روض الجنان و غيرهما و كان من احفاد عبداللّه بن بديل الخزاعى و قبره فى صحن حمزة بن موسى الكاظم عليه السلام فى مزار عبدالعظيم الحسنى و عليه اسمه و نسبه بخط قديم و هو احد مشائخ ابن شهرآشوب يروى عن جماعة ، منهم والده الشيخ على و كان من اجلّة الفضلاء عن ابيه الشيخ الجليل ابى سعيد محمد بن احمد بن الحسين النيسابورى و كان كما عن المنتجب ثقة عين حافظ له تصانيف عن والده احمد عن الشيخ والسيدين . و منهم عم والده الشيخ الجليل المفيد الحافظ عبدالرحمن بن احمد

درباره ابوالفتوح در دوره جديد است . آغاز آن اينگونه است :
ابوالفتوح رازى ، كه از دانشمندان بزرگ اواسط سده ششم هجرى و هم عصر امين الدين طبرسى است ، از بزرگان مفسرين شيعه است . تفسير معروف او ، به نام روض الجنان كه نخست در پنج جلد و اخيرا در ده مجلد به قطع وزيرى منتشر شده، از نفائس كتب علمى و مذهبى است كه به زبان فارسى شيواى عصر خود حقائق قرآن مجيد و آيات كتاب آسمانى ما را مورد بحث و بررسى قرار داده و تفسير كرده است .
سپس به تبار و خاندان او اشاره كرده است: ابوالفتوح رازى از دودمان بُدَيل بن وَرقاء خُزاعى است. ^۱ از روزگاران پيش گروهى از فرزندان اين مرد به كشور ايران كوچ كرده و در نواحى شمال شرقى مانند نيشابور و سبزوار و غيره سكنى گزيده و معروف به خزاعى و بديلى و بديليان گشته اند. مردان نامى قبيله خزاعه در ميان قبائل عرب اين افتخار را دارند كه هم پيمانان پيغمبر(ص) و رازداران آن حضرت بوده اند.
بحث ديگر دوانى بررسى پدران و اعمامِ دانشمندِ ابوالفتوح است : جد دوم ابوالفتوح ، احمد بن حسين خزاعى نيشابورى ساكن رى دانشمندى معتبر و از شاگردان سيدرضى و سيدمرتضى و شيخ طوسى بود . برادرى به نام محسن بن حسين داشت كه از مشاهير رى بود .
دوانى زندگينامه تمامى مشاهير و عالمان خاندان ابوالفتوح را آورده و آثار آنها را معرفى كرده است . نيز شاگردان و استادان او را تراجم نگارى و آثار آنها را گزارش كرده است .
همچنين در يك بخش، مفصلاً به آثار ابوالفتوح پرداخته است ؛ به ويژه تفسير روض الجنان را در دو صفحه گزارش كرده است . بعد از آن آراى ديگران درباره او را اينگونه آورده است : ^۲
علامه مجلسى در مقدمه بحار الانوار ، ابوالفتوح را محقق نحرير و علامه نورى