285
مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي

اين مقاله در دانشنامه هاى انگليسى و غربى و جديد، جزء بهترين نوشته ها درباره ابوالفتوح است، ولى بسيار كوتاه است و نتوانسته آنگونه كه شايسته شخصيت ابوالفتوح است، او را معرفى كند.
يارشاطر دانشنامه ايران و اسلام (چاپ اول: تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1354) را هم مديريت كرد، ولى اين دانشنامه مقاله اى درباره ابوالفتوح ندارد.
Rieu, C. Catalogue of the persian manuscripts. London , British Museum, 1979 - 1983 , Vol.3, P. 72, 10, 30. «ريو» ۱ در اين كتاب (فهرست نسخ فارسى موزه بريتانيا)، اطلاعاتى درباره برخى آثار مرتبط با ابوالفتوح عرضه كرده است. اما او كتاب تبصرة العوام را تأليف سيد مرتضى علم الهدى مى داند كه درنيمه اول قرن هفتم مى زيسته و غير از سيد شريف مرتضى علم الهدى (355ـ436) ۲ بوده است. به نظر ريو او و در اواسط قرن هفتم در خراسان زندگى مى كرده است و اطلاع چندانى در كتب رجال شيعه از او مذكور نيست. در چاپهاى مختلف كتاب تبصرة العوام، البته غير از چاپ مرحوم عباس اقبال آشتيانى به سال 1313 «سيد مرتضى المقلب بعلم الهدى» به عنوان پديدآورنده معرفى شده است.
كتاب تبصرة العوام داراى بيست و شش باب و در بررسى فرقه هاى غير اسلامى و اسلامى است. در ضمن فرق اسلامى، فرق صوفيه و بعضى از مشايخ صوفيه هم ذكر شده است. از باب نوزدهم كتاب به بعد درباره اعتقادات و آموزه ها و آثار شيعه و مدافعات اين فرقه و ذكر فضايحى از بنى اميه و مسائلى از مذهب اماميه است. ۳

1.Rieu

2.تاريخ ادبيات بروكلمن، چاپ ليدن، ۱۹۴۳، ج۱، ص۵۱۰ـ۵۱۲.

3.تاريخ ادبيات ايران ، ج ۲ ، ص۹۶۴ـ۹۶۵ ، ۱۰۳۳ـ۱۰۳۴ .


مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
284

خود كه در 1950م در پاريس به فرانسوى چاپ شده و دوم كتابى با عنوان Storey . مسلم است كه مقاله اى با اين اهميت نمى تواند مبتنى بر اين دو منبع تأليف شود.
اصل مقاله ابوالفتوح رازى با عنوان Abu al-Futoh Razi در دايرة المعارف اسلام به زبان انگليسى آمده است. اين دايرة المعارف با مشخّصات زير چاپ شده است :
Encyclopedia of Islam, Second Edition, Liden, Brill, 1979, p.120-121.

يارشاطر، احسان ۱ (سر ويراستار)

IRANICA, U. S. A., Boston Heneley, 1985, Vol.1 , P.292. احسان يارشاطر پس از تعطيلى دانشنامه ايران و اسلام ، ايرانيكا را تأسيس كرد. ايرانيكا ، مجموعه مقالاتى از نويسندگان سراسر جهان است كه به سرويراستارى احسان يارشاطر چاپ مى شود . يكى از اين مقالات درباره ابوالفتو ح است . اين مقاله به زبان انگليسى است و توسط يك نفر كشيش كاتوليك به نام مارتين مكدرموت ۲ نوشته شده است. البته او تحقيقات زيادى درباره فرهنگ شيعى دارد و از جمله كتابى در معرفى شيخ مفيد نوشته است.
اين مقاله بيش از يك صفحه نيست و براساس اين منابع تأليف شده است: اعيان الشيعه، روض الجنان، معالم العلماء ابن شهرآشوب، تحقيق در تفسير ابوالفتوح نوشته عسكر حقوقى، روضات الجنات، فهرست از منتجب الدين، بحار الانوار، مجالس المؤمنين از نوراللّه شوشترى، خاتمة الطّبع از محمد قزوينى.
غير از اين منابع اسلامى از يك منبع غربى با اين مشخّصات هم استفاده كرده است:
Le Tafsird'Abul Futuh Razi از H.Masse هانرى ماسه. نامبرده اين مقاله را كه درباره تفسير ابوالفتوح نوشته، به بزرگداشت ويليام ماركوس عرضه كرده و در سال 1950م در پاريس منتشر شده است.

1.Ehsan Yarshater

2.M.J. Mc Dermott

  • نام منبع :
    مأخذ شناسي ابوالفتوح رازي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهريزي، مهدي؛ زماني نژاد، علي اكبر
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1384
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 67841
صفحه از 293
پرینت  ارسال به