بزرگ عرب در ادوار نخستين و جاهليّت و بعد مى باشد كه به عنوان استشهاد نقل شده است .
در اين تفسير دقايق صرفى و نحوى و اشتقاق لغات و تحليلهاى بسيار درباره كلام الهى و نكات قرآنى آمده است. از اين نظر اين كتاب ارزشمند است و از جهات مختلف مى تواند براى پژوهشگران و اهل تحقيق مفيد باشد.

روش نويسنده در تفسير خود چنين است كه : آيات ، جدا جدا با ترجمه اى لفظ به لفظ در زير هر آيه نقل مى شود ، سپس آيه را بعد از (قوله تعالى) ذكر مى كند و از جهات صرفى و نحوى ، لغوى به كمك شواهد و وجوه مختلف لغت و اشتقاق به بحث مى پردازد و به نقل حديث يا قصّه و يا مطلبى به اقتضاى سخن روى مى آورد . البته در ذيل تفسير آيات گاهى مباحث فقهى ، اصولى و كلامى مطرح مى گردد كه مؤلّف حق مطلب را ادا مى كند و بحثهاى مربوط به قرائات و جهات دقيق ديگر را روشن مى سازد و هيچ نكته اى بدون دليل و شاهد بيان نمى شود. ^۱
ديدگاههاى ابوالفتوح در تفسير : گرايش كلامى ويژه در اين تفسير مطرح شده است. نيز اين تفسير مشتمل بر نظريات فقهى و برخوردار از سبك ادبى خاصّ است . اين گرايشها در تأليف تفسيرش مؤثر بوده است . ديدگاههاى كليدى و مهم او در اين بخش گزارش مى شود.
ابوالفتوح در مقدمه با سپاس خداوندى كه آورنده پيامبران و امامان است آغاز مى كند. ^۲ اشاره او به امامت نشانگر رويكرد شيعى او است. پژوهشگران به گرايش ابوالفتوح به عرفان و تصوّف و اخلاق اشاره كرده اند:
يكى از خصوصيات اين تفسير اين است كه به نقل مطالبى كه در كتب عرفا و . .. ديده مى شود، گرايش دارد كه اين موارد اصلاً در مجمع و تبيان ديده نمى شود. ^۳

انبوهى از روايات صحيح و سقيم و اسرائيليات ، به ويژه در بخش قصص و فضائل آيات و سوره ها به اين تفسير راه يافته است . با اين حال اين تفيسر در رده تفاسير اجتهادى قرار دارد . ^۱
جامعيت : تفسير ابوالفتوح شامل علوم مختلف است . داراى ابعاد مختلف ادبى ، تاريخى ، كلامى ، فقهى ، روايى و اخلاقى است . يك علت اينكه اين تفسير توانسته به عنوان متنى استوار و قديمى از قرن ششم خود را نشان دهد و در ميان آثار پرحجم و ممتاز ادب فارسى به عنوان يكى از ارزنده ترين آنها جاى خاص خود را باز نمايد ، جامعيت آن است . مفسر در هر مبحث از آغاز كه به تعداد آيه در سوره و مكى و مدنى بودن آن مى پردازد، اين مبحث را پردامنه و جامع بيان مى كند؛ پس از آن وقتى وارد ترجمه مى شود ، يا وقتى به تفسير آيه به آيه مى پردازد و كلمات را شرح و توضيح مى دهد و به نكات ادبى ، صرف ، نحو ، و لغت شناسى جمله مى پردازد در همه اين موارد تحليلهاى جامعى عرضه كرده است و از اقوال مفسرين و آثار صحابه و تابعين در هر زمينه كمك مى گيرد. ^۲
مؤلّف اقوال مفسران معروف مانند ابن عباس و قتاده و سدّى و مجاهد و ديگران را نقل كرده و هيچ يك را غالبا ترجيح نداده است مگر آنكه يكى عامتر باشد. هميشه هر آيه را طورى تفسير كرده كه خاص يك تن و يك قوم و يا واقعه نباشد و عموميت دارد. ديدگاههاى اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن را هم آورده است. نيز از اقوال مشايخ صوفيه و عرفا در اخلاق و زهد و تهذيب غفلت نكرده است . البته علماى پيشين از اقوال صوفيه احتراز نمى جستند و علت آن را بيان كرديم كه چرا به اهل تصوف خوشبين بودند يعنى متصوفانى كه از حدود شرع تجاوز نمى كردند. ^۳
اين تفسير بزرگ از جهات مختلف جامع نكات بسيار مهمّ تفسيرى ، لغوى ، فقهى روايى و كلامى است و مشتمل بر اشعار عربى و فارسى مى باشد كه از شعراى