249
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

آن گاه قديميترين پژوهشهاى درباره ابوالفتوح را معرفى مى كند: قديمى ترين ترجمه اى كه از او به دست است، به قلم دو نفر از معاصرين و شاگردان اوست. يكى شيخ ابوالحسن على بن عبيداللّه الحسين بن بابويه رازى ديگرى رشيد الدين ابوجعفر محمد بن على بن شهرآشوب (درگذشت 588 قمرى) . پس از اين دو در كتاب نزهة القلوب از حمداللّه مستوفى است كه در سنه 740 تأليف شده و از ابوالفتوح ذكرى به ميان آورده است .
پس از آن ملا احمد اردبيلى متوفى در سنه 993 است كه در اواخر فصل راجع به مذهب صوفيه و ذم عقائد ايشان از كتاب حديقة الشيعه به احوال ابوالفتوح اشاره مى نمايد.

جلاليان ، حبيب اللّه

تاريخ تفسير قرآن كريم ، تصحيح محمدرضا آشتيانى ، چاپ اول ]1370] ؛ چاپ چهارم : تهران ، انتشارات سوره ، 1378.
نويسنده در بخشى از كتاب، مفسران شيعه را طبقه بندى كرده و در طبقه ششم از هفت مفسر ياد مى كند : 1 . سيدمرتضى علم الهدى (درگذشت 436ق) نويسنده كتاب امالى كه حاوى تحقيقات ارزنده اى در تفسير قرآن است و كتاب المحكم و المتشابه؛ 2 . سيدرضى مؤلّف كتاب حقائق التنزيل و دقائق التأويل كه فقط جلد پنجم آن از اول سوره آل عمران تا اواسط سوره نساء ، در دسترس است . كتابهاى المتشابه فى القرآن و المجازات القرآنية از اوست ؛ 3 . شيخ الطايفه ، ابوجعفر طوسى (درگذشت 460ق) مؤلّف التبيان الجامع لكلّ علوم القرآن؛ 4 . قطب الدين راوندى مؤلّف كتاب خلاصة التفسير . ۱ 5 . شيخ ابوالفتوح رازى مؤلّف كتاب روض الجنان فى تفسير القرآن معروف به تفسير ابوالفتوح رازى؛ 6 . امين الدين طبرسى مؤلّف كتابهاى ، مجمع البيان فى علوم القرآن ، الوسيط فى علوم القرآن، جوامع الجامع است؛ 7 . شيخ معزّ الدين سمان مؤلّف كتاب البستان فى تفسير القرآن.

1.تاريخ تفسير قرآن كريم ، ص۲۰۵ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
248

اين نوشتار اولين و مهمترين پژوهش درباره ديدگاههاى ادبى ابوالفتوح از منظرترجمه شناسى است .

سلماسى زاده، جواد (متولد 1295)

تاريخ ترجمه قرآن در جهان، تهران، امير كبير، 1369، ص101ـ102 .
نويسنده در مورد اجداد ابوالفتوح به نكاتى اشاره كرده كه اهمّ آنها گزارش مى شود: ابوالفتوح رازى، هوالشيخ الامام الجليل قدوة المفسرين، ترجمان كلام اللّه ، جمال الدين الحسين بن على بن محمد بن احمد بن الحسين بن احمد الخزاعى الرازى است كه در اثناء تفسير در دو مورد اشاره به نياكان و خاندان خود نموده است. در جاهايى تصريح مى كند كه از اولاد نافع بن بديل بن ورقاء است. اولى در تفسير آيه «وَلا تَحْسَبَنَّ الذينَ قُتلوا فى سَبيل اللّه اَمواتا بَلْ اَحياءٌ عِنْدَ رَبّهمْ يُرزَقون» (سوره آل عمران، جلد اول، صفحه 683). دومين بار در سوره الفتح جلد 5 صفحه 103 در تفسير آيه «هُمُ الذين كَفروا وَ صَدّوكُم عَنِ الْمَسجِدِ الحَرامِ وَالْهدَىَ مَعكوفا اَنْ يَبلُغَ مَحِلَّهُ».
بديل بن ورقاء الخزاعى در سال چهارم هجرت در واقعه بئرمعونه به درجه شهادت رسيد. اين خاندان مانند عده كثيرى از خاندانهاى عربى الاصل به علت طول اقامت در ايران و خلط و آميزش با ايرانيان به كلى ايرانى و زبانشان فارسى شد. عدّه اى از خاندان ابوالفتوح، در زمره اهل علم و فضل و از اجله علماء و فقهاء و محدثين شيعه اماميه بودند.
سپس به پدر و پسران ابوالفتوح پرداخته و مى نويسد: پدر مؤلّف على بن محمد بن احمد خزاعى است كه مرحوم نورى در مستدرك الوسائل (ج 3، ص488) او را از اجله فضلاء دانسته است. سلماسى زاده سپس به پسران ابوالفتوح اشاره مى كند و مى نويسد: دو پسر ابوالفتوح به نامهاى شيخ صدرالدين على و شيخ تاج الدين محمد، جزء دانشمندان فقيه و فاضل و متدين بودند. ۱

1.فهرست، منتجب الدين.

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 68488
صفحه از 293
پرینت  ارسال به