253
شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲

۴۵۸.مجمع البيان- به نقل از ابن عبّاس -: يهوديان ، پيروزى مى‏جستند ؛ يعنى پيش از بر انگيخته شدن پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله به نبوّت، مى‏گفتند كه هر گاه او ظهور كند ، به واسطه او بر اوس و خزرج ، پيروز خواهند شد ؛ امّا چون خداوند ، ايشان را از عرب‏ها بر انگيخت ، بنى اسرائيل، به او كفر ورزيدند و آنچه را در باره‏اش مى‏گفتند ، انكار كردند.
مُعاذ بن جَبَل و بِشْر بن بَراء بن معرور ، به يهوديان گفتند: اى گروه يهود! از خدا بترسيد و اسلام آوريد. شما قبلاً زمانى كه ما مشرك بوديم، مى‏گفتيد كه با ظهور محمّد ، بر ما پيروز خواهيد شد و در وصف او سخن مى‏گفتيد و از مبعوث شدنش ياد مى‏كرديد.
سلام بن مِشكَم ، از گروه بنى نضير، گفت: او چيزى كه ما آن را بشناسيم ، برايمان نياورده است . او همان كسى نيست كه برايتان مى‏گفتيم.
پس خداوند متعال ، اين آيه‏۱ را فرو فرستاد.

۴۵۹.تفسير الطبرى- به نقل از ابن عبّاس ، در باره آيه شريف:(و از ديرباز [ در انتظار آن ] ، بر كسانى كه كافر شده بودند ، پيروزى مى‏جستند)-: مى‏فرمايد: مى‏گفتند كه با ظهور محمّد صلى اللَّه عليه و آله ، بر مشركان عرب ، پيروز خواهند شد. مقصود از آنان [كه اين سخن را مى‏گفتند] ، اهل كتاب است ؛ امّا چون خداوند ، محمّد صلى اللَّه عليه و آله را بر انگيخت و او را از غيرِ خود ديدند، به انكارش پرداختند و بر او حسادت ورزيدند.

۴۶۰.الدرّ المنثور- به نقل از ابن عبّاس -: يهوديان مدينه، پيش از آمدن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، هر گاه با مشركان عربِ مجاور خود، مانند قبايل اَسَد و غَطَفان و جُهَينه و عُذره، مى‏جنگيدند ، اظهار اميدوارى مى‏كردند كه بر آنها پيروز مى‏شوند و چيره مى‏گردند و با نام پيامبر خدا ، بر ضدّ آنان دعا مى‏كردند و مى‏گفتند: بار خدايا ! اى پروردگار ما ! به نام پيامبرت و به حقّ كتابت كه بر او نازل مى‏كنى و وعده‏مان داده‏اى كه در آخرْزمان ، مبعوثش خواهى كرد، ما را بر اينان ، يارى بخش .

1.اشاره است به آيه (و هنگامى كه از جانب خدا ، كتابى كه تأييد كننده آنچه نزد آنان است، برايشان آمد و از ديرباز [در انتظار آن‏] ، بر كسانى كه كافر شده بودند ، پيروزى مى‏جستند . پس همين كه آنچه [از اوصافش‏] مى‏شناختند ، برايشان آمد ، انكارش كردند. پس لعنت خدا بر كافران باد!) (بقره: آيه ۸۹) .


شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
252

۴۵۸.مجمع البيان عن ابن عبّاس : كانَتِ اليَهودُ يَستَفتِحونَ ؛ أي يَستَنصِرونَ عَلَى الأَوسِ وَالخَزرَجِ بِرَسولِ اللَّهِ صلى اللَّه عليه و آله قَبلَ مَبعَثِهِ . فَلَمّا بَعَثَهُ اللَّهُ مِنَ العَرَبِ ولَم يَكُن مِن بَني إسرائيلَ ، كَفَروا بِهِ ، وجَحَدوا ما كانوا يَقولونَ فيهِ .
فَقالَ لَهُم مُعاذُ بنُ جَبَلٍ وبِشرُ بنُ البَراءِ بنِ مَعرورٍ : يا مَعشَرَ اليَهودِ! اِتَّقُوا اللَّهَ وأسلِموا ، فَقَد كُنتُم تَستَفتِحونَ عَلَينا بِمُحَمَّدٍ ونَحنُ أهلُ الشِّركِ ، وتَصِفونَهُ وتَذكُرونَ أنَّهُ مَبعوثٌ .
فَقالَ سَلامُ بنُ مِشكَمٍ أخو بَنِي النَّضيرِ : ما جاءَنا بِشَي‏ءٍ نَعرِفُهُ ، وما هُوَ بِالَّذي كُنّا نَذكُرُ لَكُم . فَأَنزَلَ اللَّهُ تَعالى‏ هذِهِ الآيَةَ۱ .۲

۴۵۹.تفسير الطبري عن ابن عبّاس- في قَولِهِ تَعالى‏ :(وَ كَانُواْ مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُواْ)-: يَقولُ : يَستَنصِرونَ بِخُروجِ مُحَمَّدٍ صلى اللَّه عليه و آله عَلى‏ مُشرِكِي العَرَبِ ، يَعني بِذلِكَ أهلَ الكِتابِ ، فَلَمّا بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً صلى اللَّه عليه و آله ورَأَوهُ مِن غَيرِهِم ، كَفَروا بِهِ وحَسَدوهُ .۳

۴۶۰.الدرّ المنثور عن ابن عبّاس : كانَ يَهودُ أهلِ المَديَنةِ قَبلَ قُدومِ النَّبِيِّ صلى اللَّه عليه و آله إذا قاتَلوا مَن يَليهِم مِن مُشرِكي العَرَبِ مِن أسَدٍ وغَطَفانَ وجُهَينَةَ وعُذرَةَ ، يَستَفتِحونَ عَلَيهِم ويَستَنصِرونَ ، يَدعونَ عَلَيهِم بِاسمِ نَبِيِّ اللَّهِ فَيَقولونَ : اللَّهُمَّ رَبَّنَا انصُرنا عَلَيهِم بِاسمِ نَبِيِّكَ وبِكِتابِكَ الَّذي تُنزِلُ عَلَيهِ ، الَّذي وَعَدتَنا أنَّكَ باعِثُهُ في آخِرِ الزَّمانِ .۴

1.إشارة إلى الآية : (وَ لَمَّا جَآءَهُمْ كِتَبٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَ كَانُواْ مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَآءَهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِ فَلَعنَةُ اللَّهِ عَلَى الكافِرِينَ) البقرة: ۸۹ .

2.مجمع البيان : ج ۱ ص ۳۱۰ ، التبيان في تفسير القرآن : ج ۱ ص ۳۴۴ ، المناقب لابن شهر آشوب : ج ۱ ص ۵۱ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۹ ص ۶۵ ؛ تفسير الطبري : ج ۱ الجزء ۱ ص ۴۱۰ ، دلائل النبوّة لأبي نعيم : ج ۱ ص ۸۲ ح ۴۳ ، تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۱۷۸ كلّها نحوه .

3.تفسير الطبري : ج ۱ الجزء ۱ ص ۴۱۱ ، تفسير ابن كثير : ج ۱ ص ۱۷۸ .

4.الدرّ المنثور : ج ۱ ص ۲۱۶ نقلاً عن دلائل النبوّة لأبي نعيم .

  • نام منبع :
    شناخت‌نامه قرآن برپايه قرآن و حديث ج۲
    تعداد جلد :
    4
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 76374
صفحه از 506
پرینت  ارسال به