چاپ شد . آقاى ناصح در مورد اين پژوهش چنين مى نويسد :
مبناى كار بنده در اين مورد ، تطبيق و مقايسه آن بخش از ترجمه تفسير روض الجنان و روح الجنان است كه به عنوان مجلّدات 16 و 17 به وسيله همكار عالم و دانشمندم دكتر ياحقى و بنده ناچيز تصحيح شده است.
در تصحيح اين دو جلد از مجلّدات بيستگانه تفسير ابوالفتوح ـ كه به دليل كهنگى نسخه ، نخستين مجلّداتى بود كه مقدّم بر ديگر مجلّدات تصحيح و چاپ شد ـ اساس كار مصحّحان نسخه اى بوده است نفيس و كهن از تفسير ياد شده كه از آيه 49 سوره احزاب (34) آغاز مى شود و تا آخر سوره فتح (48)ادامه دارد . اين نسخه به شماره 1336 در كتابخانه آستان قدس رضوى محفوظ است و در تاريخ ربيع الأوّل 556 ق به دست كاتبى آگاه و امين به نام حيدر بن محمد بن اسماعيل بن سليمان ابراهيم اردلانى نيشابورى كتابت شده و از جهت اتقان ، اعتبار و اصالت ، كهنترين بخش از مجموعه نسخه هاى تفسير ابوالفتوح است كه تاكنون شناخته شده است . مصحّحان اين دو جلد از تفسير ابوالفتوح ، به شرح اين نسخه و ويژگيهاى آن در مقدمه جلد شانزدهم پرداخته اند . پس پرداختن به وجوه مختلف اين نسخه و نقد و نظر در باب آن در حال حاضر ضرورتى ندارد. امّا آنچه در اين حال و مقام اهميّت دارد ، ذكر چگونگى ترجمه آيات قرآنى اين تفسير است و بيان استحكام و درستى و اعتبار و استوارى و شيوايى مطالب و قوت و احاطه مترجم در نقل معادلهاى تازى به زبان فارسى و مقايسه ترجمه آيات اين بخش از قرآن كريم با ترجمه پرارج تفسير طبرى . توضيح مطلب اينكه ترجمه آيات اين قسمت از تفسير ابوالفتوح با هيچكدام از نسخه بدلها ـ كه مربوط به نسخ ديگر تفسير ابوالفتوح است در قرون بعدى ـ چندان هماهنگى و همخوانى ندارد ، تا آنجا كه در تصحيح اين دو مجلّد مصحّحان كمتر مجال آن را داشته اند كه از نسخه بدلها چيزى كه مفيد فايده اى باشد بياورند ؛ و يا مثلاً به موردى از نسخه بدلها برخورند كه متن اساس كارشان را مورد تأمل قرار دهد و احيانا انتخاب ايشان را در ترجيح كلمه اى بر كلمه اى ديگر ـ سواى آنچه در نسخه اساس آمده است ـ دگرگون سازد ، و عجب اينكه همين قسمت از تفسير ابوالفتوح ، از

فكرت ، محمد آصف (متولد 1315)

فهرست الفبايى كتب خطى كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى ، چاپ اول: مشهد ، كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى ، 1369 .
ضمن بررسى نسخه هاى متعلّق به تفسير ابوالفتوح ، درباره خود او هم نكات كوتاه دارد . براى نمونه در جايى نوشته است:
روض الجنان ( ـ و روح الجنان فى تفسير القرآن) فارسى ، تفسير ، از شيخ ابوالفتوح حسين بن على خزاعى رازى (سده 5 و 6 ق) :
1336 (نسخ حيدر نيشابورى ، 556 ق) ، 1338 (نسخ ابوزيد ، 557 ق) ، 1333 (نستعليق محمد نيشابورى ، 848 ق) ، 1334 (نسخ محمد نيشابورى ، 848 ق) ، 1334 (نسخ محمد نيشابورى ، 849 ق) ، 1332 (نستعليق فريد ، 947ق) ، 1331 (نستعليق عبدالغفار قرشى ، 949ق) ، 7694 (نستعليق محمد شفيع سبزوارى ، 1072ق ، شيراز) ، 7692 (نستعليق ، بى تا) .
اين فهرست علاوه بر معرفى نسخه ها و بيان ويژگيهاى آنها، سده زيست ابوالفتوح و نام پدر و جد و نسبت و كنيه او را آورده است.

ناصح، محمد

«ترجمه آيات تفسير طبرى و ابوالفتوح». يادنامه طبرى. چاپ اول: تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت فرهنگ و آموزش عالى ، 1369 ، ص299ـ317.
خلاصه اين مقاله با اين مشخّصات چاپ شده است: «ترجمه آيات تفسير طبرى و ابوالفتوح رازى» خلاصه مقالات سمينار طبرى، تهران، 1368، ص69ـ70 .
نويسنده از استادان دانشكده ادبيات دانشگاه فردوسى مشهد است . به هنگام تصحيح تفسير ابوالفتوح در جوانب اين اثر پژوهشهاى عميقى انجام داد و بعضى از آنها را منتشر كرد . اين تحقيق درباره ترجمه فارسى آيات در تفسير ابوالفتوح است . ناصح اين ترجمه را با اولين ترجمه فارسى قرآن كه در تفسير طبرى مندرج است، مقايسه كرده و نتايجى هم گرفته است . به دليل مناسبت و ربط اين پژوهش با طبرى ، در يادنامه او