كه خواننده مى تواند در كليشه صفحه چهارده جلد يازدهم از چاپ حاضر ملاحظه كند ، نكته هايى را در سرگذشت اين تفسير روشن مى كند :
اين تاريخ چه پايان استنساخ مجلّد حاضر بر دست كاتب اصلى و چه تاريخ ختم اين بخش از تفسير به خامه خود شيخ ابوالفتوح خزاعى بوده باشد ، در هر صورت اين نكته را مسلّم مى دارد كه دست كم تأليف نيمه اول اين تفسير و شايد هم تأليف تمامى آن در سال مذكور (533 هجرى) به پايان رسيده و بنابراين شروع به تأليف آن بايستى سالها پيش از اين و احتمالاً در اوايل دهه دوم قرن ششم هجرى باشد . در اين صورت به احتمال قريب به يقين دستنويس مورد بحث از روى نسخه اى به خطّ مؤلّف و يا نسخه اى مربوط به زمان صاحب تفسير ، كه شايد به رؤيت و تأييد او نيز رسيده ، استنساخ گرديده است ؛ و در اين صورت بطور قطع و يقين بايد اعلام شود كه : تاريخ آغاز به تأليف كتاب پيش از سال 533 بوده است.
چنان كه پيش از اين ديديم مرحوم قزوينى با استدلالهاى محكم تاريخى ، به اين نتيجه رسيده كه «تاريخ تأليف تفسير حاضر از طرفى به ظنّ غالب مقدّم بر حدود 510 نبوده است و از طرفى ديگر به نحو قطع و يقين و به دليل خارجى ـ حسّى [تاريخ تحرير نسخه 134 كتابخانه آستان قدس رضوى ]مؤخر از سنه 556 نيز نمى تواند باشد . پس تاريخ آن محصور خواهد بود مابين حدود 510ـ556». ۱
به هرحال، پژوهشگران هر كدام با تكيه بر روشى تلاش كرده اند تاريخ تأليف اين تفسير را به دست آورند، ولى مهمترين آنها دو روش فوق است كه يكى متكى بر قراين متنى و ديگرى متّكى بر قراين خارجى مى باشد.
ساختار : تفسير روض الجنان تفسيرى است با سبك واعظانه و آنچه درباره اعتقادات كلامى و فقه بيان كرده احتمالاً براى رعايت حال و نياز مخاطبان عامه و فارسى خوان بوده است چنان كه گاهى به مشرب عرفا و صوفيه كه آنان را «اهل معانى
