267
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

معرفى شخصيت ابوالفتوح هم پرداخته است.
نويسنده ابتدا نسب شناسى ابوالفتوح را تا نافع بن بديل خزائى را آورده ، آن گاه به تفصيل نياكان او را توضيح مى دهد . سپس به تاريخ تولد او پرداخته و نظرات مختلف را تحليل كرده است :
راجع به تاريخ تولد و وفات او مدركى در دست نيست . محمدخان قزوينى كه مقدمه اى بر چاپ اول تفسير ابوالفتوح نوشته است ، با قرائنى مى گويد كه وى از علماء قرن ششم بوده است. و نسخه اى از جلد شانزدهم تفسير ابوالفتوح در دست است كه تحرير سال 556 است . و نسخه ديگر از جلد يازدهم كه از روى نسخه مورخ 533 نوشته شده است و نسخه اى از جلد آخر مورخ 557. پس معلوم مى شود تأليف كتاب قبل از اين تاريخ ها بوده است. در تاريخ 552 به يكى از علما اجازه روايت داده است . پس در اين سال زنده بوده است. ۱
پس از تولد ، محل زيست و مقبره ابوالفتوح پرداخته است :
ابتدا در حجاز بوده و بعد به خراسان و نيشابور آمده و اواخر را در رى گذراند. از اين رو گفته مى شود (ابوالفتوح رازى نيشابورى). صاحب كتاب تاريخ اصفهان كه معاصر او بود مى گويد من در رى بودم كه ايشان از دنيا رفتند.
قبرشان در رى در كنار حضرت عبدالعظيم حسنى(ع) است. صاحب كتاب نزهه القلوب (كه از قرن هشتم است) در كتاب خود كه يك كتاب جغرافيايى است و نام شهرها و بخش ها را به ترتيب الفبا ياد مى كند و توضيحاتى مى دهد به شهررى كه رسيده ، گفته است يكى از افرادى كه در اين شهر مدفون هستند ابوالفتوح رازى است. ۲
سپس نويسنده به آثار ابوالفتوح مى پردازد ؛ بويژه روض الجنان را به تفصيل گزارش كرده و ابعاد آن را تحليل مى كند . به دليل جديد بودن برخى مطالب مربوط به روض الجنان در فصل اول گزارش شده است .

1.آشنايى با تفاسير ، ص۱۱۶ـ۱۱۷ .

2.همان ، ص۱۱۷ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
266

زندگينامه ابوالفتوح پرداخته شده است. ولى به دليل نداشتن نكات ابتكارى و جديد از نقل مطالب آنها خوددارى شد.

حاج سيد جوادى، سيد كمال (زير نظر)

اثر آفرينان ، با همكارى عبدالحسين نوايى ، تكميل حسين محدث زاده و حبيب اللّه عباسى ، تهران ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى ، 1377 .
نخبگان و فرهيختگان ايرانى در اين كتاب در قالب مقالات كوتاه معرفى شده اند. درباره ابوالفتوح هم به عنوان يك نخبه ايرانى مقاله اى كوتاه درج شده است . اين مقاله نكته تازه اى ندارد . درباره شخصيت و نياكان و خاندان ابوالفتوح چنين گزارش شده است :
اصلاً از نيشابور بود ولى در رى مى زيست . نسبش به بديل بن ورقاء خزاعى ، صحابى مشهور ، مى رسد . خانواده وى همه اهل فضل و دانش بودند و خود نيز در رى از واعظان معروف بود . شيخ ابوالفتح از پدر و عم خود و نيز از شيخ عبدالجبار رازى و شيخ ابوعلى طوسى روايت كرده و به واسطه ايشان از شيخ طوسى روايت مى كند . وى معاصر زمخشرى و از مشايخ ابن شهرآشوب و منتجب الدين بن بابويه بود . در شهررى وفات يافت . و مقبره اش در بقعه امامزاده حمزه در شاهزاده عبدالعظيم معروف بود. ۱
مبحث بعدى اين مقاله گزارش آثار ابوالفتوح است .

استادى، رضا (متولد 1316)

آشنايى با تفاسير قرآن مجيد و مفسران ، قم ، مؤسسه در راه حق ، 1377.
نوشته مفصلى درباره ابوالفتوح و آثارش است ، اما به دليل اينكه نويسنده درصدد معرفى تفسيرهاى شيعه بوده ، اصالتا به روض الجنان پرداخته و ضمن آن به

1.اثرآفرينان ، ج۱ ، ص۱۸۲ـ۱۸۳ .

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 67834
صفحه از 293
پرینت  ارسال به