درباره تاريخ تولد و وفات او از قول مرحوم قزوينى مى نويسد : آقاى قزوينى در ص634 ج 5 تفسير (خاتمة الطّبع) نگاشته اند: ظن غالب اين است كه ابوالفتوح در اواسط قرن ششم هجرى وفات يافته و در ص638 تاريخ تأليف تفسير را ميان سال 510 و 556 دانسته اند. نگارنده از عبارت موجود در آخر نسخه كهنه كتابخانه رضويه (ج1 ص44) استفاده مى كند كه در همان سال نگارش (556) يا سال پيش از آن تأليف گرديده است.
درباره برخى آثار ابوالفتوح گزارش مى دهد كه : تفسير روح الاحباب و روح الالباب نام دارد و شرح شهاب الاخبار محمد بن سلامه قضاعى اثر ديگر او است . صاحب روضات در ص184 به نقل از رياض العلماء تأليف رساله يوحناء بنى اسرائيلى بفارسى و رساله حسنيه (در ايران مكرر چاپ شده) و تبصرة العوام در ملل و نحل (اين كتاب تأليف سيدمرتضى بن الداعى مى باشد و چند بار در ايران چاپ شده) را نيز به ابوالفتوح نسبت داده و جز كتاب اخير نسبت آن دو رساله را تأييد كرده اند و از تفسير عربى وى كه در مقدمه اين تفسير تأليف آن را وعده داده اند اثرى نيست (نگارنده شنيده بود كه دانشمند معاصر شيخ آقابزرگ طهرانى مؤلّف كتاب بزرگ الذريعة إلى تصانيف الشيعة به نسخه اى از اين تفسير دست يافته شرحى به ايشان عرض و استعلام از واقع نمود ، در جواب مرقوم فرموده اند كه من تا به حال دست نيافته ام ليكن يكى از هنديها كه به عتبات مشرف شده بود و وجود آن را در يكى از كتابخانه هاى هند خبر داد و بنا شد كه نمونه اى از آن را در مراجعت بدانجا استنساخ و براى ما بفرستد اما تاكنون نفرستاده است).
اين تفسير يكى از كتابهاى بسيار مفيد و ادبى و از يادگارهاى خوب زبان پارسى است و در حدود (1200000) بيت كتابت دارد ، و مؤلّف آن را روض الجنان نام گذارده و اينك مشهور به تفسير شيخ ابوالفتوح گرديده است ، علامه شهير آقاى قزوينى شرح بسيار مفصلى در معرفى از اين تفسير و مؤلّف آن به نام خاتمة الطّبع همين كتاب در فروردين ماه سال 1315 مرقوم و در آخر مجلد پنجم اين تفسير (ص615ـ656) چاپ

است . اين يادداشت به قلم محمدكاظم بن محمديوسف بن محمدباقر طباطبايى حسينى تبريزى درباره كتاب روض الجنان و شخصيت ابوالفتوح است . اين نوشته در اصل در ابتداى جلد اول چاپ اول آمده است . ^۱
مقدمه آقاى مراقبى، با معرفى «خاتمة الطّبع» قزوينى آغاز مى شود . بعد از آن به معرفى پژوهش مفصل عسكر حقوقى درباره ابوالفتوح و تفسيرش مى پردازد و در ادامه تحليلى از عصر ابوالفتوح و شرايط رى عرضه مى كند. ^۲
مقدمه مراقبى برخلاف ديگر مقدمه ها كه به زندگينامه مؤلف و نسخه شناسى و محتواى كتاب مى پردازند ، بيشتر به اختلافات شيعه با اهل سنت و جايگاه و نقش ابوالفتوح در اين اختلافات پرداخته است . مهمترين بخش مقدمه مراقبى تلاش او براى نشان دادن جايگاه و منزلت او در بين دانشمندان شيعه است كه از شيخ صدوق و اسكافى آغاز مى كند و ويژگيهاى فكرى هر يك را برمى شمارد تا به ابوالفتوح مى رسد و تمايزهاى او از ديگران را روشن مى كند. ^۳

انوار ، سيدعبداللّه (متولد 1303)

فهرست نسخ خطى كتابخانه ملى ايران ، تهران ، كتابخانه ملى ، 1379.
نويسنده ذيل معرفى نسخه هاى روض الجنان به ابوالفتوح هم پرداخته است . گزارش او چنين است :
جمال الدين ابوالفتوح حسين بن على بن محمد بن احمد بن حسين بن احمد خزاعى رازى از علماء اماميه وعاظ قرن ششم هجرى بود و نسبت وى به بديل بن ورقاء كه از صحابه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله بوده مى رسد و منتجب الدين مؤلّف فهرست متولد به سال 504 ق و متوفى به سال 585 ق و ابن شهرآشوب مازندرانى مؤلّف معالم العلماء متوفى به سال 588 ق به تصريح خود در دو كتاب نام برده بالا شاگرد وى بودند.