نصّ و خصوصيت سبب نزول ، سبك پرداختن ابوالفتوح رازى به اسباب نزول ، منابع ابوالفتوح رازى در اسباب نزول ، ملاك نقد سبب نزول .
جايگاه مذهبى : تفسير ابوالفتوح اوّلاً در فرهنگ شيعى منزلت ويژه اى دارد ؛ ثانيا به دليل بررسيهاى تطبيقى در حوزه فرقه هاى اسلامى كه عرضه كرده، در فرهنگ اسلامى هم قابل توجه است. در اينجا تلاش مى كنم جايگاه و منزلت اين تفسير را در فرهنگ شيعى و در بين مسلمانان با تكيه به دو سند يكى از قزوينى و دوم از خود ابوالفتوح روشن سازم. قزوينى رازى(سده ششم قمرى) كه معاصر ابوالفتوح بوده، در كتاب النقص كه در نقد و ردّ اهل سنت نوشته است، به تفسير ابوالفتوح مى پردازد و درباره آن مى نويسد: «نسختهاى بى مر و بى عدد است آن را در طوايف اسلام، و ظاهر و باهر در بلاد عالم» و «ائمه و علماى همه طوايف طالب و راغب اند». ۱
اين دو عبارت نشانگر منزلت اين اثر در بين مسلمانان و فرهنگ اسلامى است.
ابوالفتوح در مقدمه كتاب، تأليف اين اثر را اجابت به درخواست عدّه اى از شيعيان مى داند و چنين مى نويسد: «پس چون جماعتى از دوستان و بزرگان از اماثل و اهل علم و تديّن اقتراح كردند كه در اين باب جمعى بايد كردن، چه اصحاب مارا تفسيرى نيست مشتمل بر اين انواع، واجب ديدم اجابت كردن ايشان و وعده دادن به دو تفسير: يكى به پارسى و يكى به تازى؛ جز كه پارسى مقدم شد بر تازى، براى آنكه طالبان اين بيشتر بودند و فايده هركسى بدو عام تر بود». ۲
در اين نوشته چند مطلب هست كه نشانگر منزلت اين تفسير است. يكى درخواست شيعيان از نويسنده است كه حاكى از جايگاه والاى نويسنده در نزد آنها است. ضرورتا كتاب چنين نويسنده اى هم ارزشمند است؛ دوم فقدان چنين تفسيرى در فرهنگ شيعه است كه با تأليف آن، جاى خالى آن پرشد ؛ سوم كثرت طالبان و عامتر بودن فايده اين تفسير است كه منزلت آن در بين شيعيان را نشان مى دهد.
رويكرد مذهبى: منظور از رويكرد، گرايش علمى، فكرى و اعتقادى است. هر
