مى پردازند كه به دليل اهميت اين مطلب عينا نقل مى شود :
نكته مهم ترى كه محدّث در تحقيق خود بدان متوجه شده ، موضوعى است كه بر روى تاريكيهاى مربوط به سال درگذشت ابوالفتوح پرتوهايى سزاوار توجه مى افكند . اين مطلب ابتدا در مقدمه تفسير گازر ، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان ، ابوالمحاسن حسين بن الحسن الجرجانى آمده و بعد عينا در جلد نخست تعليقات نقض نقل شده است.
در ادامه مى نويسند : حاصل مطلب از اين قرار است كه، ميرزا محمدصادق بن محمدصالح آزادانى اصفهانى دركتاب شاهد صادق ، در فصل هفتاد و نهم از باب سوم ضمن ذكر سال وفات بزرگان اسلام از سال اول تا سال 1042ق ، ذيل سال پانصد و چهلم گفته است : «540 ابوالفتوح خزاعى درگذشت».
مرحوم محدّث اين تاريخ را با سه تاريخ اجازه كه از ابوالفتوح به دست آورده ، متناقض يافته است :
نخستين اجازه را بر پشت صفحه اول از نسخه اى از تفسير ابوالفتوح كه در ماه صفر 980 به خط احمد بن شكراللّه نوشته شده، به اين شرح ديده است :
صورة اجازة الشيخ المفسّر : أجزت للأجل العالم الأخصّ الاشرف ... (ادام اللّه توفيقه و تسديده) أن يروى عنّى هذا الكتاب من اوّله إلى آخره على الشّرائط المعتبرة فى هذا الباب من اجتناب الغلط والتّصحيف . كتبه الحسين بن على بن محمد ابوالفتوح الرازى ثمّ النيسابورى ثمّ الخزاعى ، مصنّف هذا الكتاب ، فى اواخر ذى القعدة سنة سبع و أربعين و خمسمائة حامدا للّه تعالى و مصليا على النّبى وآله.
اين اجازه را ابوالفتوح در اواخر ذى قعده 547 نوشته كه ظاهرا پس از پايان تأليف تفسير بوده است . مسلّم است كه اين اجازه بر پشت نسخه اى نوشته شده كه در زمان خود او نوشته شده و بايد از نسخه هاى اصيل و آغازين تفسير بوده باشد . سپس همان يادداشت بر پشت نسخه مورّخ 980 يا نسخه دومى كه اين نسخه از روى آن استنساخ گرديده نقل شده است .
از روى قرينه مى توان يقين داشت كه تفسير ابوالفتوح در 547 يا سالى چند پيش از
