239
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

با او مى پردازد، در چند گروه ، دسته بندى كرده است : مباحث لغوى، مباحث فقهى ، مسائل نحوى ، قصص و تاريخ.
پايان بخش اين مقاله اينگونه است : با درود به روان پاك خردورزان و گرانمايگانى چون طبرى آملى و ابوالفتوح خزاعى نيشابورى كه فرهنگ نامدار و كرامند اسلام و ايران را اعتلا بخشيدند .

حسينى دشتى، سيد مصطفى

معارف و معاريف. چاپ اول: 1369 . چاپ دوم: قم، انتشارات دانش، 1376 . چاپ سوم : تهران ، مؤسسه فرهنگى آرايه ، 1379 .
نويسنده با تكيه بر دو مأخذ لغت نامه دهخدا و دايرة المعارف تشيّع به تدوين مقاله پرداخته است . درباره نقش ابوالفتوح در سلسله اسناد روايات نوشته است: ابوالفتوح از پدر خود على و او از پدر خويش روايت مى كند و همچنين روايت مى كند از عم خود و او از پدر خويش كه هم جدّ صاحب عنوان است . و جدّ او روايت مى كند از پدر خود از شيخ مفيد عبدالجبار بن على مقرى رازى و نيز از شيخ ابى على بن شيخ طوسى و جميع آنان روايت از شيخ طوسى كنند . و از ابوالفتوح ، صاحب تفسير ، شيخ فقيه عبداللّه بن حمزه طوسى و رشيد بن شهرآشوب و منتجب الدين بن بابويه قمى روايت كنند. ۱
درباره مقبره ابوالفتوح هم مطلبى به اين شرح دارد : سيدمحمدكاظم بن محمد يوسف بن محمدباقر طباطبائى كه متصدى طبع اين تفسير در طهران بوده است بر قسمت اخير سخن قاضى نوراللّه يعنى بودن قبر ابوالفتوح در اصفهان اعتراض كند و گويد حاجى ملاباقر شهير به طهرانى در كتاب جنة النعمى آورده است كه : دوم كسى از علما كه در رى مدفون است شيخ ابوالفتوح صاحب الاصل الاصيل قدوة المفسرين من اهل التنزيل و التأويل حسين بن على بن محمد بن احمد خزاعى رازى است . و مزار وى به صحن حضرت امامزاده حمزه از سوى راست مدخل در پيش حجره اول

1.معارف و معاريف ، ج۱ ، ص۵۰۱ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
238

و كمتر به پژوهش از خود اقدام كرده اند . نيز در هر موضوع تكه هاى مآخذ مهم را به ترتيب تاريخى نقل كرده و ذيل هر قطعه نظر خود را نيز مى نوشته اند. اينگونه تحليل و بررسى كه متناسب با پژوهشهاى تصحيحى و كارهاى مرجع است و كارآمدى فراوان دارد، نوشتار ياحقى ـ ناصح را متمايز ساخته است . البته اكثر مطالب عرضه شده در اين نوشتار در نوشته محمد قزوينى كه با عنوان خاتمة الطّبع چاپ شده هم مشاهده مى شود .
«طبرى و ابوالفتوح»، يادنامه طبرى. چاپ اول: تهران، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت فرهنگ و آموزش عالى. 1369. ص318ـ333.
خلاصه اين مقاله با اين مشخّصات چاپ شده است: «طبرى و ابوالفتوح»، خلاصه مقالات سمينار طبرى، تهران، 1368، ص78ـ79 .
ياحقى اين مقاله را به همايش بزرگداشت طبرى ارائه كرده است. نويسنده كه استاد دانشكده ادبيات دانشگاه فردوسى است و درباره ابوالفتوح پژوهشهايى انجام داده است و نيز با محمد ناصح تفسير ابوالفتوح را منتشر كرده است، به مناسبت يادواره طبرى در مقاله «طبرى و ابوالفتوح» به تحليل مقايسه اى اين دو نفر پرداخته است .
ياحقى ، با تحليل شرايطى كه طبرى ، تأليف تفسير را آغاز كرد ، اين مقاله را شروع مى كند و شرايط عمومى زمانى و ويژگى كلى تفسير طبرسى را مى شمارد . آن گاه كار خودش را كه تصحيح تفسير ابوالفتوح است ، معرفى مى كند و گزارش مى دهد كه يكى از منابع مهم او تفسير طبرى بوده است . از اين رو تفاوتها و تشابه هاى اين دو را در جريان تصحيح يادداشت مى كرده است و اين مجموعه محصول آن نوشته ها است .
ياحقى مدعى است كه ابوالفتوح به دوگونه مستقيم و غيرمستقيم از طبرى بهره بُرده است ؛ به اين معنا كه يا بدون ذكر نام ، نكات و برداشتهاى طبرى را در اثر خود آورده يا به طور مستقيم به نقل قول از طبرى پرداخته است.
نويسنده مواردى را كه ابوالفتوح از طبرى ياد مى كند و به مخالفت يا به موافقت با

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 68533
صفحه از 293
پرینت  ارسال به